Zöll (Kärntn)

Aus Wikipedia
Da Ditl vo dem Artike is merdeitig. Waiderne Bedeitungen und Begriffsklearungen findt ma unter »»» Zöll «««.
Der Artiké do is åf Soizburgarisch gschrim worn, oisó néd im Dialekt voh da Región.
Fois a regiónoier Autor dén Artiké umschreim óder vabessern wü, derf'a dés vom Håbtautor aus gern mocha!
Zöll - Sele
Wappen von Zöll - Sele
Zöll - Sele
Ésterreichkórten, Pósizión voh Zöll - Sele hervurghóom
Basisdaaten
Bundeslånd: [[{{{Bundeslaund}}}]]
Politischa Beziak: Klongfurt Laund (KL)
Flächen: 75,44 km²
Koordinatn: Koordinaten: 46° 28' N, 14° 23' O 46° 28' N, 14° 23' O
Hächn: 948 m i. A.
Eihwóner: 600 (1. Jén. 2016)
Dichten: 8 Eihwohna pro km²
Póstlaatzoi: 9170
Vuawoi: 04227
Gmaandvawoitung: 9170 Zell-Pfarre/Sele-Fara 75
Webseiten:
Bólitik
Burgermaaster: Heribert Kulmesch (SPÖ)
Gmaandroot: (2015)
Bild
Painer Kobla in Zöll-Pforn
mid da Koschuta im Hintergrund
Bild
Zöll-Pforn
Bild
Da Fraibocher Stausee

Omerkung: Ortsnomen im Fliasstext san im Regionaldialekt gschrim.

Zöll (Hochdeitsch: Zell (Kärnten), Slowenisch: Sele) is a bai de Karawaunkn gleegane zwaasprochige Gmoand im Bezirk Klongfurt-Laund in Kärntn.

Geografie[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Geografische Log[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Zöll ligt on da Nordseitn vo de Karawaunkn on da slowenisch-österraichischn Stootsgrenz und sowos 20 km südlich vo Kloongfurt und 6 km südlich vo Ferlach (Borovlje). De Seeheechn vom Gmoandgebit schwonkt zwischn 587 m (baim Zommfluss vo da Ribnitza (Ribnica) mim Hudna jama-Booch) und 2.139 m (Hochobir). Da Hauptsiadlungsraum am Toiboon, der in Ost-West-Richtung valafft, befindt se in aner Hächn vo guade 950 m.

Zöll wead vo foigande Berg umromt: Ferlacher Horn (Grlovc), 1840 m und 'm Fraiberg (Setiče), 1923 m im Noadn, 'm Obir 2139 m und 'm Kuaberg (Kravji vrh), 2025 m im Ostn und da Koschuta (Košuta) mim Koschutnikturm 2136 m im Siidn. De Koschuta büidt aa gleichzeidig de Stootsgrenz zu Sloweenien.

Gmoandgliedarung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Zöll is in de drei Katastralgmoandn Zöll im Winkl (Sele v Kotu), Zöll bai da Pforr (Sele pri Cerkvi) und Zöll bai Sunnegg (Sele pri Ženeku) gliadert. s Gmoandgebit umfosst foigande 7 Ortschoftn:

  • Zöll-Fräibooħ, 179 Aiwoner (Stond 2001)
    (Sele-Borovnica)
    (Zell-Freibach)
  • Zöll-Homelisch, 19 Aiwoner
    (Sele-Homeliše)
    (Zell-Homölisch)
  • Zöll-Koschuta, 1 Aiwoner
    (Sele-Košuta)
    (Zell-Koschuta)
  • Zöll-Mitterwinkl, 82 Aiwoner
    (Sele-Srednji Kot)
    (Zell-Mitterwinkel)
  • Zöll-Oberwinkl, 77 Aiwoner
    (Sele-Zvrhnji Kot)
    (Zell-Oberwinkel)
  • Zöll-Pforrn, 239 Aiwoner
    (Sele-Fara)
    (Zell-Pfarre)
  • Zöll-Scheida, 105 Aiwoner
    (Sele-Šajda)
    (Zell-Scheida)

Nochbargmoandn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Gmoand Zöll grenzt im Siidn on d' Republik Sloweenien, im Siidostn on d' Gmoand Aisnkoppl-Vellach, im Nordostn on d' Gmoand Gallizien, im Noadn on de Gmoand St. Margaretn und im Nordwestn und Westn on d' Stodgmoand Ferlach one.

