Zum Inhalt springen

Brandna Kaschba: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Wikipedia
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
El bes (Dischkrian | Beidräg)
Zwischnschbaichan
El bes (Dischkrian | Beidräg)
Endversion 1.0
Zein 1: Zein 1:
{{Dialekt-oben|Ostmittlboarisch|Owaöstareichisch}}
Da '''Brandna Kåschba''' is a boarische litararische Figua aus n 19. Joahundat und da Nãm fu am Déataschdikl, wo s um an Dod und s Schdeam ged.
Da '''Brandna Kåschba''' is a boarische litararische Figua aus n 19. Joahundat und da Nãm fu am légendean boarischn Déataschdikl, wo s um an Dod und s Schdeam ged.




== Inhåit ==
== Inhåit ==


Da Brandna Kåschba is a ådrada und gwifda Schlossa fum Déganse und schã 72 Joa åid. Da Heagod bschliast, dass fian Brandna Kåschba schê lãngsãm Zaid wa eam in Hümi zan hoin und schikt déswéng in "Bõandlkrãma" los, dea eam nåch om beglaitn soi. Dea håd s åwa néd so laicht dén Aufdråg zum End zum bringa, wai si da Kåschba nu "gsund wia a Fisch im Wåssa" fia kimt und nu ned schdeam wü. Déswéng iwarét a in Bõandlkrãma dazua, dass um sâi Lém kartln. Ausgfuxt wiar a is, måcht a in Bõandlkrãma mid Keaschgaist dãmpfad und gwingt auf de Oat waidane 18 Lémsjoa dazua.
Da Brandna Kåschba is a ådrada und gwifda Schlossa fum Déganse und schã 72 Joa åid. Da Heagod bschliast åwa, dass fian Brandna Kåschba schê lãngsãm Zaid wa eam in Hümi zan hoin und schikt déswéng in "Bõandlkrãma" los, dea eam nåch om beglaitn soi. Dea håd s åwa néd so laicht dén Aufdråg zu am End zan bringa, wai si da Kåschba nu "gsund wia a Fisch im Wåssa" fia kimt und nu lãng ned schdeam wü. Déswéng iwarét a in Bõandlkrãma dazua, dass um sâi Lém kartln. Ausgfuxt wiar a is, måcht a in Bõandlkrãma mid Keaschgaist dãmpfad und gwingt auf de Oat 18 Lémsjoa dazua.


Wia da Brandna Kåschba åwa zu saim 75ga a gross Fést schmaist, ziang schwoaze Unglikswoikn iwa eam auf. In Brandna sâi Enkal, s Marai is fazwaifit. Si is in Gnecht und Wuidara Floarian faliabt, dé agrat an dém Dåg zan Gams-Schiassn in Wåid aufi is. Da aifasichdige Jaga Simmal, dea a auf d Marai schbizt, is eam åwa auf de Feaschn und wia si dés eafoad, ged s iam Liabstn nåch, damid s eam wõana kã. Dabai schdiazt s am Wég å und daschdest si.
Wia da Brandna Kåschba åwa zu saim 75ga a gross Fést schmaist, ziang schwoaze Unglikswoikn iwa eam auf. In Brandna sâi Enkal, s Marai is fazwaifit. Si is in Gnecht und Wuidara Floarian faliabt, dé agrat an dém Dåg zan Gams-Schiassn in Wåid aufi is. Da aifasichdige Jaga Simmal, dea a auf d Marai schbizt, is eam åwa auf de Feaschn und wia si dés eafoad, ged s iam Liabstn nåch, damid s eam wõana kã. Dabai schdiazt s am Wég å und daschdest si.
Zein 18: Zein 19:
=== Uafåssung ===
=== Uafåssung ===


De gãnze Gschicht fum Brandna Kåschba basiad auf ana Kuazgschicht fum Franz von Kobell aus n Joa 1871. Da Mingara Minearalog und Schriftschdöla Franz von Kobell (1803-1882) håd dåmåis dé kuaze Gschicht in de "Fliegenden Blättern", ana mingara homoarisdischn Wochazaidschrift aussa bråcht. Wia dé maistn fu saine Dazölungen is a de Gschicht fum Brandna Kåschba in owaboarischa Mundoat gschrim und schbüd im Jaga- und Wüdara-Miliö, wås zu deara Zaid recht belibt woa.
De gãnze Gschicht fum Brandna Kåschba basiad auf ana Kuazgschicht fum Franz von Kobell aus n Joa 1871. Da Mingara Minearalog und Schriftschdöla Franz von Kobell (1803-1882) håd dåmåis dé kuaze "''Gschicht vom Brandner Kasper''" in de "''Fliegenden Blättern''", ana mingara homoarisdischn Wochazaidschrift aussa bråcht. Wia dé maistn fu saine Dazölungen is a de Gschicht fum Brandna Kåschba in owaboarischa Mundoat gschrim und schbüd im Jaga- und Wüdara-Miliö, wås zu deara Zaid recht belibt woa.




