Frikativ

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt westlichs Nordboarisch gschriem worn.

A Frikativ (aa Raiblaut oder Engalaut) is a Konsonant in ara Lautgruppm nouch da Artikulationsoart: A Engpåss zwischa zwoa Artikulationsstölln wird büldt. Durch dean lout'ma nou ghejre a Luft strejma, dej dralt'se, durch des entstejt ejtz a Raiblaut. Frikative kinna stimmlous oder stimmhaft sa.

De druntere Tabölln zoigt, wos fir Lautt in Internationaln Phonetischn Alphabet (IPA) unterschin wern. D IPA-Zaichn kinnts åklicka, nou kummt's af d Listn vo de IPA-Zaichn:

IPA bschrim
ɸ bilabial, Frikativ, stimmlous
β bilabial, Frikativ, stimmhaft
f labiodental, Frikativ, stimmlous
v labiodental, Frikativ, stimmhaft
θ dental, Frikativ, stimmlous
ð dental, Frikativ, stimmhaft
s alveolar, Frikativ, stimmlous
z alveolar, Frikativ, stimmhaft
ʃ postalveolar, Frikativ, stimmlous
ʒ postalveolar, Frikativ, stimmhaft
ʂ retroflex, Frikativ, stimmlous
ʐ retroflex, Frikativ, stimmhaft
ç palatal, Frikativ, stimmlous
ʝ palatal, Frikativ, stimmhaft
x velar, Frikativ, stimmlous
ɣ velar, Frikativ, stimmhaft
χ uvular, Frikativ, stimmlous
ʁ uvular, Frikativ, stimmhaft
ħ pharyngal, Frikativ, stimmlous
ʕ pharyngal, Frikativ, stimmhaft
ʜ epiglottal, Frikativ, stimmlous
ʡ epiglottal, Frikativ, stimmhaft
h glottal, Frikativ, stimmlous
ɦ glottal, Frikativ, stimmhaft

De boarische Sprouch kennt vo deane: [f s ʃ ç x h χ]

In de meastn mittlboarischn und nordboarischn Dialekte wern d Lenis-Vaschluslautt [f s ʃ ç x] und d Fortis-Vaschluslautt [ ʃː çː ] unterschin.

Es [χ] kå in westlinga Sid- und Sidmittlboarischn (Tirolisch u.å.) es Gechastick von velarn [x] und von palatalen [ç] sa, und da zwoate Tol von Affrikatn [].

Artikulationsoartn (an Iwersicht)
pulmonal niat-pulmonal
Nasal Plosiv Frikativ Affrikat Approximant Vibrant Tap Flap Lateral Implosiv Ejektiv Klick