Kritik

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.
Critica, a Gravua vom Julio Ruelas, anno 1907

Kritik is iaba des Franzesische: critique (uaspringli griachisch: κριτική [τέχνη], kritiké [téchne], „de Kunst vo da Beuateilung, vom Ausanandahoitn vo Faktn, vo da Infrogstejung“, vo oidgriachisch: κρινειν krinein, „[unta-]schein, trennan“) ins Boarische kema.

Oigmoa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Kritik moant heit gonz oigmoan a priafnde Beuateilung noch begründatm Moßstob, de mit da Obwägung vo Weat unn Unweat vo a Soch eiheageht. Untaschien wead haifig noch da Oat unn Weis:

  • destruktive Kritik: a Kritik, de af de Vanichtung von am Gengstond obzuit
  • konstruktive Kritik: a Kritik, de af Vabesserung vo de Gengständ obzuit (Sieg aa: Correctio Fraterna)
  • negative Kritik: a Todl
  • positive Kritik: a Lob, de Oeakennung
  • Sejbstkritik: de differenziate Iabapriafung vom eiganan Vahoijtn unn/oda vo de eingnan Oschaungan, in Hisicht af bstimmte Kriterian, wia z. B. ethische: "Bin i wiakli tolerant?"

Oanzalne Kritikfejda[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Oanzalna ko se Kritik bziang af:

Kultur unn Gsejschoft[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De kulturphilosophische kritische Btrochtung vo da Gsejschoft sejba findt Plotz unta ondam in da Kulturkritik unn da Gsejschoftskritik.

Wissnschoft[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

In da (Geistes-)Wissenschoft is si a Methodn, um duach Kritisian und Foisifizian se oana Woarheit oznähan. Haptvehikl von am Kritischn Rationalismus (sieg aa Falsifikationismus).

Ois a Method, lesboare eiheitliche Text aus Manuskript oda Easchtdruck zu rekonstruian. Si gheat da Editionsphilologie o, de wiadarum a Deilbreich vo da Literatuawissnschoft is ('sieg Textkritik oda fia de Ausanandasetzung mit da Bibel de Literarkritik).

Feuilleton[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A Grauzon buidt de kritische Beuateilung vo am Kunstweak. Se ko streng geisteswissnschoftlichan bzw. philologischn Osprichn gniang woin oda ois a Deil vom Feuilleton in de Medien, oft im Zsammahong mit aktuelle Eaeigniss wia Affiahrunga, Ausstejunga oda Buachvaeffantlichunga (sieg aa Rezension) af a bräatas Publikum zuijn. Mo untascheidt dodobei unta ondam zwischn Kunstkritik, Literaturkritik, Musikkritik, Theatakritik, Fuijmkritik unn Spuijekritik.

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Theodor W. Adorno: Kulturkritik und Gesellschaft. In: Prismen, Frankfurt am Main 1976 (zur Praxis der Kritik siehe dort, S. 23).
  • Judith Butler: Was ist Kritik? Ein Essay über Foucaults Tugend. transform.epicp.net 05/2001.
  • Michel Foucault: Was ist Kritik? Berlin 1982.
  • Kurt Röttgers: Kritik. In: Geschichtliche Grundbegriffe: Historisches Lexikon zur politisch-sozialen Sprache in Deutschland, Band 3. Hrsg. von Otto Brunner, Werner Conze und Reinhard Koselleck. Klett, Stuttgart 1982, S. 651–675