=== Veasion fum Joseph Maria Lutz ===
=== Veasion fum Joseph Maria Lutz ===


Im Joa 1934 håd da Bfafnhofna Litarat Joseph Maria Lutz a Déataschdikl gschrim, wås aufn Kobell sâina Gschicht aufbaud. Dé dramatische Veasion hoast „Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies“ und is in Drésdn uaaufgfiad woan. Said dém is dés foiksdümliche Schdikl auf iwa 100 ãndane Déata gschbüd woan und woa recht eafoigraich. Da Lutz søwa håd gsågt, das a sâi Fåssung néd Zitat: "''auf überhitzte dramatische Knalleffekte, sondern auf echte Gemütstiefe''", aufbaud und das a glaubt, dass déswéng bai n Publikum so guad ãkema is.
Im Joa 1934 håd da Bfafnhofna Litarat Joseph Maria Lutz a Déataschdikl gschrim, wås aufn Kobell sâina Gschicht aufbaud. Dé dramatische Veasion hoast „''Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies''“ und is in Drésdn uaaufgfiad woan. Said dém is dés foiksdümliche Schdikl auf iwa 100 ãndane Déata gschbüd woan und woa recht eafoigraich. Da Lutz søwa håd gsågt, das a sâi Fåssung néd Zitat: "''auf überhitzte dramatische Knalleffekte, sondern auf echte Gemütstiefe''", aufbaud und das a glaubt, dass déswéng bai n Publikum so guad ãkema is.




=== Veasion fum Kurt Wilhelm ===
=== Veasion fum Kurt Wilhelm ===


De haid bekãntasde Fåssung schdãmt åwa fum Kurt Wilhelm, dea a Ua-ua-Nef fum Kobell Frãnz is. Ea håd 1975 aus dém Schdikl a naiche Veasion gmåcht, wo a unta ãndam a nu de Szenen im Himi dazua gschrim håd, dé am Residenzdéata in Minga aufgfiad woan is. In Kurt Wilhelm sâi Schdikl is danåch fu iwa 60 Déata iwanuma woan und woa recht eafoigraich. Es is dé Fåssung, dé haid am bekãntastn is, foa oim a duach de Feanse-Veasion fum Boarischn Rundfunk.
De haid bekãntasde Fåssung schdãmt åwa fum Kurt Wilhelm, dea a Ua-ua-Nef fum Kobell Frãnz is. Ea håd 1975 aus dém Schdikl a naiche Veasion gmåcht, wo a unta ãndam a nu de Szenen im Himi dazua gschrim håd, dé am Residenzdéata in Minga aufgfiad woan is. In Kurt Wilhelm sâi „''Der Brandner Kaspar und das ewig' Leben''" is danåch fu iwa 60 ãndane Déata iwanuma woan und woa recht eafoigraich. Es is dé Fåssung, dé haid am bekãntastn is, foa oim a duach de Feanse-Veasion fum Boarischn Rundfunk.




Zein 35: Zein 36:
== Kino, Radio und Feanschaun ==
== Kino, Radio und Feanschaun ==


*Auf da Basis fum Lutz sâina Veasion hãm d Erna Fentsch und da Carl Wery aus dém Schdof im Joa 1949 an Füm drat, dén „Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies“. Da Paul Hörbiger und da Carl Wery hãm dabai de Hauptroin gschbüd. Dea Kinofüm is a untam Titl „Das Tor zum Paradies“ bekãnt.
*Auf da Basis fum Lutz sâina Veasion hãm d Erna Fentsch und da Carl Wery aus dém Schdof im Joa 1949 an Füm drat, dén „''Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies''“. Da Paul Hörbiger und da Carl Wery hãm dabai de Hauptroin gschbüd. Dea Kinofüm is a untam Titl „Das Tor zum Paradies“ bekãnt.


