Aztekische Hozad

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.

Aztekische Hozad oda Aztekische Hochzeit moant de traditionön Feian und Braich im Zammahang mit da Heiratarei bzw. Hozad bei de Aztekn oda bei de Mexica. Es hod drei Oatn vo Lebnsgmoaschoftn gebm. Im gsöschoftlich Ausegn woans a Wengl untaschidli. Owa olle hom vo de Zwoa Leid Treu valaungt. Ehebruach woa in eanana Gsöschoft ned eawinscht.

Und wia olle neichn Lebnsobschnitt gfeiad wuan san, so hod ma a de Hoazatn gfeiat. Owa jede Oat vo Hozad woa a Wengl aundas.

Polygamie[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Fia Mauna woas ned vabotn das Ea mid merare Weibal vaheirat wa. Owa praktisch hods des nua beim Odl gem. Vom Hochodl, de fischtlichn Famülin hod mas sogoa eawoat, den se hom se jo mid de aundan fischtlichn Famülin vo den aundan Städ vabind miassn. Fia noamale Leid was zteia kema. Owa a de maunchmoi recht reichn Feanhaundla Pochteca, De sis leicht leistn hedn kena, hom nua a Frow ghobd. Bei Eahna hod des owa oan aundan Grund ghobd. Mea Weiwal hed jo bdeit das ma reich wa und so aus da Gsöschoft ausasticht. Es hed eana ois Prozarei viaghodn wean kena. Und des hed Eahna machti gschott den a peasenliche Bsundaheid woa im Schtoot ned eawinscht.

Heiratsoita[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Fia de Madl woas mid eppa 15 Joa de Zeit zan Heiratn. Do san daun aus da Grunschui kema und Hausweiwal wuan.

De Mauna hom eascht inan Oita vo 20 bis 30 Joa heiratn deafn. Meist owa eascht nochn 25 Lebnsjoa. Den de jungan Beaschn hom escht eanane Vapflichtungan gegeniwa eanan Schtoot eafün miassn. In kriaglosn Zeitn hod ma de jungan stoakn Mauna za de Oawatn an de öffentlign Bautn owa a ois a schnölle kriagarische Eigreiftruppn braucht. Und in de Kriag homs sowiso heahoitn miassn.

Afgobn fia de Hozata[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Vo da Jungfamülie hod ma eawoat das vü Kinda kriagn und De a gut eaziagn. Und das De daun a za göddafichtige und untatanigste Biaga vom Schtoot wean. De Jungfamülie hod daun a vo eanan Calpulli denans aukeat haum, a Föd zan Bschtön zuagwisn griagd.

Um des Föd hom Se se owa a aunschtendi kimman miassn. Söbstvaschtendli homs a de vo eanana Gmoan aftrogane Oawatn soagföti und ohne Murra ealedign miassn. Und Se hom se a ois Famüli unaffölli in eana Gmoaschoft eifügn miassn.

De vo da Famüli gschtifte Ehe[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De woa de Augsengste vo de drei Lebnsgmoaschoftn. Weu do hom jo praktisch zwoa Famülin (Sippn) gheirat. De Ötan vo heiratswüllign Mauna haum se mid de wichtigstn Leid vo eanana Sippn bschbrocha, wöche jungan Madln oda bessa wöche Famülin am bessan zua eignan Sippn taugn dad.

Hod ma oa Madl ausgwöd, daun hod a Kupplarin den Aftrog griagt zan Vahaundln. Woa dera Famüli und eanane Vawaundschoft ned ogneigt und d`Heiratarei is bschlossn wuan, daun hod ma nu um oan passadn Tog schaugn miassn. Des woa ned gaunz oafoch, den de domolign Leid wa nia eigfoin oan beliabign Tog znema. Es hod scho a Glikvahossenda sei miassn. Vo de Monatsdog san do da Quduhtli (Odla), Cipactli (Krokodü), Acatl (Roahr-Binsn) oda Ozomahtli (Off) bsundas gsuachte gwen.

Um des aussazfindn hom de wichtigstn Leid vo de Famülin den Woahsogprista afsuachn missn. Und Dea hod noch afwendigm Bramborium den bessan Dog festgsezt. Daun is ans Viabroatn gonga.

Vo de Weibaleid da nohan und a weidan Vawauntschoft vom Breitigam is daun viakocht wuan. Den de Hoazatfeia hod a nua a boa Dog nocha nu audauad. Owa scho Dog vua da Hoazat san a scho Vawaunte und Nochboan bwiat wuan. Owa a de Honarazionan de mid Glikwinsch und Blehrungan vuabei kema san.

Am Hochzeitsdog is daun de Braut im Haisl ira Ötan bod wuan. Se hod a frisch Gwandl auglegt und is a oadandli gschmickt wuan. Daun hod Se se af a Mattn nebm da Headstö gsezt und gwoat.

Am Obnd is daun af a Deckn gsezt wuan, und am Bugl vo an ödan Weiwal, in ana feialichn Prozession zan Haisl vom Breitigam trogn wuan. Und de scho a wengl dumpan Gossn san vo zoide Fockltraga ausgleicht wuan.

Im Haisl is daun midm Gwaund vo da neichn Famüli auglegd wuan. Daun hod se des Brautboa vua da Headstö af a Mattn gsezt. Af dea Mattn sizand, Si Links, Ea Rechts voa da Feiastö san da Huipilli (Blusn) vo da Braut midm Tilmahtli (sei Umhaung) vo ana eaforanen Ticitl (Eaztin-Hebamm) midanaunda vaknipft wuan und damid woans vaheirat. Des woa so wia bei ins midm Ehering auschtecka. Daun homs vo eanane Ötan, dene wichtigstn Vawauntn, dene Honorazionan, vo ollalei Pristan Eamaunungan und guade Rotschläg midgriagd.

De Ticitl hod eana no oa Red mid in de Ehe gem:

Oh, Ia moanigstn Jingstn, Moane Kindal, wends olle Kroft dafia af! Mögli das Eich da Gebieta, insa Hea a laungs Lebn lossn (do is da Godd Huitzilopochtli gmoand). Oda kimt do scho sei Schtoa, sei Hoiz (damid wan Schtrofn gmoand).
Den mia wissn ned wia ma in fimf oda zehn Tog nu af da Eardn lebn wean.

Noch so afmuntande und zuafasichtlige Rotschläg is jo oana glicklign Ehe nix mea im Weg gschtaundn. Aussan Ollawichtigstn; Se hod jo a nu voizogn wean miassn. Noch de Auschprochn san de Frischvamödn in a Kaumma gfiat wuan und de haums daun via Dog ned falossn deafn und da Eigaung is a vo Famülinmidgliada bwocht wuan.

Natiali homs in dea Zeit gnua zan Essen und Dringa griagt. Owa wauns ned ausageh deafn hom, wia hods mid eanane menschligan Bediafniss ausgschaud. Homs sowos wia an Nochtscheam dabei ghobd? Af jedn Foi hod ma do in da engan Kaumma den neichn Ehegspons gaunz nohad kenagleand, a oilfaktorisch.

De Hozadsgsöschoft hod nu de via Dog gfeiat und in dea Zeit hod a des Feia af da Headstö ned ausgenga deafn, den Des warad a schlechts Omen fia de Ehe gwen.

De Heiratarei da Liab zweng[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Ausn Lebn

Da se jo a soa afwendige Hozad, wia Obn bschrim, vamuatli nua weng Famülin leistn hom kena, hods a nua zwoa Aundane gem.

Waun a jungs Baarl se meng hod, daun sans za eanane Ötan gaunga und hom eana gsogd das heiratn woin. Und waun de eifaschtaund woan, nochand sans a zan Woasogprista gaunga um se an Gliksvahoassadn Dog festlegn zlossn. Gfeiad is genauso wuan und de Ehe woa genauaso vapflichtand wia de Foamölle, owa Se woa ned so Agseng, weu jo koane Sippn zaumgheirat hom.

Lebnsgmoaschoft[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Daun hods owa a nua a Schpoamodö vo oana Lebnsgmoaschoft gem, de wüde Ehe. A Baarl is ohn z`heiratn zaumzogn. Se haum se a jedazeid wida trenna kena. Is owa a Kindl aus dera Fabindung aussakema, daun sans sofuat vaheirat gwen. Mid olle gegnsoatign Vapflichtungan und Recht. Des wa jo a aa nochaumandsweats Modö fia insa Zeit und wuadat ins a boa Scheidungan daschpoan.

Ehebruch[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Olle drei Modö woa gmeinsam, das fia boade Eheleid obsolute Trei vurausgsezt wuan is. Af Ehebruch is fia boade Beteiligtn de Todesschtrof gstaundn. Und es woa egal wöchan Schtaund Ea oda Se aukeat hom.

Oa Beischpü wo des vo da Chalchiuhnenetzin - edle Jadepuppe,(Chalchiuhtlicue, Chalchiuhcozcatzin) woa a nua gaunz a jungs Madl ois aus dynastische Grind vaheireit is wuan. Se woa des Deandl vom Mexicaheascha Tlahtoani Axayacatl. Dea hod se noch Tetzcuhco zan Fiascht Nezahualcoyotl ois boidige Ehefrow fia sein Suhn Nezahualpilli gschickt.

Da Boade nu gaunz Jung woan, is ia, nua fia Se a oagna Palost zuteud wuan. Noch de Afzeichnungan sois duat 2000 Bdienste khobt hom. Owa i denk das do a de Laundowada sammt Famüli eigrechnd woan san, de af de Ländareien glebd und den Palost dahoidn hom.

Angebli san ire Vaföhlungan eascht 1498 afkema. Se soi mid mindastns drei Acolhuaodlige a Gspusi ghobt hom. Noch oana Vahaundlung voa mera Fiaschtn ausn Acolhuastoot is ia engste Deanaschoft töt woan.

Daun hod da Nezahualpilli den heaschadn Mexicatltlathoani Ahoizotl, ea woa da Onkö dea Aklogtn, ia Vota is scho gstuam gwest und de wichtigan Fischtn vom Dreibund noch Tetzcuhco zua Vahaundlung eiglodn. Voa Eana hods daun de Vahaundlung und de effendlige Eamoadung vo de drei Acolhuaodlign und a da Chalchiuhentzin gem.

Deswegn hods owa koan Knatsch zwischan de zwoa Tlathoani vo de Acolhua und Mexi`ca gebm. Eascht da Nochfuaga Ahuizotls, da Moteuczuma II. (Montezuma) hod wegn da Tötung seina Basl an Pik gegan Nezahualpilli ghobt, den ea daun spada sein Bum gschpian hod lossn.

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Aztekn – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien
 Commons: Mesoamerica – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien
Des is a beriga Artike.
Dea Artike is ois berig in de Hall of Fame (Ruhmeshoin) aufgnumma worn.