Kindheid vom viatn bis zan fimfzentn Joa

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.

In da Kindheid vom viatn bis zan fimfzehntn Joa, (dt.: Kindheit vom vierten bis zum fünfzehnten Jahr) wiad des Lebm vo de aztekischn Kinda bschribm. Wias heawoxn und a eana Pflichtschuizeid. Owa aa wos fia Miahsoi di Kinda daleidn hobm miassn.

Schuipflicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Es hod a Schuipflicht fia olle Kinda gem. Fia de vom gmoana Voik (de Maccualli) hod de Schui so im Oita vo 4 bis 5 Joa in da Voiksschui-Telpuchcalli augfaungd. Fia de Kinda vo de Odlign hods moast a wengl spada augfaungd. Denn de san bis zan Oita vo 10 Jahrl dahoam privat erzogn wuan. Daun sans meist glei in de Calmecac eitredn. Des woa a Oat hehare Schui fia de Odlign (Pilli). Vua da Regentschoft vom Tlahtoani Ilhuicamina Moteuczuma I. hom nu bsundas gschickde Buam ausn Voik aa in de Calmecac wexln kena. De Schuin hom olle an bschtimmdn Tempö zuaghead. Und se woan dahea sowos wia Kloschtaschuin mid schtoaka Ausrichtung af de religiösn Ritn und Pflichtn. Owa se haum a wos vo ana Laundwiatschoftsschui ghobd, wo de Zögling den Fodbau, des Fischn und a des Boodfoahn gleand hobm. Des woa aa wichti, den de Schtodn woan jo haubtsachli nua auf de Laundwiatschoft afbaud. Owa vuaoim hod ma in de Schuin gleand, das des Lebm af dera Wöd koa Zuckaschleckn wa und ausn godsfiachtign Erduidn vo Hunga, Schmeazn, Pflichterfüllung, Miasoi und Load b´schtähd. De Leahra woan, aussa in de haundweaklign Fächa, moast niadrige Priasta.

De Erziarungsmethodn woan drakonisch. Fia kloane Unochtsaumkeitn hods glei an Essnsentzug gem. Und fia kloanane Vagehn hods je noch da Schwaare an Schtrofkatalog mid oiweu hechare Tortuan gebm.

Augfaungd mid normale Züchtigungan iwas Prigln. Ob em Oita vo nein Joa a mid an Dornnbuschn. Daun oadandligs Schtecha mid Agavndorn, a mid Mera. Und ois Üwadriwa hod ma des Kindl zan Bschtrofn midm Schädl iwa a Feiaschtö ghoidn, in des ma Chillischotn einigschtrad hod. De danoch nu schtundnlaung tränandn und brenandn Augn vom Kindl deaffadn nua vian Regngod Tlaloc de hoide Freid gwesd sei.

De Buam haum aa Deanst varichtn miassn, des Zaumkeahn in da Schui, da Tempön und de Tempöplatz. Ebnso sans scho fia kloanane Oawatn za Earichtung und da Inschtaundhoitung vo Calpulli (Mehrzoi-Capultin) heazogn wuan. In Mesoamerika hod ma jo koane Trogtia oda Transpuatkoarrn kennd, is jo jeds Transpuatguat im woastn Sinn vom Wuat gschuitad wuan. So haums aa des Lostntrogn und des ausdauande Maschian gleand. De Madln haum wia in ana Hauswiatschoftsschui ois lerna miassn, wos a guads Haislweiwal und Muadda kena und wissn hod miassn. Haushoitsfiahrung, Kochn, Vuarotshoitung, Knipfn und Webn, sowia de Sauwakeit im und vuan Haisl. De Madln hom so mid 14 bis 15 Joa de Schui valossn, weus do des Oita zan Heiratn ghobd hobm.

De Buam hom scho im Finstan aufschteh und Hoiz saummön miassn. Daun a kloans Fruahschtuck, a truckans Fladnbrot mit Wossa. Am Vuamiddog homs de offiziöe Gschicht, Moral, Rhetorik und de Gschicht vo de Gedda gleand. Nochmiddog hod ma de Kinda nochn Oita und eanane spadan Bruaf trennd untarichd. Es hod gweablign Untaricht im Schtoaschneidn, Goid- oda Fedaoawadn gem. Aundare und vuaoim de Odlign haum a militarische Ausbüdung griagd. Es hod owa a aa musische Obteulung fia Trommla und aundare Musika gem.

