Wikipedia:Bairisches Wort/2012

Aus Wikipedia

Intro

Diese Seite dient dazu den Abschnitt "Bairisches Wort" auf der Hauptseite zu organisieren und zu archivieren.

KW 35

Lemoni
Lemoni

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Hausruckviatlarisch:

Limauni/Lemoni vs. Zitrone

Limauni oda Lemoni hand göbe Fricht de im tropischn und subtropischn Klima auf glaichnamige Bam wågsn. De Frucht is oagentli in da Natua ned fiakema, sondan eascht duach a Kraizung fu Zitronatlimauni (Citrus medica) und Bittapamarantschn (Citrus × aurantium) fum Ménsch gschåffa woan. Uaschbringli keman de Limauni aus Indien... weida lesn


KW 36

Lemoni
Lemoni

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Hausruckviatlarisch:

Limauni/Lemoni : Zitrone

Limauni oda Lemoni hand göbe Fricht de im tropischn und subtropischn Klima auf glaichnamige Bam wågsn. De Frucht is oagentli in da Natua ned fiakema, sondan eascht duach a Kraizung fu Zitronatlimauni (Citrus medica) und Bittapamarantschn (Citrus × aurantium) fum Ménsch gschåffa woan. Uaschbringli keman de Limauni aus Indien... weida lesn


KW 37

Lebmsmittl aus Droad
Lebmsmittl aus Droad

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Droad : Getreide

Unta Droad vastehd ma vaschiadne Oartn vo Siassgrasa (Poaceae). De Menschn zichtn und baun de im Nahn Ostn scho seit iba 10.000 Joar o, z Mittleiropa seid 7.000 Joar. Droad is des Grundnoarungsmittl vo am Grosstei vo de Menschn, und es werd aa ois Fuada fiad Viecha heagnumma... weida lesn


KW 38

Paradeisa
Paradeisa

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Weanarisch:

Paradeisa : Tomate

A Paradeiser, Paradeis oda Tomatn (at.: Solanum lycopersicum) is a Pflaunznoat aus da Famülie vau de Nochtschottngwäx. In da Umgaungssproch is damid vua oim de rode Frucht vo dea Pflaunzn gmant. Paradeiser kummt vo Paradeisapfel bzw. Paradiesapfel und is aa des uaspringliche Wuat im Deitschn.... weida lesn


KW 39

Ressa
Ressa

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Roß : Pferd

Ressa (oda Hauspfead, lat.: Equus ferus caballus) san weit vabroadde Hausviecha. Ressa gibts af da ganzn Wejt in vui vaschiedanan Rassn. So wean schwaare und grosse Ressa Koidbliadla gnennt und sportliche Ressa Woarmbliadla... weida lesn


KW 40

Ressa
Ressa

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Roß : Pferd

Ressa (oda Hauspfead, lat.: Equus ferus caballus) san weit vabroadde Hausviecha. Ressa gibts af da ganzn Wejt in vui vaschiedanan Rassn. So wean schwaare und grosse Ressa Koidbliadla gnennt und sportliche Ressa Woarmbliadla... weida lesn


KW 41

Eskimokuss
Eskimokuss

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Pfiade : Tschüss

Pfiade sogd ma, wenn ma wen vaabschied. Pfiade oda Pfiati (manchmoi aa Pfia' God) is de Kurzform vo Pfiat Di God. Des wiadarum kimmt vo Bhiad Di God... weida lesn


KW 42

Pamarantschn
Pamarantschn

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Hausrukfiatlarisch:

Pamarantschn : Orangen

Pamarantschn oda Pomarantschn (lådainisch: Citrus sinensis) hand oarãsche Fricht de im tropischn und subtropischn Klima auf glaichnamige Bam wågsn. De Frucht is oagentli in da Natua ned fiakema, sondan eascht duach a Kraizung fu Mandarinen (Citrus reticulata) und Pampelmusn (Citrus maxima) fum Ménsch gschåffa woan... weida lesn


KW 43

Diandlgwand
Diandlgwand

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Gwand : Kleider

Gwand is da Sammebegriff fia olle Stoffe, wo in Keapa vom Menschn eng einhuin und eam ois Schutz und Ausdrucksmiddl deana. ... weida lesn


KW 44

Boarischa Grantla: Alois Hingerl
Boarischa Grantla: Alois Hingerl

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Weanarisch:

