Wikipedia Dischkrian:Archiv/Boarische Aussprach

Seiteninhalte werden in anderen Sprachen nicht unterstützt.
Aus Wikipedia

Des boarische Schbròuchgebiet is jå òrch gròuß, und es git an Hàffa vaschiedane Àsschbròuchn. Wàr dòu niat a Tabölln guat, wòuma de gròußn Schbbròuchräum (Nordboarisch, Westmittlboarisch, Ostmittlboarisch, Südboarisch) newaranånd stöllt? Dàßmas hòlt àà vagleicha kåå und seha kåå, wos ejtz wos in ara åndern Dialektgruppm is. I kåå des firs Nordboarische beidroong.

-- Sinnierer 14:13, 14. Mär. 2007 (UTC)

Mei dés waar a Gschicht! I hob ma dés aa scho denkt dass dera Artikl nudawei blos as westmittlboarische odeckt. Host Du an Vorschlog wia ma de Tabelln strukturiern kánntn? De Beispui miassad ma dann jo aa noch de oanzlna Sprochräum aufgliedan. Gfreit mi dassd mitmachst! --Libellulia 15:14, 14. Mär. 2007 (UTC)

I home jå àà schòu min Schbròuchwissnschåftlichn bschäftigt ghått. Und wemmas su åågäjht, nòu nimmtma es Mittlhòuchdeitsche (und Òlthòuchdeitsche) òls gemeinsåma Àsgångspunkt. Wàl dòu gits Gsetzmäßichkeitn in da Entwicklung. Nehmmar amòl „zwoa“ und „drei“. Dej kumma vom Mittlhòuchdeitschn „zwei“ (wird „ej“ gschbrocha) und „drî“ (långs „i“). Òllgemeiner òls Gsetzmäßichkeitn gseha: „ei“ is westmittlboarisch zu „oa“ worn, ostmittlboarisch zu „aa“, und nordboarisch zu „oa“/„oi“, und „î“ zu „ei“. Und in dem Sinn (mit Beispüle natirle, ower es gäjht jå ums Àfdàln und s Eidàln) kimma òllas måcha. Des wàr zwòr a gräjßerer Àfwånd, ower dòu häjma nòucha wos Gscheits.
-- Sinnierer 21:18, 14. Mär. 2007 (UTC)
Mach doch amoi a Listn mit olle Spaltn, de in dera Tabelln drinsei miassadn, baun und des vorhandne Matrial eibaun ko i's dann scho. Sprochwissnschaftle bin i leida ned bewandat, oiso waar i da recht dankbar fia dei Tipps. --Libellulia 10:59, 15. Mär. 2007 (UTC)
Min Technischn in da Wikipedia howame nuniat vül bschäftigt. Von da Såch her howe jå schòu länger a sölwergmåchte, grundsätzliche Tabölln (OpenOffice-Taböllnkalkulations-Dokument). De Fròuch is ejtz, wejma des åm bestn iwegrejgt àf d Wikipedia?
Àsschaua dàds firte: Spòltn: Standarddeitsche Wortbeispüle + mittlhòuchdeitsche Lautforma, Westmittlboarisch, Ostmittlboarisch, Nordboarisch, Südboarisch, òlle mit Wortbeispüle + Lautforma. Zeiln: De oanzlna "Lauteinheitn", des hoißt, wemmas aggràtt måcha, wàrn des ån de 40 Stück. De Spòltn "Standarddeitsch" und "Nordboarisch" fülle sölwer às.
-- Sinnierer 20:04, 15. Mär. 2007 (UTC)
A Opfenoffice-Tabein wer ma in dera Form leida ned eina bringa, da miassma scho a wiki-Tabein baun, des is aba an si recht simpl, des hoasst wenn die amoi steht dean se andane aa leicht beim ausfülln. Ich schaug amoi ob i a Tabein baut griag de uns gfoit :-) --Libellulia 11:34, 16. Mär. 2007 (UTC)
I homa ejtza de Hülfeseitn àf da deitschn Wikipedia åågschaut, wej des mit de Tabölln gäjht. Dei Tabölln howe àà gseha, dej schaut guat às. HTML kåma scheints niat hernehma (des wàr schej leicht gween, wàlma jå OpenOffice-Tabölln in HTML schbeichern kåå). Na guat, i erweiter Dei Tabölln amòl und füll des às, wose sicher woiß. De Beispülswörter, wòue gnumma ho, hàn sechtane, wòuma de Gsetzmäßichkeitn guat siaht (dòu mejn ower de Àsfüller vo de åndern Schbròuchräum amòl schaua, obs àà bàssn, òlso Wörter ohne oanzlne Laut-Bsunderheitn hàn).
-- Sinnierer 13:37, 16. Mär. 2007 (UTC)
Des is scho intressant, wo sie des Nordboarische und Westmittlboarische übaschnein, und wo's untaschiedlich san. Macht an rechtn Spass! Wos andast: Wos bassiert jetzad mit dene oban Zeiln (zwei und drei)? Kennan de glöscht wern? --Libellulia 20:32, 16. Mär. 2007 (UTC)
Jå, dej kinna glöscht wern. Wose nu wissn mecht: Wej måchtma an Zeilnumbruch in ara Zelln? Wàl sunst wird d Tabelln z broat, bòl in ara Zelln mäjhra drinstäjht. Wos d Umschrift åågäjht: Es "à" und es "å" bàsst jå, ner es "è" måchtme a weng zwirt, wàl in da moderna Dialektwissnschåft wird des firs offane "e" (des hoißt, des "e", wos mäjhr zam "ä" higäjht) hergnumma und firs gschlossane "e" (des wos mäjhr zam "i" higäjht) schreibtma oafåch "e", und i måch des ààrasu. Ower in da Wikipedia vazichte auf des "è" und schreib fir des hòlt "ä", und des gschlossane "e" schreiwe hòlt "e". Und vawend des "ò" (offas "o", des is a weng höller wej des "o"), àà wej in da Wissnschåft. Und des "r" schweiwe àà (òlso z. B. "Feder", niat "Feda"), wàl des in da Stàndardschbròuch jå àà niat ååwa òls "r" gschbrocha wird, und ma des nòu besser lesn kåå. Zum Thema: Intressànt is des gånze schòu, und des kànntma firs Schwäbisch-Alemannische àà måcha (des Mittlhòuchdeitsche is a Àsgångspunkt fir òlle oberdeitschn Dialekte). In da alemannischn Nåchbar-Wikipedia howe su wos nuniat gseha, valleicht schaut jå amòl ebber hera. Unsare Tabelln erweitere nu um a bòr Konsonàntn.
-- Sinnierer 22:20, 16. Mär. 2007 (UTC)