Bsundas Gschickte hom spada aa weidare Schuin bsuacha deaffa. Via iwa 15 Jahrige hods do Bsundare Gweabschuin via Fochausbüdung gem. De Musischn san daun in de Cuicalli-Musikschui gaunga.

Bei de Acholua, dem kuiturö heha schteatn Voik vo dera Triplallianz, hods gschlechtatrennde Schuin gem. De Buaschn san vo hechare Priasta untarichdd wuan und de Madln vo ödare odlige Frauwn.

in da hechan Schui[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

In da Calmecac (Schui fia de Odlign) is bsundas vü af a mülitarische Ausbüdung gschaud wuan. Owa ma hod duat a de Buam scho auf an spodan Deanst beim Stoot vuabroat. In de Schuin is nu a wengl schtrenga zuagaunga ois in da Voiksschui (Telpuchcalli). Do jo de Odlign, scho Aufgrund eanas Schtaunds, de Vuagob ghobd hom bsundas Tugandhoft z'sei.

Vo oana Sundabhaundlung vo de Kinda vom Hochodl oda aa vo de Heaschafamülien is nix bkaund, aussa das Maunche easchd mid 12 Joa in de Calmecac eitredn san. De Jahrl vuahea sans am Hof gschuit wuan. Es hod aa fia se koa bessare Behaundlung gem, im Gegnteu, se hom jo ois Vuabüda wiaka soin. Und da es jo koa fescht glegte Erbvoig gem hod (Primogenitua), hod ma jo ned gwissd, ob a Bua vom Heascha iwahaubd Thronfoiga wiad. Dahea hods jo koan Grund via de untarichtandn Owapriasta gebm, an Obkemling vo da Heaschafamülie bessa z´bhaundln. Eanane Lehra hom jo söwa dem Hochodl aughead.

De Pochtecah (Fernhaundla) hobm via eanane Kinda a eigane Schui gfiahd. Wos auf den gfeahlign Beruaf schpeziö vuabroat wuan san.

Und de Priastaausbüdung woan aa obgsondad, in dene Tempön za de de Kinda schpoda zuadeut woan san.

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Litaradua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Hanns J. Prem, Die Azteken. 5. Auflage 2011, C.H.Beck, Minga. ISBN 978-3-406-45835-4
  • Hanns J. Prem, Geschichte Altamerikas. R. Oldenburg Verlag, Minga 2008. ISBN 978-3-486-53032-2
  • Rudolf Pförtner/Nigel Davids, Alte Kulturen der neuen Welt. Econ Verlag, Wean 1980.
  • Berthold Riese, Die Maya. C.H.Beck-Wissen, Minga, 6.Auflage 2006. ISBN 978-3-406-462641
  • Berthold Riese, Das Reich der Azteken- Geschichte und Kultur. C.H.Beck, Minga, 2011.ISBN 978-3-406-61400-2
  • Nigel Davies: Die Azteken: Meister der Staatskunst – Schöpfer hoher Kultur. Econ, Düsseldorf 1979, ISBN 3-499-16950-9.
  • Serge Gruzinski: Die Azteken: kurze Blüte einer Hochkultur. Maier, Ravensburg 1992, ISBN 3-473-51028-9.
  • Peter Hassler: Menschenopfer bei den Azteken? – Eine quellen- und ideologiekritische Studie. Europäische Hochschulschriften; Reihe XIX Volkskunde/Ethnologie, Abt. B: Ethnologie, Vol. 30; Peter Lang AG, Europäischer Verlag der Wissenschaften, Bern 1992. ISBN 3-261-04587-6, 456 S.
  • Doris Heyden: Gartenkünstler in der neuen Welt. In: Spektrum der Wissenschaft, Oktober 2003, S. 70–75, ISSN 0170-2971 (Artikel über den Gartenbau der Azteken)
  • Felix Hinz: „Hispanisierung“ in Neu-Spanien 1519–1568. Transformation kollektiver Identitäten von Mexica, Tlaxkalteken und Spaniern. 3 Bde, Kovač, Hamburg 2005, ISBN 3-8300-2070-8.
  • Ulrich Köhler (Hg.): Altamerikanistik. Eine Einführung in die Hochkulturen Mittel- und Südamerikas. Reimer, Berlin 1990. ISBN 3-496-00936-5

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Büdln: