Nutza:Mucalexx/Österreich1

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Soizburgarisch gschriem worn.
Fia andane Bedeitunga schau: Mucalexx/Österreich1 (Begriffsklearung).
Republik Esterraich
Republik Österreich • Republika Avstrija
Republika Austrija • Osztrák Köztársaság
Flagge Österreichs
Flagge Österreichs
Bundeswappen Österreichs
Bundeswappen Österreichs
(Details) (Details)
Omtssprouch Daitsch

Regionoie Åmtssprochn:
Burnglåndkroatisch, Slowenisch, Ungarisch
Ånerkånnt:
Esterraichische Gebärdnsproch

Hauptstoud Wean
Stoutsform Parlamentarische Republik
Stoutsowerhaupt Bundespräsident Fischer Heinz
Regiarungsschef Bundeskånzler Faymå (Faymann) Werner
Flächen (112.) 83.871[1] km²
Eiwonerzoi (93.) 8.348.233 (3.Quartal 2008)[2]
Bevejkarungsdichten (78.) 99,5 Aiwoner pro km²
BIP

Total (Nominoi)
Total (PPP)
BIP/Aiw. (Nominoi)
BIP/Aiw. (PPP)

2007

(26.) $373 Mrd.
(35.) $317 Mrd.
(13.) $45.181
(14.) $38.399

HDI (15.) 0,948[3]
Gejt Euro (Airo) (€) 1 Euro = 100 Cent
Gryndung Morkgrofschoft: 976
Herzogtum: 1156
Erzherzogtum: 1453
Koasertum: 1804
Doppemonarchie Esterraich-Ungarn: 1867
1. Republik: 1918-1938

2. Republik: 1945 (suvarän ob 1955)

Nazionaalhymne Land der Berge, Land am Strome
Nazionaalfeieaschtoug 26. Oktower (Beschluss vom Naitralitätsgsetz)
Zeidzone UTC+1 MEZ
UTC+2 MESZ (März - Oktower)
Kfz-Kennzeichen A
Internet-TLD .at
Telefonvurwoi +43 (Details)

Esterraich is a bundesstootlich organisirte parlamentarische Republik in Mittlairopa. Si grenzt im Nordn an Daitschlånd und d' Tschechai, im Ostn an d' Slowakai und Ungarn, im Siadn an Slowenien und Italien und im Westn an d' Schwaiz und Liachtnstoa.

D' Bundeshauptstod is Wean. Esterraich bestet aus nai Bundesländer, de Bundesvafossung is fädaral aufbaud. 's Lond is said 1955 a Midgliad vo d' Vaoanigtn Nazionan und said 1995 a Midgliad vo da Airopäischn Union.

Waiderne Bezaichnungan vo Esterraich in de jewailing Låndessprochn lautn wia foigt:

Geografie[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Hauptartike: Geografie vo Esterraich, Schau aa unter: Geologie vo Esterraich

Esterraich dastreckt se in west-ästlicher, iwer maximal 575, in nord-siadlicher Richtung iwer 294 Kilometer.

Ebber 60 % vom Stootsgebit san gebirgig und håm an Åtail an d' Ostoipm (vuroim de Tiaroier Zentroioipm, Hohn Tauern und d' Niadern Tauern, d' Närdlichn Koikoipm, d' Siadlichn Koikoipm und da Weanerwoid, weshoib 's Lånd umgångssprochlich glengtlich aa ois Oipmrepublik bezaichnet werd. Närdlich vo da Doana ligt in Ower- und Niaderesterraich 's Granit- und Gnaisplatoo, a Tail vom oidn Rumpfgebirg vo da Bähmischn Massn, vo dem da Auslaifer bis in d' Tschechai und Boarn aineraichn; auf da drentan Saitn vo da Ostgrenz schliassn de Kloanen Karpatn å.

D' grossn Ewanen ling im Ostn entlång vo da Doana, vuroim 's Oipmvurlånd und 's Weaner Beckn mi'm Marchföid, sowia in da siadlichn Staiermork, de weng ira Låndschoftsänlichkait zur da Toskana aa oft „Stairische Toskana“ gnånnt werd.

's Burnglånd, ästlich vom Oipm-Karpatn-Bong, lafft in d' Pannonische Tiafewane ausse und waist sowoi låndschoftlich ois wia aa klimatisch storke Änlichkait zan ästlichn Nochbar Ungarn auf, zua dem's bis 1921 ghärt hod.

Grosslåndschoftn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Vo da Gsåmtflächn vo Esterraich (83.871,1 km²) entfoit etwoa a Virdl auf Tiaf- und Higeländer. Nur 32% vo da Låndesflächn san bewoidat.