Guad, i lesch des glei aussa. Des mid dem Zeilnumbruch ko i da leida aa ned song. I schätz moi ma ko de Gesamtbreidn vo ra Tabein in Prozent eistein, aba ob des de richtig Massnahm is?! Bei mir im Browser (Opera) werd de Tabein aba schmäla wann i's Fensta zsamschiab, und de Umbrüch machan se dann automatisch. Zwengs dera Buchstamgschicht, schaug da amoi oo, wos dodazua in Boarische Umschrift und da zuagherign Diskussion vazapft worn is (i bin dodamid eh ned eivastandn, i daad des wieda andascht macha). Wann Du de dodamid auskennst, waars woi ned schlecht, wann ma de Richtlinia dortn nuamoi zua Diskussion steit. Da Maxx82, den ma fia de Ostmittlboarn ois representativ seng kannt, is emfois ned ganz eivastandn mid da derzeitign Regelung. I hob des schoamoi probiert oozleian, bi aba wia gsogt koa Fachfrau dafia. Beim "è" lafft's mia oba aa jedsmoi koid üban Buckl, i lias des hoid ollawei wia's französische "è". Noch meim Gfui gherad des helle "a" und "e" beids mit dem aigu schriem, oiso "á" und "é". Nu wos: Wann i de Vokale scho doppet schreibt (z.B. åå), muas i dann in da Laut-Spoitn ibahaupt no "langs" dazuaschreim? Zwengs dem "er" und dem "a" am End vom Wort host scho recht, wer i ausbessan. Wobei in manche Fäll do innahoib vom Boarischn aa Untaschiad san, z.B. de Südtirola sprechan de r's, und mia in Obabaian hoid neda. Do geht's aba woi eha um de, wo mittn im Wort drinad san, wia bei gheat (gehört), wean (werden), etc. In dem Foi find'e, werd ("wead") da Obaboarische Dialekt vafäischt, wann ma de r's einaschreibt. De Südtirola wo's "r" aa sprechan kennan's jo wengs miara neidoa... Wobei i des jetzad aa scho automatisch mach, aba eingtlich is doch ned so wia's gheat. --Libellulia 12:46, 17. Mär. 2007 (UTC)

