Rudolf Muhr

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Hausrukfiatlarisch gschriem worn.
Da Brofessa Muhr, 2007

Da Muhr Rudolf (* 1950, im Sidbuagnlaund) is a estareichischa Geamanist und Brofessa auf da Koal-Fraunzns-Uni in Graz und oana fu de prominentan Schbrochwissnschoftla de sia fia a aignschdendigs estareichischs Schdandarddeitsch aisezn. Auf sei Iniziatifn ged a des zruk, das seid 1999 a jeds Joa s'estareichische Woat und s'Unwoat fum Joa gwöd wiad.

Wos a schau ois dau hod[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Muhr Rudi hod in Graz zeascht Geamanistik und Anglistik auf Leaaumt schdudiad und is 1979 ois Magisda damid feati woan. Dano hod a in Deitscha Filologi und Augwenta Linguisdik bromoviad und is desweng a Dokta. Glai drauf hod a auf da Koal-Fraunzns-Uni augfaungt das a Foalesungen und Seminare hoit und ois Schbrochoascha oawat. 1980 hod ea zan easchdn Moi Sommaschbrochkuas auf da Uni oaganisiad fia ausweatige Schdudenten, dass Deitsch leana kinan befoa s'Semesda aufaungt. Des gaunze hod si Deitsch in Graz gnend. 1981 draus da Schdudienleagaung "Deitsch ois Fremdschbroch" (DaF) draus woan, fu dem ea bis 1992 a da Schef woa. 1983 hod a dafia gsoagt, das a Schdudentn aus da Dritn Wöd iwa a Schdipendienprogram an denane Sommaschbrochkuas middoa kinan.

Zu deara Zeid hod a an am Leamatrial fia den DaF-Untaricht goawad uns ois oiwai wida auf de Frog gschdessn, wos jiaz a richdigs Deitsch is und wos ned und ob jiat de ausweating Schdudentn de do in Graz Deitsch leanan, s'deitsche Deitsch leana soin oda do liawa s'estareichische. Wai wauns in Estareich schdudian woin, heans de gaunze Zeid wia hod do de Leit ren, de aundan Schdudenten und a de Brofessa auf da Uni und wos hüft eana daun de bifkinisische Ausschbroch.

Auf des aufi hod a si oiwai meara mid soichane Frong bscheftigt, wos jez de linguisdischn Untaschiad zwischn Estareich und Deitschlaund san und iwahaupt wos de faschidanen Variantn fum Deitsch bedrift. Dabai iss owa oiwai um de Untaschiad zwischn am deitschn und an estareichischn Hochdeitsch, oiso sschdandardisiade Schriftdeitsch, gaunga und ned uman Dialekt. Owa sogoa do bschdengan hoibwegs grosse Untaschiad, so das des goa ned so oafoch zan kapian is fia wen dea d'Schbroch grod eascht leand. Duach de Bschefdigung mid deara Frog is a oiwai meara zu an Expeatn in dem Bereich woan und hod augfaungt, das a wissnschoftliche Artikl und Biacha driwa schreibt. Des hod owa schnö amoi dazua gfiad, das a fu aundane Geamanisdn augradnlt woan is, de gmoand haum ea mecht t'deitsche Schbroch schboitn und so wos wia a aigens Östareichisch eafindn. Komischawais woan de mearan, wos des kritisiad haum a Estareicha. Auf des aufi hod a si in da Linguisdik fu aundane Schbrochn umgschaud und is bai am australischn Foascha, in Clyne Michael, auf a intressants Konzept gschdessn, nemli des fu de pluarizentischn Schbrochn. Des woa im englischschbrochign Bereich schau recht etabliad, wai es gibt doatn jo a mearane Lenda, wo Englisch gret wiad, und em ned neta Englaund und Amearika, sondan a nu Australien, Indien, Südafrika und so waida. Und des Konzept hod a gnuma und aufs Deitsche iwadrong. Said dem sezt si de Idee a do oiwai meara duach.

Eam iss a zan fadaunga, dass seid 1999 a aigane Woi fia s'Woat und fia s'Unwoat fum Joa in Estareich gibt. Dafoa haum de dosing Zeidungen oiwai neta des iwanuma, wos em in Deitschlaund bschlossn woan is. Nochdem owa im 1998ga Joa doatn s'Woat "Rot-Grün" gwöd woan is, wai em des zweng da Bolitik so oft in de Medien woa, hod a si docht, das des jo fia Estareich iwahaupt goa ned basst und hod si gfrogt ob ma eigentli ned a jeds Joa a aigane Wöi mocha kant. Aso hod ea des oaganisiad, das oa Joa drauf des wiakli aso gmocht wiad und seid dem gibts des. Im 2002a Joa haum de Liechtnsteina des übrigens nochgmocht und a Joa drauf de deitschschbroching Schwaiza a.

