Howafejdtreim

Aus Wikipedia
Haberfeldtreiben, Originalzeichnung vom Oskar Gräf, 1895

S Howafejdtreim (Haberfeldtreiben) is a boarisches Sittntribunal, wo vor oim im Boarischn Obaland owa aa driwa aussi bis ins westliche Estareich[1] bis zan Ofang vom 20. Joarhundat praktiziat worn is. Iwa geile Weiwaleit, meineidige Bauan, iwa Treiebruch, Unzucht und Betrug is sejm gricht worn.

Dees Ritual hod vor oim do drin bstondn, dass de vamummtn und ruassgschweaztn Howara vorm Hof vom Schuidign auftaucht san, mit an ohrnbetaibendn Leam de Delinquentn ausm Haus triebm ham und in derben Knittlversln de Vagehn oprangat ham, so dass jeda im Dorf hean hod kina. De Howafejdtreim san in da Regl ohne Gwoit oglaffa und ham se oft gegn de Obrigkeit gricht.

Eascht gegns End vom 19. Joarhundat is zuanehmend za Exzessn kema, wos dazua gfiat hod, dass de Polizei massiv gegn de Howara vorganga is.

Wortheakumft[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Ausdruck Howafejdtreim kimmt davo, dass da Weg zan Owesn vom Bschuidigtn moast iwa Fejda - Howafejda - gfiat hod und wei dobei a Leam wia ba oana Treibjogt vaostoit worn is.[2]

Oblaff[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De oanzlnan Treibm ham si zwor in Details untaschiedn, ham si owa an an foigandn grobm Oblaff ghoidn:

  • Treffn vo de vamummtn und ruassgschweaztn Howara am Sammeplotz, moastns mittn in da Nocht
  • Schwur vom Howaraeid: Vapflichtung zan Schweigen ba Odrohung vo da Todesstrof
  • Afbruch zan Treibplotz (dees woar oft ned s Owesn vom Bschuidigtn, sondan a Plotz in da Nechn)
  • Weckn vom Delinquentn
    • Duach Pumpan an Fensta und Tirn
    • Gfoigt vo Hejn-Leam mit Kuaglockn, Peitschn, Kettn, Ratschn, Böllan, Gwehrn, Trumpetn, Drummen, Rassln usw.
  • Vorlesn vo de Knittlversln (Tadl und Spott)
  • Obschluss mit minutnlangan ohrnbetaibandn Leam

Zitat[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Ogfangt hods Howafejdtreim mit am Spruch wia:

"Baua steh auf, s hod ejfe gschlogn,
etz woin ma dei Hur ins Howafejd jogn!"

Nach jeda Oschuidigung ham da Howafejdmoasta und de Howara de Richtigkeit vasichat:

"Manna is des woar?" [Moasta]
"Jo, woar is'" [Howara]
"Nacha treibts zua!" [Moasta; Affordarung zan Leam mocha]

Howafejdtreim in da Gegnwart[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Obgwandlte Formen vom Howafejdtreim ham bis in de Gegnwart iwalebt.

Howafejdtreim ois Bauanprotest[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Novemba 2008 ham 2000 Muichbauan z Ruhstorf an da Rott eanan Protest gegn de Muichpreis-Politik vom Deitschn Bauanvaband und vom Presidentn Gerd Sonnleitner in da Form vo am Howafejdtreim am Marktplotz zan Ausdruck brocht. Da Hof vom Sonnleitner liegt nur a poar hundat Meta vom Marktplotz entfernt[3].

Im Juni 2009 is dees Spektakl vor da Stootskanzlei z Minga wiedahoit worn. 650 Bauan ham gegn de Landwiatschoftspolitik prostestiat. De Obrigkeit (u. a. Justizministerin Beate Merk, CSU) hod de Aktion schorf kritisiat[4].

Howafejdtreim im Brauchtum[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Z Miaschboch findd jeds Joar wearend am Biagafest am letztn Samsda im August a inszeniats Howafejdtreim stott. Dees Schauspui wead am Marktplotz vom Varein "D'Haberer" vaostoit.

Ogwandlte Formen vo Howafejdtreim gibts ba Gebuatsdogsfeian und Hozadsbreich. Haptbstandtei san dabei da Vortrog vo de Bschuidigunga, de Wexlred "Is dees woar" - "Jo, woar is" - "Nacha treibts zua" und da foigande ohrnbetaibande Leam.

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  1. ÖWB: Haberfeldtreiben@1@2Vorlage:Toter Link/oewb.retti.info (Seite nicht mehr abrufbar; Suche in Webarchiven), empirische Dialektstudie fum Georg Retti
  2. BR - on3
  3. Bauernaufstand gegen Sonnleitner. Haberfeldtreiben verläuft aber ohne Zwischenfälle. In: Süddeutsche Zeitung vom 17. November 2008.
  4. Bauernprotest in München. „Wir wollen Gericht halten.“ In: Süddeutsche Zeitung vom 4. Juni 2009. Bildergalerie

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Georg Queri: Bauernerotik und Bauernfehme in Oberbayern. Allitera, Minga 2004, ISBN 3-86520-059-1. (Mit an Haffa Howaraversln)
  • Otto Ernst Breibeck: Nacha treibts zua. Das Haberfeldtreiben - ein altes bayrisches Sittentribunal. Franz Ehrenwirth Verlag, Minga, 1979, ISBN 3-431-02193-X
  • Michael Stephan, Bernhard Butz (Hrsg.): Habererverse. Georg Queri und seine Zeit. Dölling und Galitz Verlag, Hamburg/Minga 2008, ISBN 978-3-937904-47-4 (Audio-CD).

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]