Nutza:Sinnierer

Aus Wikipedia
Mai Grundsoz hoisst: Mitanånd in Vülfålt und Fraihait.


Haint is Irta, da 16. Aprül 2024, ejtz is drai af zwölfe nocht


(D Zait wird grod af Nordboarisch åzoigt) • nai lon(?)



Babel:
de Dieser Benutzer spricht Deutsch (Oberdeutsch) als Muttersprache
bar Dean Nutzer sai Dialekt is a nordboarischer


S Bezirkswåppm vo da Owerpfålz
S Bezirkswåppm vo da Owerpfålz
Der Bou ståmmt as da Owerpfålz (Daitschlånd).
S'Bezirkswåppn vo Mittlfrånkn
S'Bezirkswåppn vo Mittlfrånkn
Der Bou lebt in Mittlfrånkn (Daitschlånd).
Nutza noch d Sproch

A weng wos iwer mi in da Wikipedia[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • De BAR-Wikipedia is mai Ståmmploz in da Wikipedia-Wölt und de erschte Wikipedia, wou i gwen bi. In da DE-Wikipedia schraiw'e vül wenger, haptsechle zo de Themen Boarische Sprouch und Kultur.

Maine persenlinga Schraibregln fir main Dialekt[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • I schraib phonetisch recht konsequent, ålso waiter wegg vo da Standardschriftsprouch, asgnumma han ner Fremdwerter
  • I vazicht af ålle Sunderzaichn asgnumma es "å" (wechan hölln undn vaschliffana "a"), wenn's betont is
  • Ålso, vaglicha mit da gnauern boarischn Umschrift: e = è, e, é, ê, ĕ -- o = ò, o, ó, ô, ŏ -- a = à, a, â, ă -- å = å, ã -- i = i, î -- u = u, û.
  • Umlautt ("ä", "ö", "ü") schraiw'e niat, wenn in an Dialektwort koaner drinnat is, baispülswais i mecht (= ich möchte), Stick/Stuck (= Stück), Schlech (= Schläge).
  • I vazicht af d Denungs-"h" (beispülswais "Kou", "Jouer", "stöln", "Denung"). Wou a "h" stejt, is's ålso zon hejern
  • I vazicht af dopplte Vokåle und "ie" (schraim tou'e's ner nu asnåmswais, baispülswais en Artikl a, ower aa (= auch)
  • A Vokal + an oafacher Konsonant is a långer Vokal + a woicher Konsonant --> oa Schrit (gnauer war's oa Schrid), oa Brejf. A Vokal + a dopplter Konsonant is a kurzer Vokal + a hirter Konsonant --> zwoa Schritt, zwoa Brejff.
  • t / d, p / b, k / g unterschaid'e gschrim, aa wenn's glaich sprocha wern, des hülft ban Lesn.
  • Es r schraiw'e aa durt wou's zo ran ă vokalisiert wird, aa des hülft ban Lesn.
  • Wos "ai" - ålso "a" + "i" - gsprocha wird, des schraiw'e asu ("ej" is wos ånders, nemle "e" + "i")
  • Åneloanerla (Klitika) schraiw'e mit an Apostroph, otolt nouch de Werter: "dou how'e's ghejert", "dou how'a'ra wos gem", "ejtzat wåscht's irane Kloider", "ejtzat wåschts enkere Kloider" ("... wåscht ees ..." kå'ma niat song, deratweng blaibt's zåmmat).
  • Åghenkte Artikl (hintern Ufa, min Radl, vors Haus) schraiw'e ower one an Apostroph

Wos a weng schwar zon lesn sa kå fir Niat-Nordboarische:

  • ou = 1. ua (Blout = Bluat), 2. ou/eo/oo/oa (grous = grous/greos/groos/groas), 3. oo/åå (Schouf = Schoof/Schååf), 4. å (Strouss = Stråss).
  • ej = 1. ia (Brejf = Briaf), 2. ia/ui/oi (dejf = diaf/duif/doif), 3. ia/üa (Kej = Kia/Küa), 4. ea (grej = grea), 5. ää/ee/ea (Schnää/Schnee/Schnea).
  • Vorsülm: å- = an-, o- = ab-, a- = ein-, ai- = hinein-, oi- = hinunter-/hinab-

Mejerer findts af da Saitn zo da Boarischn Umschrift.

Mai Wortschoz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Boarisch is a Sprouch fir sich, koa Dialekt vo da Standardsprouch niat. Deratweng vawend i aa öltere boarische Werter wej Jenner, Fewer, Irta, Pfinsta, Minga, Doana und enk, enker, ejamol. Su wej's de öltern Lait am Lånd nu kenna. In de Stedt und ba de jingern Lait is scha z vül valorngånga. Dou vaendert'se d Sprouch nemmer afa natirliche Wais, sundern dou wird oafach an Haffa nemmer waitergem und vagessn.
  • Boarisch is ower koa standardisierte Sprouch niat, und soll's aa niat wern. Drum wird dou niat af urboarische Åmtsschümmln und Tipfala umagrin.
  • Boarisch is niat festgschrim, das'ma holt nergrod des hernema derf, wos de Åltn gsågt hom. Wenn'e de boarische Kucha soch, nou moan'e niat umbedingt a Kuchl in an boarischn Haus, sundern boarischs Essn, Trinka und Kocha. Des is'ma z lång. Und naie Werter dafind'e aa, wej Gmirkhölferl fir mnemonic, wal des måcht ar a lewendiche Sprouch as.
  • Boarisch is niat Bajuwarisch. In westlinga Nordboarischn kinnts etle Werter as'n Ostfrenkischn finna. Waiters zejch'e dou koa Grenz niat.
  • Boarisch is ower schou Boarisch. Drum nim'e aa Werter von Sidn, wenn's'ma passn. Aa dou zejch'e koa Grenz niat.
  • Boarisch hout scha saletta Werter as åndere Sprouchn afgnumma, ar asn Daitschn. I tou's aa, wenn'e es boarische Wort fir wos niat wois.

D Grammatik[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Boarisch hout an ainge Grammatik, an ainger Sozbau, an ainge Asdruckswais. Des is niat su streng wej in da daitschn Standardsprouch, drum kå'ma oft asu und asu song, one das's vakejert is. Ower de boarische Grammatik is niat de standarddaitsche. Wej baispülsmasse es Relativpronomen, des is wou, efters zåmmat mit der, dej, des, wej'ma's holt grod braucht.