De fimf Grosslåndschoftn vo Esterraich:

Tiafster Bunkt: Hedwighof (Gmoand ApetlonBurnglånd) 114 m

Berg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

D' hächstn Berg in Esterraich san d' Draitausnder und befindn se in d' Ostoipm. Mid 3.798 m is da Grossglockner in de Hohn Tauern da hächste Berg. Gfoigt werd a vo d' baidn in d' Etztoier Oipm ligatn Gipfe vo da Wüidspitzn mid 3.774 m und da Waisskuge mid 3.738 m.

D' Gebirgslåndschoft is vo ner grossn Bedaitung firn Turismus, es gibt vüi Wintersportgebite, im Summer biatn se Mäglichkaitn zum Bergwåndern und Klettern å.

Nochefoingad a Listn vo d' hächstn Berg vo Esterraich:

Da Grossglockner
Wüidspitzn
Nåm Hächn Lokalisazion
1. Grossglockner 3798 m Hohn Tauern
2. Wüidspitzn 3774 m Etztoier Oipm
3. Waisskuge 3738 m Etztoier Oipm
4. Grossvenediger 3666 m Hohn Tauern
5. Hintarer Brochkoge 3628 m Etztoier Oipm
6. Hintare Schwärzn 3624 m Etztoier Oipm
7. Similaun 3599 m Etztoier Oipm
8. Grosses Wiasbochhorn 3564 m Hohn Tauern
9. Rainer Horn 3560 m Hohn Tauern
10. Grosser Ramoikoge 3550 m Etztoier Oipm

Seen[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Schau aa unter: Listn vo d' Seen in Esterraich

Naisiadler See bai Podersdorf am See

Da grässte See is da Naisiadler See im Burnglånd, der mid za. 77% vo sainer Gsåmtflächn vo 315 km² in Esterraich ligt (da Rest ghärt z' Ungarn), gfoigt vom Ottersee mid 46 km² und 'm Traunsee mid 24 km² in Oweresterraich. Aa da Bodnsee mid saine 536 km² am Drailändereck mid Daitschlånd (Fraistoot Boarn und 's Lånd Bodn-Wirtmberg) und da Schwaiz ligt zua am kloanan Åtail auf esterraichischm Stootsgebit. Oierdings san d' Stootsgrenzn auf'm Bodnsee ned exakt bestimmt.

Firn Summerturismus in Esterraich håm d' Seen nem d' Berg a grosse Bedaitung, insbsundane d' Kärntner Seen, da Ossiacher See und da Waissnsee in Kärntn. Waiderne bekånnte Seen san da Mondsee und da Woifgångsee an da Grenz zwischn Soizburg und Oweresterraich.

Flüsse[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Schau aa unter: Listn vo d' Fliss in Esterraich

Millennium Tower z' Wean und d'Doana z' Wean

Da grässte Tail vo Esterraich, 80.566 km², werd iwer d' Doana zan Schworzn Meer entwässert, nur kloane Gebite im Westn iwern Rhain (2.366 km²) und im Nordn iwer d' Elbe (918 km²) zur Nordsee.

Grosse Nemfliss vo da Doana san (vo Westn noch Ostn):

De Mur entwässert 'n Soizburger Lungau und d' Staiermork; si mindt in Kroazien in d' Drau, de wiaderrum Kärntn und Osttiaroi entwässert. De Drau mindt in Kroazien an da Grenz zua Serbien hi in d' Doana. Da Rhain entwässert de grässtn Taile vo Vorarlberg, durchfliasst an Bodnsee und mindt in d' Nordsee.

De Lainsitz ist zwor aufgrund vo ira Gräss ned vo Bedaitung, ist ower da oanzige esterraichische Fluss, der vo Niaderesterraich iwer d' Tschechai zua Elbe hi entwässert.

Vawoitungsgliaderung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Esterraich bestet aus nai Bundesländer (Wean, Niaderesterraich, Oweresterraich, Soizburg, Kärntn, Tiaroi, Staiermork, Vorarlberg, Burnglånd); Wean ois Bundeshauptstod is oas davo. De åndern ocht Länder gliadern se in 84 Bezirke, de wiaderum in Gmoandn untatailt san, sowia in 15 Statutarstäd, de d' Bezirksvawoitung söiwer ausibm.


