Helvetismus

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
Helvetismen san schbrochliche Bsondaheitn aus da Schwaiz

Ois Helvetismus (fum neilateinischn Helvetia = Schwaiz) bezaichnet ma Bsondahaitn fum Standard-Deitsch, so wia s in da deitschschbroching Schweizfawent wiad, de ned im gaunzn deitschschbrochign Gebid fawent wean oda a goa ned bekaunt san. (Baischbü: Sackmesser, Legitimationskarte, parkieren, Stadtammann etc.).

Des gaunze basiad auf n Konzept fu Deitsch ois pluarizentrischa Schbroch. Analog zum heit of fawentn Woat "Anglizismus" kau owa unta am Helvetismus a jede schbrochliche Foam gmoand sei, de aus da Schweizin aundane Schbroch gwaundat is. (Baischbü: Müesli, Raclette, Fondue, Putsch).

A im Französischn wiad des Woat maunchmoi fawent, fia schbrochliche Fenomen de s neta im Franzesisch fu da Schweizgibt (zum Baischbü "'septant" fia 70, "nonant" fia 90). In dem Artikl ged s owa nua um d Fawendung fu dem Woat auf Deitsch.

Definizion[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Deitsch ois pluarizentrische Schbroch in da Schwaiz, Estareich und Deitschlaund

Mid n Woat Helvetismus kau oiso foigendes gmoand sei:

1. jede schbrochliche Bsondaheit, de dipischawais in da deitschschbrochign Schweiz(Dütsch-Schwiz) fawent wean, doat a ois koarekts "Schweizer Hochdeutsch" gödn, owa in de aundan Lenda, wo Deitsch ofiziele iwareginoale Aumtsschbroch is, ned fawent wean, ned ois koarekt gödn oda sogoa komplet umbekaunt san.

2. Wöata de aus da Schweizkeman und in aundane Schbrochn gwaundat san.

3. misfaschdenlicha Wais kinan a Wöata damid gmoand sei, de aus am alemanischn Dialekt in da Schweizkeman, owa ned ois koarekt im Sin fum "Schweizer Hochdeutsch" gödn.

D Bezaichnung Helvetismus wiad im engan Sin nua fia oazöne Wöata fawent, maunche Linguistn rechnen a fonetische, gramatikalische und oatografische Bsondaheitn dazua, de in am Lexikon oda Wöatabuach fest ghoidn san und damid Tei fum Schwaiza Hochdeitsch san.

Analog dazua, san schbrochliche Foamen, de neta in Estareich ois Schdandard-Deitsch gödn Austriazismen und Sochan de nua in Deitschlaund fawent wean Teutonismen.

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]