Da Muhr Rudolf hod aussadem a nu a Ausschbrochweatabuach fias estareichische Hochdeitsch gschrim, wos sogoa mid ana CD mid 75.964 Audiofiles zum auhoacha aussa kema is und seid dem kau a jeda dea wü, si des kaufn und a im Auslaund Deitsch auf de estareichische Oat leana. Unta seina Patronanz is a de Schdudie fu da Jutta Ransmayr entschdaundn, de untasuacht hod wos fia'n Schdönweat s'estareichische Hochdeitsch im Auslaund hod und wos Deitschleara in Ost- und Westairopa dafau hoidn. Dabai is übrigens aussa kema, das d'estareichische Schriftschbroch goa ned guad doschded, im Wesdn nu schlechda wia im Osdn und das de mearan Leit doat moanan, des wa koa richdigs Deitsch oda sogoa a Dialekt.

Danem foascht a a nu iwa'n Schbrochkontakt mid de Nochbaschbrochn, fu Tschechisch, Slowakisch iwa Ungarisch bis Slowenisch und hod a untasuacht wos fia'n Ainflus s'Englische mitlawaile hod. Gengiwa de Anglizismen hod ea owa koa fanatische Obneigung und sogt, das a boa goa ned aso schlecht san, a waun aundane wida komplet iwadrim und unedig san, wia zan Baischbü in da Weabung.

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Rudolf Muhr: Sprachwandel als soziales Phänomen - eine empirische Studie zu soziolinguistischen und soziopsychologischen Faktoren des Sprachwandels im südlichen Burgenland; Wien: Braumüller, 1981, 208 S., ISBN 3-7003-0275-4
  • Rudolf Muhr: Österreichisches Deutsch kennenlernen; Reader, Graz: Unidruckerei, 1993, 211 S.
  • Rudolf Muhr: Österreichisches Deutsch - linguistische, sozialpsychologische und sprachpolitische Aspekte einer nationalen Variante des Deutschen; 1. Aufl., Wien: Hölder-Pichler-Tempsky, 1995, 402 S., ISBN 3-209-01976-2
  • Rudolf Muhr und Richard Schrodt: Österreichisches Deutsch und andere nationale Varietäten plurizentrischer Sprachen in Europa; (empirische Analysen), 1. Aufl., Wien: Hölder-Pichler-Tempsky, 1997, 417 S., ISBN 3-209-02440-5
  • Rudolf Muhr, Katarína Miková: Ekonomika a cudzie jazyky - cudzie jazyky a odborná jazyková výučba v krajinách strednäi a východnäi Európy = Ökonomie und Fremdsprachen  : zum Stand der Fremdsprachen- und Fachsprachenausbildung in den MOE-Ländern = Economy and foreign languages; Banská Bystrica: Verl. Repro-Hupe, 1998, 364 S., ISBN 80-8055-028-X
  • Rudolf Muhr (Hrsg.): Internationale Arbeiten zum österreichischen Deutsch und seinen nachbarsprachlichen Bezügen; 1. Aufl., Wien: Hölder-Pichler-Tempsky, 1999, 133 S., ISBN 3-209-01674-7
  • Rudolf Muhr: Österreichisches Sprachdiplom Deutsch - Lernzielkataloge zu Basisformulierungen, Lexik-Sprechhandlungen, Höflichkeitskonventionen, Diskurs und Diskursstrukturen, Deutsch als plurizentrische Sprache; 1. Aufl., Wien: Öbv & Hpt, 2000, 541 S., ISBN 3-209-03119
  • Rudolf Muhr (Hrsg.): Eurospeak - der Einfluss des Englischen auf europäische Sprachen zur Jahrtausendwende; Frankfurt am Main, Wien (u. a.): Lang, 2002, 2. korr. Aufl. 2004, 236 S., ISBN 3-631-52324-6
  • Rudolf Muhr (Hrsg.): Standardvariationen und Sprachideologien in verschiedenen Sprachkulturen der Welt = Standard variations and language ideologies in different language cultures around the world; Frankfurt am Main, Wien (u. a.): Lang, 2005, 426 S., ISBN 3-631-53212-1
  • Rudolf Muhr: Österreichisches Aussprachewörterbuch, österreichische Aussprachedatenbank (Adaba); inkl. CD mit 75.964 Audiofiles; Frankfurt am Main; Wien (u. a.): Lang, 2007, 524 S., ISBN 978-3-631-55414-2

Biacha wo a midghoifn hod[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Jutta Ransmayr: Der Status des Österreichischen Deutsch an nichtdeutschsprachigen Universitäten - eine empirische Untersuchung; Frankfurt am Main; Wien (u. a.): Lang, 2006, 326 S., ISBN 978-3-631-55242-1