Bundeslånd Hauptstod Bevöikerung Flächn
(in km²)
Aiwoner
(pro km²)
Städ Gmoandn
(insgsåmt)
Burnglånd Aisnstod 281.190 3.965 70,9 13 171
Kärtn Klongfurt 561.094 9.536 58,8 17 132
Niadersterraich St. Pöitn 1.597.240 19.178 83,3 75 573
Oweresterraich Linz 1.408.165 11.982 117,5 32 444
Soizburg Soizburg 530.576 7.154 74,2 10 119
Staiermork Graz 1.205.909 16.392 73,6 34 542
Tiaroi Inschbrugg 703.512 12.648 55,6 11 279
Vorarlberg Bregenz 366.377 2.601 140,9 5 96
Wean Wean 1.677.867 415 4.043,1 1 1

Stånd 1. Jenner 2008 – Datn vo da Statistik Austria[4]

Städ und Bollungsraim[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Schau aa unter: Listn vo d' Städ in Esterraich

Soizburger Oidstod, haid Wöidkuiturerwe

Des mid Obstånd grässte Siadlungsgebit in Esterraich is d' Metropolregion Wean mid ner Aiwonerzoi vo 2.067.651 (Stånd 1. Jenner 2005). Dodamid konzentrirt se a Virdl vo da Bevöikarung vom Stoot in da Hauptstodregion.

Waiderne grässerne Stodregionan umgem d' Låndeshauptstäd Graz (Staiermork), Linz (Oweresterraich), Soizburg (Soizburger Lånd), und Innschbrugg (Tiaroi). Zua d' wichtigern Städ zöin waiders (vo West noch Ost) Föidkirch, Dornbirn und Bregenz (Vorarlberg), Villach und Klongfurt (Kärntn), Wöis (Oweresterraich), St. Pöitn (Niaderesterraich). Isgsåmt bsitzn runde 200 Gmoandn ser unterschiadlicher Gräss 's Recht, se ois Stod z' nennan (Stodrecht); nur bai 15 Statutarstäd is des vo vawoitungsrechtlicher Bedaitung. A grosses Problem, vuroim in wirtschoftlich schwoche Gegandn, is d' Obwåndarung (Låndflucht) vo da ländlichn Bevöikarung in d' stodingarischn Bollungsraime.

Exklavm & Enklavm[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Entfernungan (Luftlinie)
WeanBregenz 505 km
Wean – Pressburg (SK) 55 km
Wean – Mailånd (I) 630 km
Wean – Rom (I) 760 km
Wean – Prag (CZ) 250 km
Wean – Berlin (D) 530 km
Wean – Zirich (CH) 594 km
Wean – Budapest (H) 255 km
Wean – Warschau (PL) 561 km
Wean – Kiew (UA) 1054 km
Wean – London (UK) 1237 km
SoizburgMinga (D) 116 km
BregenzParis (F) 568 km
GrazMarburg (SLO) 55 km
VillachTriest 109 km

Auf esterraichischm Stootsgebit findt se mi'm Kloawoisertoi a funkzionoie Enklavm vo Daitschlånd. 's Kloawoisertoi ghärt zwor z' Esterraich (Vorarlberg) und grenzt direkt an des åne, is ower aufgrund vo da topografischn Log auf d' Strossn nur iwer Daitschlånd aus z' daglånga. A waiderne funkzionoie Enklavm vo Daitschlånd is d' Gmoand Junghoiz in Tiaroi, de vo Esterraich aus ned z' daraichn is und nur durch'n 1.636 m hochn Sorgschofn mid Esterraich vabundn is. D' Soiforst san esterraichischs Stootsgebit, stengan ower privatrechtlich im Aingtum vom Fraistoot Boarn.

A funkzionoie Enklavm vo Esterraich hod friaras auf schwaizarischm Stootsgebit beståndn. D' schwaizer Gmoand Samnaun is långe Zaid auf'm Strossnweg ned aus da Schwaiz, sondern nur iwer Esterraich (Tiaroi) aus z' daglångan gwesn. Des hod dodazua gfirt, dass d' rätoromanische Sproch im 19. Jorhundert aufgem worn is und stottdessn a 'm Tiaroier Dialekt änlicher ågnumman worn is. Desweng werd haid no in Sammnaun Boarisch gredt. Mittlarerwaile gibts zwor a schwaizer Strossn noch Sammnaun, ower es bestet noch wia vur de oanst amoi darichtate Zoifraizone. An änlichn Status wia Sammnaun hod bis 1980 d' Gmoand Spiss im esterraichisch/schwaizarischn Grenzgebit ghobt. Si is långe Zaid nur iwer Samnaun aus z' daraichn gwesn und hod mid ner storkn Obwåndarung zum kämpfm ghobt, wails im Gengsotz zua d' åndern Enklavm kaum a wirtschoftliche Entfoitungsmäglichkait zum biatn ghobt hod.

  1. Statistik Austria: Österreich innerhalb der EU
  2. Bevölkerung zu Quartalsbeginn seit 2002
  3. Human Development Reports
  4. Statistik Austria – Bevölkerung nach Bundesländern, 10. Fewer 2007