De Tabellntechnik: Da automàtische Umbruch is niat gånz des wose moan. Ower àà im Faierfuchs wird de Tabelln niat broiter wej es Fenster.
Des „långs“ oder dopplte Vokale: Wemmas dopplt schreibt, nòu kåmase des „långs“ schbòrn. Ower des sollt hòlt a einheitlichs Gsicht hoom. Des Vadoppln braucht hòlt wenger Blooz.
Des „r“: Gnauer gnumma derfad i ba mein Dialekt àà niat ååwa „r“ schreim. Blòuß: Des kåma schlechter lesn, wemma „a“ schreibt. Und im Nordboarischn gits jå dreifåche Sölbstlaute (und ba dene is des „r“ garantiert koa „r“, sundern a „a“ bam Reen). Ower: Ba dene Dreifåchlaute dejnse òlle åndern Lait hàrt bam Lesn und Vaschdäjh. Zam Beischbül „mäja, Beja, Jòua, Schnoua“ (gneißtdas glei, wos dej hoißn?). Und in da Schdàndardschbròuch schbrichtma jå àà niat „Wörrterr“, sundan ma sågt „Wöata“. Und àsserdem gits jå nu de boarischn Kombinationa: „ea, ia, oa, ua, -a“ („neamads, du siahst, oans, guat, kumma“), wos iwerhàps nix mim „r“ zan Dou hòut. Òlso es git guate Gründ firs „r“.
De Vokale min Gravis („`“) kåma schlechter schreim (weecha da Umschòlttåstn), drum drààn d Leit des efters um zam Akut („´“). Und grod bam „è/é“ gits an Zwirl. Wàl des „é“ is im Französischn aggràtt des gschlossne (Du sågst „hölls e“). Ower des „è“ is im Französischn wos åndersch: des offane (ba Dir: „dunkle“) „e“ (òlso làfftsda quàse um zwoa Eckn richte iwern Bugl ;-), wej eem in da wissnschåftlicheran Umschrift (und àà im Mittlhòuchdeitschn måchtma an wissnschåftlichn Unterschied zwischan offana „ë“ und en gschlossna „e“, òlso oamòl Düpfala, oamòl „nåckat“). I moan, wenn mei „à, è, ò“-Umschrift ner vo mir sölwer schdåmmad, nòu dàdame ohne Dischkriern nòuch enk richtn, ower wej schòu gsågt, i ho des niat dafunna. I denk, des Gscheiteste wààr wirkle, wemma uns in da boarischn Wikipedia ån des Wissnschåftliche hòltn, trotz de Hàffa Artikl, wòu schòu ånderscht gschriem worn hàn. I moan: Dej gånzn vaschiedna boarischn Dialekte unter oan Hout zum Bringa, des gäjht. Und a äjwigs Hàckln in da boarischn Wikipedia weechan a Umschrift is gòrniat nòutwende, eem wàl de Dialektwissnschåftler des schòu gmåcht hom. De Grundlooch is dòu, ower soweite woiß, hòut nu koans dej fir pràktisch òlle boarischn Dialekte vo da Oberpfòlz bis oi àf Sidtiroul hergnumma. De boarischn Wikipedianer kànntn de erschtn sàà, wòu des firtebringa.
-- Sinnierer 16:53, 17. Mär. 2007 (UTC)
Hob de ganzn langs jetz aussa, i hoff i bin ned z'fleissig gwen ;-) Wann mia des oana so logisch erklärt, siag i aa ei, warum i des r schreim soi. I daad vorschlong, dass Du im da Diskussion: Boarische Umschrift amoi an Entwurf fia de Regelungen vo da boarischn Umschrift machst, so wia des wissnschaftlich gheart, dann ko i mi zmindescht fia den Artikl do herin scho amoi dro hoitn. Und vielleicht mogst aa mei dilettantischn Hiweis üba unsra Tabein ausbessan? Dann ko i noch dene Gsichtspunkt aa noamoi de Schreibweis vo de westmittlboarischn Laute in da Tabein ibaarbatn. Wanns scho um de Aussproch geht, muas des scho genau stimma, bei de restlichn Artikl ko ma des dann ollawei nu macha. --Libellulia 18:39, 17. Mär. 2007 (UTC)
Gånz wissnschåfltĕ wààrs mim IPA (International Phonetic Alphabet), òwer des douĕ de Wikipedianer niat ãã :-) Òwer i schreib amòl durt in da "Diskussion Boarische Umschrift" ebbas (gròd vawendĕ mêî wissnschåftlichere Umschrift). Mir mejn amòl schaua, wòs dòu àssakummt. Nòuchat besserĕ Dêîn Hîweis às.
-- Sinnierer 12:41, 18. Mär. 2007 (UTC)
I schätz hoid amoi, wann ma ned an Großteil vo de bisherign Autorn vajong woin, derf's ned z'arg umständlich sei - eha oafacha wia bisher, weil do aa scho gnua dageng san. Oda ma schaugt hoid, dass es vor oim in dene Artikl im Bereich "Sprochwissnschaft" korrekt gmacht werd, weil's do jo wesntlich um de Aussproch geht, und lasst bei de andan Artikl de Autorn a weng freiare Hand. Es is hoid sonscht a recht groasse Hürdn fia neiche Autorn, de ma aba dringand brauchadn - san ollawei no vui zweng do am werkln. Und wann i ma oschaug, wia manche scho mid de Satzzeichn und da Groß- und Gloaschreibung kämpfan, kon i ma ned vorstejn, dass se de aa nu recht vui Buchstabierregln merka kennan. Hochdeitsch schreibt ma jo aa ned in Lautschrift ;-) Es waar auf jen Foi amoi intressant, wia des wirkle ghearat, dann ko ma jo schaung, in wia weid des praktikabl is. Und auf jedn Foi miassn de Buchstabierregln, wann ma scho welche ham, aa wissnschaftlich korrekt sei, und neda a so beliabig wia's jetzad san, wann i di richtig vasteh. Desweng recht vuin Dank und scheen Gruaß, --Libellulia 12:56, 18. Mär. 2007 (UTC)

