Laktoseunvatregligkeid
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Laktoseintoleranz-1.svg/220px-Laktoseintoleranz-1.svg.png)
Laktoseunvatregligkeid, dt. Laktoseintolleranz oda Laktoseunverträglichkeit nennt mas, waun a Mensch koane Kuahmüchprodukt vatrogd. Im eadgschichlig kuazn Zeidrahmen vo eppa 8000 Jahrl eascht hod se in Eiropa und schpoda a im middlan Afrika de Laktosevatregligkeit ausbüt. De Laktosevatregligkeit geht af a Mutazion in an Gen zruck und des woan evoluzionäre Ändarungan im menschlign Genpol.
Laktosevatregligkeit
[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Hydrolysis_of_lactose.svg/220px-Hydrolysis_of_lactose.svg.png)
Vua umma 10.000 bis 8.000 Joah, hom se mid da Ausbroatung vo da Vichahoitung a de Müchprodukt vo da Levante iwa Nuadanatolien noch Sidosteiropa und weida bis noch Skandinavien affi ausbroat. Des mid da Mülli woa jo a gschickte Soch. Den en Budda und en Kaas hod ma a Zeidl logan kena. Da glogate Kaas woa a in de koitn Wintamonat a guads Noahrungsmiddl und mid de Müchprodukt hod ma a de Wintamonat bessa und ogsichata iwaschtaundn.
- Des woa natiali a Wetbeweabsviateu und den hobm owa nua De ghobd, de a Laktosevatregligkeit ausbüt hom. Und so is leicht eakleali, daß se de Laktosevatregligkeit, in de nuadlign Breitn so gach, in nua eppa viahundat Genarazionen ausbroat hod.
- An zwoa Zonan in Afrika vua umma 6.800 Joah hod se a aa Laktosevatregligkeit ausbüt. De geht owa af a aundare Genmutazion zruck und paßt ned mid da nuadligan Variantn zaum.
- Und ma nimmd heid au, daß de Leid mit dem Laktose-Gendefekt a zehnfoch so hoche Fertilitätsratn ghobd hom ois De, wos de Müchprodukte ned vatrogn hom.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Egyptian_Domesticated_Animals.jpg/220px-Egyptian_Domesticated_Animals.jpg)
Ma red vo ana Laktoseintollaranz. Owa eigentli warad des bei de Homo Sapiens da Noameuzuaschtaund. Den bei de Schpauviecha oda Säugetia, za de jo a da Mensch ghead, wead da Nochwux mid da Muaddamülli afzogn.
- In dera Schtüzeid büdn de kloan Buzal des Enzym Laktase aus und so kennans den Müllizucka (Disaccharide) bessa in de D-Galaktose und in de D-Glukose afschpoitn, de fian Vadaungstragt leichta und vatregliga zan Vaowadn san.
- Noch da Schtüzeid vakimmad noameuawoas des Laktase-Enzym und ma vatrogt daun Müchprodukt vü schwaara.
- Es gibd owa a in de nuadligan Breitn a Laktoseunvatregligkeit, de se wida afgrund ana zufällign Genmutazion bei de Peasonan eagebm hod.
A Laktoseunvatregliga hod nochm Genuß vo Müchprodukt in leichte Foi mid schtoake Blähungan zrechna. Maunche keman owa a vom Haisl neamma owa weus a gaunz wassriga Duachfoi am Klo festhoit.
Litaradua
[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]- Doris Paas: Das Laktose-Intoleranz Buch. Verlagshaus Monsenstein und Vannerdat, Köln 2007. ISBN 978-3-86582-531-5.
- Fritz Höffeler: Geschichte und Evolution der Lactose(in)toleranz. in: Biologie in unserer Zeit, Bd. 39, Nr. 6, 2009, S.378–387.
- C. J. Ingram, C. A. Mulcare u. a.: Lactose digestion and the evolutionary genetics of lactase persistence. In: Human genetics. Band 124, Nummer 6, Januar 2009,
Im Netz
[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]- Laktoseintoleranz am NMI-Portal geprüfte Informationen zur Laktoseintoleranz
- Laktonaut Datenbank mit laktosefreien Lebensmitteln
- LeCHE – aktuelles Forschungsprojekt zur Geschichte des Milchtrinkens in Europa (englisch)
- ZEIT-Artikel: Grollen im Darm (2007)
- Rezepte bei Laktoseintoleranz geprüfte Rezeptsammlung