Breiss

Aus Wikipedia
(Weidagloadt vo Preiß)
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.

Breiß is a Schimpfwort, des einglich fia Norddeitsche heagnomma wead. Synonyme Schimpfwäata fia Breissn im Sinn vo Norddeitsche han no Nordliacht oda Fischkoobf. De Grundfoam Breiss ko ma ano mit andre Woerta zamdoa um de Boshaftigkeit zum vasteakn. Recht oft wean do Woerta vom Land gnumma, "Saubreiss" und "Mistbreiss" san blos a boa. Manchmoi weads a ois glatts Gengtei vo Bayer heagnumma, quasi fia olle Ned-Bayern innahoib und aa aussahoib vo Deitschland. Wanns aso iaba die urspringli Bedeitung veaallgemeinad wead, head ma a manchmoi was vom "amerikanischn Saubreiss", am "japanischn Saubreiss" und so weida.

Gschicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Ausdruck Breiss kimmt vom Voik vo de "Preussen" de unta Otto vo Bismarck de östareichische Voamachtsstellung im deitschn Gebiet beendt und iwanomma hom. Dabei homs ziemli s moaste neadlich vom Main eignomma. Bayern, Baden und Württemberg und da sidliche Teil vom Hessen (do is nua wo sidlich vom Main iwabliem) hom se dageng zsamgschlossn.

"Woaßt, Bua, d'Franzosen san schlimm, aber no schlimmer san d'Preißen."[1]
Opa vo d'Muadaseitn vom Franz Josef Strauß, Bauer in Niederbayern, 1922.

Dea Ausdruck Saubreiss soi zwar aus dera Zeid kema, hod oba ogebli seine Wurzln no weida zruck in dera Zeit wo Österreich genga Bayern Kriag gfiaht hod (zur Zeit vom Napoleon I.) und de Östareicha de Bayern Saubayer nochgruafa hom ums zum dratzn.

Aus boarischa Sicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Moanunga wos a echta Breiss is, genga aussananda. Vui moana de Grenz war de Donau, de in dem Zsammhang aa "Weißwuascht-Äquator" gnennt wead. Oft wead a da Moan ois Grenz ogseng. S gehd ned danach, wo de betroffne Person etzad wohnt, sondan woheas stammt. Gean wead dea Ausdruck heagnomma, wens um an Deitschn gehd, dea jetzad in Bayern wohnt, koa boarisch red und vastehd und voa oim aa mid da boarischn Lebnsoart ned zrechtkimmt. De Feindseligkeit gegaiaba de "Breissn" kimmt fia vui Bayern vo dem Eindruck, daßd Breissn so dean, ois obs vui schlaua waradn ois wia de Bayern.

Aus östareichischa Sicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Aus östareichischa Sicht ko gsogt wean, dass de Preissn in de Gebiete wohnan, de wo aussahoib vo Oidbayern, Schwobm, Bodn-Wiattmberg (sidlich vo Stuggart) san. Fia de Östareicha san des de Deitschn schlecht hi. De Bayern und de Schwobm (Alemannen) siagt da Östareicha im Oigmoanan ois eingständige Vejka o, de wo bei da Bundesrepubblik Deitschland dabei san. Manche Östareicha, Bayern und Südtirola dadns ned schlecht findn wann aus Oidbayern, Östareich und Sidtiroi a sognennte "Oipnrepublik" entsteh dadad - wei des hoid kuiturell und mentalitätsmäßig guad zammpassn dad.

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  1. Franz Josef Strauß: Die Erinnerungen. Siedler, 1989, S. 20.

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]