*Im Joa 1954 håd da Boarische Rundfunk a Radio-Heaschbü broduziad, dés émfåis auf da Lutz-Fåssung basiad und „Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies“ ghoassn håd. D Schbrecha und Senga woan unta ãndam da berümte Roider Jackl und da Vogel Rudolf, d Reschi håd da Alis Johannes Lippl gmåcht.
*Im Joa 1954 håd da Boarische Rundfunk a Radio-Heaschbü broduziad, dés émfåis auf da Lutz-Fåssung basiad und „''Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies''“ ghoassn håd. D Schbrecha und Senga woan unta ãndam da berümte Roider Jackl und da Vogel Rudolf, d Reschi håd da Alis Johannes Lippl gmåcht.


*D Inszeniarung fum Kurt Wilhelm is im Joa 1975 untam Titl „Der Brandner Kaspar und das ewig' Leben“ fum BR a fia s Feanseng aufgnuma woan, mid n Straßner Fritz, an Berger Toni und im Gustl Bayrhammer in de Hauptroin. Dé Fåssung is haid dé bekãntasde und wiad jéds Joa fum Boarischn Feanseng z Olahailing bråcht.
*D Inszeniarung fum Kurt Wilhelm is im Joa 1975 untam Titl „''Der Brandner Kaspar und das ewig' Leben''“ fum BR a fia s Feanseng aufgnuma woan, mid n Straßner Fritz, an Berger Toni und im Gustl Bayrhammer in de Hauptroin. Dé Fåssung is haid dé bekãntasde und wiad jéds Joa fum Boarischn Feanseng z Olahailing bråcht.
*A naiche Inszeniarung fum Christian Stückl, im Intendant fum Mingara Foiksdéata, schded said Abrü 2005 doatn aufn Schbüplan und is 2006 zan easchdn Måi a fum BR im Feanseng ausgschdråid woan. Da Maximilian Brückner schbüd in Bõandlkrãma, da Alexander Duda in Brandna Kåschba. D jungen Riaderinga Musikantn han ois Éngal und Putn dabai und schün de Blåsmusi.
*A naiche Inszeniarung fum Christian Stückl, im Intendant fum Mingara Foiksdéata, schded said Abrü 2005 doatn aufn Schbüplan und is 2006 zan easchdn Måi a fum BR im Feanseng ausgschdråid woan. Da Maximilian Brückner schbüd in Bõandlkrãma, da Alexander Duda in Brandna Kåschba. D jungen Riaderinga Musikantn han ois Éngal und Putn dabai und schün de Blåsmusi.
Zein 75: Zein 76:
== Wås a nu intressant is ==
== Wås a nu intressant is ==


Im Joa 1969 håd dé Dekoaratearin Dagmar Brandner s daidschlãndwaid bekãnte Kult- und Iwent-Lokal "Brandner Kapser" aufgmåcht.
Im Joa 1969 håd dé Dekoaratearin Dagmar Brandner s daidschlãndwaid bekãnte Kult- und Iwent-Lokal "Brandner Kapser" aufgmåcht. Dés Lokal håd si d Gschicht fu dem Deataschdikl zum Brogram gmåcht und d Brandarin håd s Lokal said 1969 oiwai wida 4 Måi im Joa umdekoariad nåch ana Szene fum Schdikl, wås a s Publikum, jung und åid, iwa Genarazionen begaisdat håd und haid nu oft fia Féstl und Iwents bucht wiad.

D Gschicht fum Dégansea Bixnmåcha woa a d Grundlåg fia an Roman fum Anton Maly, den a 1953 untam Titl „Der Brandner Kasper“ faöfentlicht håd.



== Schau a unta ==
*[[Gustl Bayrhammer]]



== Gwøn ==
* [http://de.wikipedia.org/wiki/Der_Brandner_Kaspar de.Wikipedia Der Brandner Kasper (gséng am 21.10.2007)]
* [http://www.br-online.de/land-und-leute/himmel/aktuell/2000/1101.html Homepage fu da Sendung "Land und Leute" fum Boarischn Rundfunk]
* [http://gutenberg.spiegel.de/kobell/brandner/brandner.htm Uafåssung fum Franz von Kobell baim Projekt Gutenberg-DE]
* [http://www.brandnerkaspar.de Homepage fum Lokal „''Brandner Kaspar''“ in Minga]

Version vom 21. Óktówer 2007, 19:43 Uhr.

Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.

Da Brandna Kåschba is a boarische litararische Figua aus n 19. Joahundat und da Nãm fu am légendean boarischn Déataschdikl, wo s um an Dod und s Schdeam ged.


Inhåit

Da Brandna Kåschba is a ådrada und gwifda Schlossa fum Déganse und schã 72 Joa åid. Da Heagod bschliast åwa, dass fian Brandna Kåschba schê lãngsãm Zaid wa eam in Hümi zan hoin und schikt déswéng in "Bõandlkrãma" los, dea eam nåch om beglaitn soi. Dea håd s åwa néd so laicht dén Aufdråg zu am End zan bringa, wai si da Kåschba nu "gsund wia a Fisch im Wåssa" fia kimt und nu lãng ned schdeam wü. Déswéng iwarét a in Bõandlkrãma dazua, dass um sâi Lém kartln. Ausgfuxt wiar a is, måcht a in Bõandlkrãma mid Keaschgaist dãmpfad und gwingt auf de Oat 18 Lémsjoa dazua.

Wia da Brandna Kåschba åwa zu saim 75ga a gross Fést schmaist, ziang schwoaze Unglikswoikn iwa eam auf. In Brandna sâi Enkal, s Marai is fazwaifit. Si is in Gnecht und Wuidara Floarian faliabt, dé agrat an dém Dåg zan Gams-Schiassn in Wåid aufi is. Da aifasichdige Jaga Simmal, dea a auf d Marai schbizt, is eam åwa auf de Feaschn und wia si dés eafoad, ged s iam Liabstn nåch, damid s eam wõana kã. Dabai schdiazt s am Wég å und daschdest si.

Auf dés aufi håd da Branda Kåschba kõa Fraid mea am Lém und låsst si fum Bõandlkrãma iwarén, das a si "probewais" in Himi amåi ãschaugt. Doat ãkema, befint si da Kåschba in am uneawoatetn Paradis: da Himi is komplet boarisch, es hengan Waiswiascht in da Luft, es wiad Koatn gschbüd und niagens gibt s Braissn doat hearom. Sogoa sâi lãng gschdoams Waiwi und sâine zwoa Kinda driaft a doatn und bschliast déswéng auf da Schdö, das a om blaibt und wü auf õa måi fu saine 15 Joa, dé eam nu blaibadn, nix mea wissn.

Befoa dés åwa ged, muas zeascht s Hoche Gricht iwa saine Sindn uatailn ...


Gschicht fu dém Schdikl

Uafåssung

De gãnze Gschicht fum Brandna Kåschba basiad auf ana Kuazgschicht fum Franz von Kobell aus n Joa 1871. Da Mingara Minearalog und Schriftschdöla Franz von Kobell (1803-1882) håd dåmåis dé kuaze "Gschicht vom Brandner Kasper" in de "Fliegenden Blättern", ana mingara homoarisdischn Wochazaidschrift aussa bråcht. Wia dé maistn fu saine Dazölungen is a de Gschicht fum Brandna Kåschba in owaboarischa Mundoat gschrim und schbüd im Jaga- und Wüdara-Miliö, wås zu deara Zaid recht belibt woa.


Veasion fum Joseph Maria Lutz

Im Joa 1934 håd da Bfafnhofna Litarat Joseph Maria Lutz a Déataschdikl gschrim, wås aufn Kobell sâina Gschicht aufbaud. Dé dramatische Veasion hoast „Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies“ und is in Drésdn uaaufgfiad woan. Said dém is dés foiksdümliche Schdikl auf iwa 100 ãndane Déata gschbüd woan und woa recht eafoigraich. Da Lutz søwa håd gsågt, das a sâi Fåssung néd Zitat: "auf überhitzte dramatische Knalleffekte, sondern auf echte Gemütstiefe", aufbaud und das a glaubt, dass déswéng bai n Publikum so guad ãkema is.


Veasion fum Kurt Wilhelm

De haid bekãntasde Fåssung schdãmt åwa fum Kurt Wilhelm, dea a Ua-ua-Nef fum Kobell Frãnz is. Ea håd 1975 aus dém Schdikl a naiche Veasion gmåcht, wo a unta ãndam a nu de Szenen im Himi dazua gschrim håd, dé am Residenzdéata in Minga aufgfiad woan is. In Kurt Wilhelm sâi „Der Brandner Kaspar und das ewig' Leben" is danåch fu iwa 60 ãndane Déata iwanuma woan und woa recht eafoigraich. Es is dé Fåssung, dé haid am bekãntastn is, foa oim a duach de Feanse-Veasion fum Boarischn Rundfunk.



Kino, Radio und Feanschaun

  • Auf da Basis fum Lutz sâina Veasion hãm d Erna Fentsch und da Carl Wery aus dém Schdof im Joa 1949 an Füm drat, dén „Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies“. Da Paul Hörbiger und da Carl Wery hãm dabai de Hauptroin gschbüd. Dea Kinofüm is a untam Titl „Das Tor zum Paradies“ bekãnt.
  • Im Joa 1954 håd da Boarische Rundfunk a Radio-Heaschbü broduziad, dés émfåis auf da Lutz-Fåssung basiad und „Der Brandner Kaspar schaut ins Paradies“ ghoassn håd. D Schbrecha und Senga woan unta ãndam da berümte Roider Jackl und da Vogel Rudolf, d Reschi håd da Alis Johannes Lippl gmåcht.
  • D Inszeniarung fum Kurt Wilhelm is im Joa 1975 untam Titl „Der Brandner Kaspar und das ewig' Leben“ fum BR a fia s Feanseng aufgnuma woan, mid n Straßner Fritz, an Berger Toni und im Gustl Bayrhammer in de Hauptroin. Dé Fåssung is haid dé bekãntasde und wiad jéds Joa fum Boarischn Feanseng z Olahailing bråcht.
  • A naiche Inszeniarung fum Christian Stückl, im Intendant fum Mingara Foiksdéata, schded said Abrü 2005 doatn aufn Schbüplan und is 2006 zan easchdn Måi a fum BR im Feanseng ausgschdråid woan. Da Maximilian Brückner schbüd in Bõandlkrãma, da Alexander Duda in Brandna Kåschba. D jungen Riaderinga Musikantn han ois Éngal und Putn dabai und schün de Blåsmusi.



Bsézung fu da legendean TV-Veasion

  • Brandna Kåschba - Fritz Straßner
  • Marei (s Enkal) - Yvonne Brosch
  • Florian (Gnecht) - Henner Quest
  • Simmerl (heazoglicha Jaga) - Josef Bierbichler
  • Alois Senftl (Biagamoasda) - Josef Saxinger
  • Theres (in Brandna sâi Basl) - Paula Braend
  • Anna - Erni Singerl
  • Vroni, deara ia Dochda - Evelyn Palek
  • Wastl, Gschdanzlsenga - Franz Meßner
  • Pfoara - Alfred Pongratz
  • Bõandlkrãma (da Dod) - Toni Berger
  • Da hailige Portna (da Bedrus) - Gustl Bayrhammer
  • Nantwein - Gerd Anthoff
  • Turmair Ludwig - Schmid-Wildy
  • Michael (Eazengl) - Heino Hallhuber


Legendeara Eafoig

D Veasion fum Kurt Wilhelm is insgesãmt 900 Måi im Residenzdéata und foa oim im grossn "Münchner Theater" aufgfiad woan. Iwa 700 Auffiarungen håd s in da Oaginalbsézung mim Berger Toni, in Straßner Fritz und an Bayrhammer Gustl gém. Nåchdém åwa dé ãndan zwoa gschdoam han, håd si da Bõandlkrãma, alias Toni Berger, mid schwan Heazn naiche Koléng suacha miassn. Sait dém kã ma dé legendeare Oaginalbsézung neta nu im Feanseng ãschaun.

Warum dés Schdikl so a grossa Eafoig woan is, daklead si da Kurt Wilhelm søwa aso, Zitat: "Es liegt wohl daran, dass in unserer Zeit mit ihren Glaubensverlusten hier eine konkrete Vorstellung vom Himmel gegeben wird - eine freundliche, volksstückhafte noch dazu. Für viele Menschen ist das ein Trost, eine Erleichterung für die Fahrt ins Jenseits. Es ist verbürgt, dass schon Sterbende darum gebeten haben, die Inszenierung per Tonträger oder Video noch einmal zu erleben. Es geht wirklich fast ins Mythische."


Wås a nu intressant is

Im Joa 1969 håd dé Dekoaratearin Dagmar Brandner s daidschlãndwaid bekãnte Kult- und Iwent-Lokal "Brandner Kapser" aufgmåcht. Dés Lokal håd si d Gschicht fu dem Deataschdikl zum Brogram gmåcht und d Brandarin håd s Lokal said 1969 oiwai wida 4 Måi im Joa umdekoariad nåch ana Szene fum Schdikl, wås a s Publikum, jung und åid, iwa Genarazionen begaisdat håd und haid nu oft fia Féstl und Iwents bucht wiad.

D Gschicht fum Dégansea Bixnmåcha woa a d Grundlåg fia an Roman fum Anton Maly, den a 1953 untam Titl „Der Brandner Kasper“ faöfentlicht håd.


Schau a unta


Gwøn