Midsumma

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.
Midsumma

Midsumma moant im weidan Sinn de Summa Sunnwend, im engan Sinn es Brauchdum, wo mit am Eaeignis vaknipft is. De Feian findn z Summaofang stott. Es exakte Datum fias Midsumma-Fest variat vo Land zu Land (vom 21. - 24. Juni). Midsumma wead voa oim in de skandinavischn Lända intensiv gfeiad.

Es lateinische Wort "Solstitium" fia Sunnwend hoasst sovui wia "Stuistand vo da Sun". Astronomisch gseng bedeit Sunnwend de grässte neadliche bzw. sidliche Deklination vo da Sun. De Erdachsn stähd 23°27' schräg zua iara Umlafbo um de Sun. Daduach stähd de Sunn wearend am Joarh (= Daua vo am Erdumlaf um de Sunn) amoi häha und amoi diafa am Horizont. So entstenga de Joareszeidn. Bei da Sunnwend im Summer und im Winter entstähd da Eidruck, dass se de Bohn vo da Sun umkeaht.

Midsommar in Schweden[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Schwedischa midsommar (Gemäjde vo Anders Zorn 1897)
Midsummerbaam
Midsummerfeia in Åmmeberg

Im Gegensotz zu vui andanan Ländan, wo des Fest duachs Kristndum im Johannes am Taifa gwidmed und vaändat woan is, hods schwedische Midsummerfest nia a kirchliche Iwaformung dahoidn. Deshoib is do ziemli authentisch bliem.

Midsommar ist in Schweden nach Weihnochtn s zwoatgrässte Fest vom Joar und de moastn Schweden feians mit Vawandtn, Freinden und Nachboan. Laut Gsetz ausm Joah 1953 wiad Midsommar imma an am Samsta (zwischen 20. und 26. Juni) gfeiat, der wo am längstn Dog im Joah am nachstn is. Da Freidog davoa wiad midsommarafton (Midsummeromd) genennt und da Samsta midsommardag (Midsummerdog). Obwoi da Freitog koa offizella Feierdog is, hom de moastn Gschäfte gschlossn und de Bewohna vo de großn Städt puigan zu de Feialichkeitn afs Land. Am Midsummerdog bleibt de schwedische Flaggn oft iwa Nocht ghisst.

Majstången[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Am Midsummeromd wiad a gschmickte Stangan, da sognennte Midsummerbam (majstången oda midsommarstången), afgstejt. Dabei hod maj do owa nix mit Mai zdoa, sundan gähd af des oide Verb maja („mit Blumen schmickn“) zrugg. De Stange schaugt in jeda Region vom Land a weng andas aus, a mange Orte hom oft ia eigane Tradition. De Stangan san mit Bladdln und Bluman gschmickt und afgricht, danach wiad im Kroas um se umadum danzt, dabei gibts vaschiedane Danzoatn. Oans vo de Danzliada hoast 'små grodorna: do gähds um an Frosch, den wo ma ban Danzn imitiat.

Zum Fest ziagt ma se fein o, de Diandln und Weiwa hom moast weiße oda blumig Kladln o. Und vui trogn iare Trachtn. A poa bindn Kranzln aus Bleamaln oda Birknzweigaln setzns sis oda eanan Kindan af.

Da Brauch hod Ähnlichkeitn midm boarischn Maibamaufstejn.

Essa und Dringa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

An Mittsommer isst ma de easchtn Friaherdäpfen. Se wean zamma mit Hering, Rahm, Schnittling, Knäckebrod und Kaas serviat. Zum Nachtisch gibts frische schwedische Erdbeean mit Schlog. Es wiad vui Schnaps owa aa Bier (öl) drunga. Des traditonelle schwedische Drinkliad Helan går ko ma oft hean.

Helan går
'sjung hoppfaderallanlallanlej,
helan går
'sjung hoppfaderallanlej.
Och den som inte helan tar
han heller inte halvan får.
Helan går (etz wiad gsoffa, dann weida drunga...)
'sjung hoppfaderallanlej!
Saufmas ex
Sing hopp faderallanlallanlej,
Saufmas ex
Sing hoppfaderallanlej.
Und wers ned ganz sauft
Der griagt a ned de Hejftn.
Saufmas ex (etz wiad gsoffa, dann weida drunga...)
Sing hoppfaderallanlej!

Magische Natur[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Midsummer- Chram Mazowiecki RKP (2009)

Friaha hod ma glaabt, dass de Natur in da Midsummernacht (de Nacht zwischn Freidog und Samsta) magisch warad. Ejfn danzn und Trolle stengan hinta de Baama. Außadem hods ghoassn da Morgntau kranke Viecha und Menschn heijn kenntad. Deswegn hod am a weng Tau in ana Floschn gsammet. Des Wossa hod ma dann zum Bacha gnutzt; s Brod und de Weggal san davo ogebli groß und schmockhoft woan.

Sibm Bleamal[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Ledige Deandln brocka bei da Nocht sibm Sortn wuide Bleamal vo sibm vaschiedane Wiesn, de wo sa se nacha unta eana Kopfkissn legn. Na dramans, so hod ma glaabt, vo dem Buam, den wos amoi heiratn wean. Ban Brockn miassns ganz staat sei und am nagstn Dog dearfas neamd vazejn, vo wems draamt hom, sunst dat da Dram nia ned wiakli wean.

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Midsummer – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien