Bleame

Aus Wikipedia

Bleame san olle Pflanzna, de wo irgndwia a forbige Bliah ham.

Evolution[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Iwa de Evolution vo farbige Bleame is ma se inzwisch'n zimli im Klarn. Iwa on longa Zeitraum vo a boa Milliona Joar hod se aus primitive greane Blia, wia zum Beischbil bei de Baam, a farbige Blia endwigld, wia maas bei de Bleame hoid kennd. De Pflanzl, de goib oda roud bliad hom, san hoid vo de Insektn bessa ogflong woan ois wia de greana und hom aso an Voatei ghod, weshoib de obdan irgndwonn vareckd, sprich ausgstorm sand. De Vichal hom se eanaseits draf eigstoid, doss de Blia bstoibn und an Heng fressn.

Bedeitung in da Gsejschoft[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De gsejschoftliche Bedeitung vo Bleame is in olle Kuituan zimli wichtig, wenn a in untaschiedliche Bedeitunga. Bei uns und wos sonst in Eiropa so um Baiern drum rum is, sans eha a Begrüsungsgscheng oda so wos wia a Kompliment fia schene Madl, fia an Kinäsn, und do miasd's afbassn, is eha a Beileid, wen oana gstoam is.

Äddliche weand aa ois Tää kochd, zum Beispui de Bleamen vo da Kamejn (Matricaria chamomilla altaea fiori altaea roseo ).

Eihteilung vo de Bleame[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Bleame ko ma noch vaschidne Gsichtspunkte ordnen. Drei davo san bsondas wichtig: d'botanische Eihteilung, d'Eiteilung nochm Wuchsort und d'Eihteilung noch da Wuchszeid.

Botanische Eihteilung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Des is ned so gonz oafoch mid de Botanika. Drum is nua in Kürze eaklead: De Pflanzl wean noch da biologischn Vawondschoft in Ordnungen und Familien eiteilt. A jede Familie hod no Unterfamilien, und irgendwann am Schluss kemman dann Gattung und Oart. De san wichtig, wei se dodraus da botanische Nam healeidd. S'Easchde is de Gattung, s'Zwoate d'Oart.

Meistns is des sauschwar, wenn ma owa Latein ko, hengds doch ofdmois a bissal mim boarischn Nam zam. Beispuisweis is de Hundsrosn ois Rosa canina bezeichnd oda da Wisnsalbei hoassd Salvia pratensis.

Wia genau ma af de Vawondschaft kimmd, is owa scho a wengal schwara. Friaha hod ma se de Blia genau ogschaugd und vaglicha, heit gehd jo nix meah ohne Gene, weshoib ma a haptsächli de DNS vagleichd und schaugd, wos am ehan zamabassd. Insgsommd is de gonze Systematik zwoar recht intressant und huifreich, am Laien is owa recht unvaständli und bringd oan a soitn weida. Desweng gibds fia Ofänga a Biachl, de des iwa Farbn vo de Blia eitein.

Eiteilung nochm Wuchsort[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Des is scho a wengal oafocha zum iwareisn. Es gibd gonz oafoch Wiesnbleame, Woidbleame, Beagbleame, Bleame fira Beedl, Bleame fian Balkon oder Bleame fias Grob. Des head se jetzad recht simgscheid oo, is owa bei Weidm ned so sinnlos. Wea se auskennd, ko donn nämli zimli fui iwa'n Bloz song, wora a Bleame gfundn hod. Und domid moan i ned nua, doss'd woasd, dassd im Woid stehsd, wennsd wuide Schlüsslbleame findsd. Do ko ma zum Beispui scho a vo a wengal weida weg song, doss ma a Woat segd, wenns vom Löwnzahn gonz geib is. Ondare Bleame woxn nua af om schlechdan Bon, oda do, wos rechd feichd is. De Wissnschoft hiter dem isd Vegetationsökologie, de ma uns in dem Artike owa ned odoa brauchern, weis sauba z'weit gehd. Mia is nur wichdig, doss es merkds, doss a Bleame meahra ko ois wia guad ausschaung.

Eihteilung noch da Woxtumszeid[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Aa des is wieda wissnschoftlicha, ois so moncha dengd, wei de Untateilung in Frijas-, Summa- und Heabstbleame a wider wos iwa de Biologie und Evolution vo dem schena Kraut aussogd. Friarsbleame san zum Beischpui wir a de Heabstbleame ea Woidpflanzl, de desweng so boid oda aa spad dro san, wei donn de Baam koane Bladl meah hom. So dawisch da gloane Krokus aa a weng a Liachd. Summableame san owa meisdns Wiesnbleame, weis do hoid koane Baam gibd, de in da Sun stenga.

Wea sowos woass, dem bassiads a ned, doss'a Ende August oan Bärlauch sammed und donn vareckd, weis a Herbstzeidlose woa. Drotzdem muass ma a wengal afbassn wega de Maigleckal, des san nämli wia da Bärlauch Frijasbleame.

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Wer no mera wissn wui, dem emfui i Texte zua Botanik oda des oane oda andare Botanik-Biachal, zum Beispui s' Strasburger Lehrbuch der Botanik.