Internationala Dog vo da Muadasproch

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
Shaheed Minar, s'Meatiaradenkmoi in Dhaka, Bangladesch, wo an de Dodn fum 21sdn Feba 1952 eainnad wead

Da Internationale Dog vo da Muadasproch (dt.: Internationaler Tag der Muttersprache) is jeds Joar a Gedenkdog vo da UNESCO, wo's um d'Feadarung vo da sprochlichn und kuituarejn Vuifoit gehd und um Measprochigkeit. Seit'n 2000a Joa foid dea Dog oiwei af'n 21tn Feba.

Ungefeah d'Höftn fu ole Sprochn des auf da Wöd gibd, san fum Ausschdeam bedrod und desweng hod de UNESCO de Iniziatifn ghobt, den Dog global dafia zan widmen, das Sprochn ois Zeichn fu kuituareja Idendidet wos weatfois san und a gföadat ghean. Iwahapt san Sprochn a kostboare Soch und s'Recht af de eingne Muadasproch wia a des, das d'Leit a nu aundane Sprochn dazua leanan han da Schlissl dafia, das si d'Leit auf da Wöd bessa faschdengan und meara Reschbekt fia aundane Kuituan haum.

Dea Dog, dea wo a jeds Joa is, soid mea Aufmeaksaumkaid fia Mindahaitnsprochn bringa, fia Sprochn fu Migrantn und Flichtling, fia Regionalsprochn und bsondas natiali fia kloane Sproch de wo boid ausschdeam kintadn, wai s'neama fü Leit gibd, de wo de nu kinan. 2005 hod ma bsondas d'Situazion fu da Zeichnsproch fia Dearische und a d'Blindnschrift afzoagd. 2008 is sogoa s'gaunze Joa zan Internationaln Sprochnjoa ausgruafn woan.

Bsondas in Lenda wo eascht jez da wiatschoftliche Foatschrit so richdig Eihzug hoit san vui indigene Sprochn bedrod, wia in da Amazonasregion in Brasilien, in Afrika, Sidostasien und Neiginea. Owa a in de Indusdrielenda gibds an Haffa kloane Regionoi- und Mindaheitnsprochn de koan bsondan rechtlichn Schdatus haum und a neta nu fu weng Leit gredd wean. Fu de uma 6000 Sprochn des nu im 1900a Joa gem hod, gibds heit e blos nu 2000, de zu mindest fu a boa Leit nu aktif gredd und faschdaundn wean.

Wias dozua kemma is[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im 1952a Joa hod d'Regiarung fum domoling Pakistan bschlossn, das Urdu d'oanzige ofizieje Sproch fum Land sei soid, obwoi s'Urdu eingtli neta in Westpakistan de am meahran fawente Fakeassproch woa und sogoa neta fu 3% fu de Leit d'Muadasproch woa. In Ostpakistan, des wos heit da unobhengige Stoot Bangladesch is, haum d'meahran Leit owa Bengali grdd und es hod fost iwahapt neamt Urdu kina. Om 21. Feba fu dem Joa hods an grossn Protest gem in Dhaka, da gressdn Stod fu Ostpakistan, wo d'Leit geng des Gsez demonsdriad haum. Do hod de Bolizei af'd Demonsdrantn gschossn und es san sogoa Leit daschossn woan.

De Konflikt um'd sprochliche und kuituareje Untadrickung fu Ostpakistan hod in de Joa draf oiwei wida fia Eaga gsoagd, bis si da Osttei im 1971a Joa ogschboitn hod und da neiche Stoot Bangladesch grindd worn is. Da 21sde Feba is doat daun zan "Dog fu de Meatiara" danaunt worn und af Aundrog fu Bangladesch is dea Gedenkdog im Joa 2000 sogoa zan internationaln Dog vo da Muadasproch worn.

Bsondana Fokus[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • 2008 woa da Fokus van 8n Internationaln Dog vo da Muadasproch af da bsondan Bedeitung vo sprochlicha Vuifoit und draf, wia wichdig Schuiuntaricht in da eingna Muadasproch is. 2008 is vo da UNESCO aa gleichzeidig s'internationale Sprochnjoa und s'Moto is: “languages matter!”, «Les langues, ça compte!», «¡Los idiomas, sí que cuentan!»
  • 2007 hod d'UNESCO bsondas af de Fabindung zwischn da Bedeitung vo da Muadasproch und Meahsrochigkeit higwiesn
  • 2006 is draun eainnad worn, doss vo de 6000 bekauntn Sprochn, de meahran recht kloa und akut van Ausschdeam bedrod san
  • 2005 han d'Zeichnsproch vo de Dearischn und d'Blindnschrift im Foadagrund gschdaundn
  • 2004 san muadasprochliche Schuibiacha und Untarichtsmaterialien im Foadagrund gschdaundn
  • 2003 is draf higwiesn worn, doss meah Weabung und Feadarung fia d'Muadasprochn gmochd wean soi
  • 2002 is da Dialog zwischn faschidane Kuituan und untaschiadliche Sprochn bsondas betont worn
  • 2001 is draun eainnad worn, doss aa bis jetzd ned faschriftliche Sprochn a wichdiga Tei van kuituarejn Eabe vo da Menschheit san
  • 2000 woa da easchte Internationale Dog vo da Muadasproch, nochdem im Novemba 1999 af Iniziatifn vo Bangladesch, des vo da UNESCO bschlossn worn is

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]