Nutza:Luki/Gschicht vo de Maya

Aus Wikipedia
A Kaukauhafal uma 7/800 n.Chr.
De Pyramidn in Ti`kal
Da Regngod Chaac
Waundmolarei in Bonampak

De Maya san a indigens Voik des bis Heid nu in Middlamerika (Mesoamerica) lebt.

Se hom se vo oan Staum, dea uasprüngli unta lauta aundane Indiana im Gbiag vo Guatemala glebt hod agspoit. Se san daun in Yucatan eigwaundat. Do hom se Se oanige Moi afteud. Und so san a eanane Dialekt und spoda Eanane Mayaschprochn entstaundn. Se haum za vaschidanan Zeitn grosse Kuituan und Reich afbaut. Obwois praktisch nu in da Stoazeit glebt hom, woans im Wossabau technisch weid fuan. Se haum a so wia de Inda, de Ziffa Nui eafund und hom a damid grechnt. A Astronomisch wons domois wödweid am genauastn. De Laundwiatschoft bei de Maya woa sea owadsintensiv und ausgliglt. Und eanane Vuastölungan iwa eanane Gedda und Kosmos woan recht owaglaiwisch owa fantasivoi.

Eanane friare Zeit[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De easchtn Schpuan im Mayalaund gengan nu bis in de Archaische Periodn zruck. Des san owa nua faonzalde Fund vo de damolign Jaga und Saummla und des woan nu koane Maya. De easchtn Maya san uma 1500 v.Chr. afdaucht. Oa Gruppn hod se scho boad abgspoit und san weid in Nuadn zogn, des woan de spadan Huaxtekn. De Maya hom se daun in Yucatan und Guatemala bis in Nuadn vo Honduras und El Salvador ausbroat.

Vamuatli agregd vo de Oimekn iwa de Epi-Oimekn homs de Hieroglyphnschrift iwanumma, vabessat und eanane Schprochn aupasst.

Eanane Kuituan[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Se haum merare Kuituan ausbüt wia de im Mayahochlaund bis uma 550 vo de Chol und de K`iche (Quiche). Im nuadlichn Tiaflaund de Mirador-Kuitua. Daun de Städ vo da Maya-Klassik. Denan foigt de Puuk-Kuitua. Und im Nuadn de Itzá mid de Städ Mayapan und Chichen Itzá und eanan Letztn, bis 1697 unobhängign Mayastoot Tayasal.

Spodzeit bis Heit[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Uma 1850 hom de Maya im Ostn vo Yucatan den Kastnkriag ausglest. Und in Chiapas hom se 1983 de Zapatistn grind und san a 1994 wida aufastaundn. De haum bessare Bdingungan fia de indigena Maya gfuadat und dafia a kämpft.


Schaug aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Literadua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Nicoiai Grube u. A., Maya - Gottkönige im Regenwald. Tandem Verlag - H.F. Ulmann-Potsdam 2006/7 ISBN 978-3- 8331-4447-9
  • Hanns.J.Prem, Geschichte Altamerikas. R. Oldenburg Verlag, Minga 2008. ISBN 978-3-486-53032-2
  • Rudolf Pförtner/Nigel Davids, Alte Kulturen der neuen Welt. Econ Verlag, Wean 1980.
  • Berthold Riese, Die Maya. C.H.Beck-Wissen, Minga, 6.Auflage 2006. ISBN 978-3-406-462641

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Luki/Gschicht vo de Maya – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Kategorie:Amerikanische Geschichte Kategorie:Mittelamerika Kategorie:Indianische Kultur