Bevöikarung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Noch da Voikszälung vo 2001 hod de Gmoand Zöll 703 Aiwoner. 98,4 & vo da Bevöikarung bsitzn de österraichische Stootsbürgerschoft: dodavo san 89,1 % slowenischsprochige Österraicher und 9,0 % deitschsprochige Österraicher. Zöll is somid de Gmoand mim heechstn Otail vo Kärntner Sloweenen. Zur römisch-katholischn Kirchn bekennan se 98,1 % vo da Gmoandbevöikarung, one religiöss Bekenntnis san 1,7 % vo de Aiwoner.

Gschicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

easchtn Siadlungsbestreewungen in da Gmoand san im Lauf vom 11. Joarhundert festzstöin gweesn. Aufgrund vo mündliche Iwaliafarunga ko ognumma wern, dass de easchtn Siadler imheitingGmoandgebit vo Zöll-Mitterwinkl z' findn gweesn san. 1280 is Zöll ois „Cel“ s easchte Moi urkundlich dawänt worn. 1492 san de Türkn in Zöll aigfoin. Im 13. und 14. Joarhundert hom de Rodungs- und Siadlungsfaasn ogfonga. 1524 hods in Zöll scho 43 Heef gem. 1630 wern de Bewirtschofter vom „Meležnik-“ und vom „Kališnikanwesen“ im Sunnegger Beraich ois easchte fraie Bauern dawänt.

Kuitur[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Oide Soogmüi (no in Vawendung) in Zöll

Katholischer Kuiturvarain "Planina" (Katoliško prosvetno društvo)[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • 1902 - Grindung vom "Tamburaško društvo" (Tamburizzavarain) in Zöll-Pforrn
  • 1907 - d' easchte Dawänung vom Varain mim Nom "Planina"
  • 1012 - Umbenennung in Katoliško slovensko izobraževalno društvo "Planina". Erster Obmoo is da Valentin Hribernik.
  • 1915 - kummt da Pforrer Alois Vauti noch Zöll-Pforr.
  • 1920 - easchte Vaonstoitung nochm 1. Wöidkriag, organisirt vom Pforrer Vauti.
  • 1930 - Fertigstöiung vom Pforrhoam, in dem ob jetzad olle Vaonstoitungen stottfindn. Nochm zwoatn Wöidkriag iss zua aner Beleewung vo da Varainsorwait kemma. Es is a Maadlchor, Monnachor, a Gmischter Chor und a Jungdchor aigrichtt worn, sowia a neiche Tamburizzagruppm.
  • 1952 - Ivan Matko is ois Kaplan noch Zöll-Pforrn kemma und is durch 30 Joar in da Varainsorwait oigeengwertig, vuaoim ois Regiessör.
  • 1953 - Grindung vom Pevsko društvo Sele (Gsaungsvarain Zöll).
  • 1955 - Grindung vo da Folkloregruppm durchn Ivan Matko.
  • 1964 - Fertigsstöiung vo da neichn Pforrkirchn, de aa des neiche Pforrhoam beherbergt. Iniziator is da Ivan Matko.
  • 1981 - Franci Končan wead neicher Regissör
  • 1982 - 80-jarigs Jubiläum - Bsuach vom Bundespräsidentn Dr. Rudolf Kirchschläger in Zöll-Pforrn.
  • 1983 - Grindung vo da Musikschui in Zöll-Pforrn
  • 1997 - Renovirung vom Pforrsoi; seidher reeglmässige Ausstöiungen.
  • 2001 - Erneiarung vo da Varainsbiacherrai (2500 Biacher).

Waiderne Varaine[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • SPD "Herman Velik"
  • Pevsko društvo Sele
  • DSG Sele-Zell
  • Naturfreunde
  • FF Zell-Pfarre
  • FF Zell-Freibach
  • Pensionistenverein
  • IG der Zeller Bauern
  • Brandschaden-versicherungsverein

Tätigkaitsschwaarbunkte[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Varaine hoidn hauptsächlich Theatergruppm, Jugendtheatergruppm, Leesungen, Litaraturomde, Vurträg, Ausstöiungen, Computerkurse, Kochkurse, Füimkurse, Tontzkurse, Foschingsvaostoigungen, Muattertogsfaiern und Nikolausfaiern ob und unterhoidn a Varainsbiacherai fir slowenische Litaratur.

Politik[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Gmoandroot umfosst 11 Midglieda. De Zommsetzung is noch da letztn Gmoandrootswoi 2015 wia foigt:

Woppm[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Woppm vo da Gmoand is de Silhouettn vom Koschuta-Massiv symbolisirt, des is d' Südgrenzn vom Gmoandgebit, mim Koschutnikturm ois heechstn Gipfe dorgstöid. Woppm und Foone san da Gmoand am 26. Juni 1995 valichn worn. De Foone is Grea-Waiss mid aigorwaitn Woppm.

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Zöll (Kärntn) – Oibum mit Buidl, Videos und Audiodateien