Grantla : mürrischer Sympathieträger

Da Grantla, aa Grantler is a mürrischa, owa im Heazn guadmiatiga Mensch. Ana dea gean grantlt, dea imma unzufriedn is, schimpft, schlecht aufglegt und zänkisch is. Da Grantla is owa im Untaschied zum Suderer (Raunza, Nörgler) - dem ma nia nix Recht mochn kaun - durchaus sympathisch und wiad in da Kunst und in de Medien gean doargstöd. ... weida lesn


KW 45

Gugaruz
Gugaruz

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Gugaruz : Mais

Da Gugaruz, aa Kukuruz oda Mais, is a oide Kuituapflonzn, wo zan Droad zejt wead. Wia de ondan Droadsortn is a Siassgros. Gugaruz is scho in prehistorischa Zeit in Middlamerika obaut worn und noch da "Entdeckung" vo Amerika af Eiropa kema. Heit wead da Gugaruz wejtweit obaut. Ea wead vor oim ois Fuadamiddl gnutzt, owa aa zua Energiegwinnung (Biosprit, Biogas) und ois Noarungsmiddl.... weida lesn


KW 46

John F. Kennedy
John F. Kennedy

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Weanarisch:

Puderant : Casanova

A Puderant, aa Pudarant (englisch womanizer), is a Weiwahöd; a Maun, mit an bsundas stoakn Sextrieb. Pudarant kummt vau "pudern" wos sovü wia "poppen" bzw. "fickn" haast. Pudan hod uaspringlich nix mit "pudan" (pudern) z duan, sundan mit "buddan" (buttern). Dabei... weida lesn


KW 47

A runds Reindl
A runds Reindl

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Reindl : Bräter

A Reindl oda Rein is a flochs rechteckads oda runds Kochgschia mit zwoa Hengln. A Reindl is a Mittlding zwischn Pfandl und Hafal, es is weniga hoch ois wia broad. Im broadan Sinn wead Reindl oba aa ois Synonym fia Pfandl und Hafal vawendd... weida lesn


KW 48

Weinberl
Weinberl

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Weinberl : Rosinen

Weinberl (vo Weinbeern) oda Ziwebm (vo arab. zibiba) hoassn de drickadn Weintraubm. Dazua wean de frischn Weintraum oafoch aufghengt und in da Luft drickad bis de Feichtigkeit nua no rund 15 bis 25 % betrogt, daduach steigt da Fruchzuckaghoid auf rund 60 %. Desweng sans a traditionelle Zuatat fia Siasspeisn, se wean owa aa roh gessn. Mangmoi nennt ma de frischn Traubm aa Weinberl.... weida lesn


KW 49

A Schixn
A Schixn

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Schixn : Schlampe

Schixn (aa Schicks, jidd. Schickse) is a Schimpfwort und moant a Flitschal oda Schlampm. A Schixn is oisdann a jungs Deandl, wos grej gschminkt, aufroazend ozogn und freizigig is. Schixn is in da Bedeitung owa ned so... weida lesn


KW 50

Drahdiwaberl
Drahdiwaberl

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Weanarisch:

Drahdiwaberl : Kreisel

A Drahdiwaberl oda Drahdiwabal is a Spüzeig, des wos auf ana Untalog um a senkrechte Axn draht wiad und dau a Weu de Ausrichtung hoid und aufm Untagrund umadumwaundat. Drahdiwaberl ghean zu de ötastn Spüzeig iwahaupt. Drahdiwaberl woan owa ned nua a beliabts Kindaspüzeig... weida lesn


KW 51

Radi
Radi

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Obaboarisch:

Radi : Rettich

Radi hoasst ma in Bayern bsundas in groussn, weissn Rettich. Ea wead aa Biaradi gnennt, wei ea gean zum Bia gessn wead. Radi is oba aa de roude und de schwoarze Variantn vonem Gmias. Da Nama kimmt vum Lateinischn: radix hoasst do Wuazl.... weida lesn


KW 52

Hetscherl
Hetscherl

Leidln, vawendts wieda meara echt Boarische Weata! De hom Schwung, de hom Kroft und an guadn Klang. In dera Rubrik wead jede Woch a typisches Boarisches Woat voagstejt. Desmoi auf Weanarisch:

Hetscherl : Hagebutten

Hetscherl oda Hetschal, aa Hetschepetsch oda Hetschepetsche, aa Hagebutten, nennt ma de Fricht vo vaschiedane Wüdrosnoatn, vua oim Hundsrosn. Und weu de Hundrosn oft ois Heckn vuakumma, hod se davo da Naum obgleit vau da Frucht obgleidt: Hag - Hecke - Hetschal... weida lesn