Taböintechnik[Am Gwëntext werkeln]

Servas,

håbts firn Zeunumbruch in ana Zöin scho amåi des afåche HTML-Kirzl <br> prowierd? I deng ma, dés miaßad långa, oda? Schene Griaß --Maxx82 19:18, 18. Mär. 2007 (UTC)

Jå, des hòut klåppt, und des långt àà. -- Sinnierer 22:36, 18. Mär. 2007 (UTC)

"Skizzn-Åfångsdàl"[Am Gwëntext werkeln]

Vo wem is na der Dàl? Des kåne nemle in da Versionsgschicht niat seha (is àssavaschuum worn vo "Spròuch"). I denk, dàßma den ejtz leschn kinna (des måche ower niat ohne Rückspròuch min Autor) und des "Skizze" àssanehma. I schreib àà nu wos dazou, ower i woiß ower nu niat wirkle, wos i zur boarischn Àsspròuch direkt nu schreib. -- Sinnierer 17:23, 2. Apr. 2007 (UTC)

So, i hòb ma jetzad oogschaut, wer des fabriziert hod. Des wòr a IP (Spezial:Beiträge/145.253.91.165). Des "Skizze" war vo mir, direkt nochm aussavaschiam. I dààd song, hau's ausse (Skizzn und des oide Zeigs), wann hintnòch gròd oana daherkàmmad ko ma's òiwei no aus de Versionen wiadaherstejn :-) --Libellulia 23:25, 5. Apr. 2007 (UTC)
Eingtle brauchadma dean Artikl nemma, wàl de boarische Àsspròuch schòu in Boarische Umschrift (wos vo uns durtn nu einekummt), in Nordboarische Umschrift und in Boarische Dialekte im Vagleich (des hòut jå ejtz sei eingne Seitn) bschriem is. Wennes àssahau, nòu is dòu ner grod nu des "Schau àà unter" drinnat... -- Sinnierer 16:00, 7. Apr. 2007 (UTC)
Nachand kemman aa glei lèschn. --Libellulia 16:33, 7. Apr. 2007 (UTC)

Warum schreibt mà jetzad "mei Eude" und ned "mei Oide" oda "mei Åide". Wei wemma des mit i schreim dàd, na dàd ma des vokalisierte "L" mehr seng (L -> I). (Zum Beispiel Welt -> Wäid)

Des woiß i àà niat. Dòu is oaner einakumma, hòut scheints gschwind ebbas higschriem wosnan grod eigfòlln is, hòuts òls Skizzn markiert, und is wieder vaschwundn. Na super... sooche. -- Sinnierer 10:28, 5. Apr. 2007 (UTC)