Gschicht vo de Aztekn

Aus Wikipedia
(Weidagloadt vo Aztekn)
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
De drei Haubtstädd vom Dreibund in eanana Büdaschrift,Tetzcuhco (Acolhua) , Tenochtitlan (Mexica) und Tlacopan (Tepanekn)

De Aztekn oda Azteken (vo Nahuatl aztecatl, bairisch eppa „jemand, wo aus Aztlán kimmt“) is a Sammebegriff fia mesoamerikanische Kuituan, de wo zwischn im 14. und im fruan 16. Joarhundat existiad hom. De Aztekn aun sich hods nia gem, da Begriff is vü spoda entstandn. Waun ma heid vo de Aztekn red, daun moand ma eigentli in Dreibund vo de Acolhua, de Mexi`ca und de Tepanekn .

Eanane Nam[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Des Biachl vom Jesuitn Francisco Javier Clavijero

De Mexi`ca und a de Acolhua`cana owa a de Tepanekn san Olle relativ schpod ins Toi vo Mexico eigwaundat. Se san, wia merare Aundare vua eana a, von Nuadn aus da Steppn kema. de domolign Kuituavöka hom de Zuaziagla olle Chichimekn (Hundsleid) ghoast. Ois owa scho machtig woan, homs anige Moi ena Gschicht vo eanana Heakunft vabessad, damid ma vagist das jo zeascht nua ois kuitualose Nockabatzal aufdaucht san.

De Acolhua hom se aufängli sogoa aus Otomi und Nahuatl redade Leid zaumgsezt. Und de Mexica hom se oiwei, bis zua schpanischn Eaobarung nua Mexi`ca gnennd. Bevua dea Stodstoot Tenochtitlan den danebnligandn Bruadaschtoodschtoot Tlateloco eaowat hod, hom se Bade Mexi`ca gnennt. Owa das mas untascheidn hod kena woad de Oan de Tenocha und de Aundan de Tlatelolca. De Zwoa und a de Tepanekn hom Nahuatl (Nahua) , a Uto-Aztekische Schproch gred. Sogoa de Heaschafamüli dea Mexi`ca hod se Colhua-Mexica , noch da gschichli agsegna Stod Colhuacan gnennt.

Wias zua den foischn Nam kema is[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Eaobarung vo Zentralmexico woa in de Joa 1519/21.

Bis eini ins 18. Joahundat woan in Mexico scho de Mestizn de Meran im Voik. Se san de Mischlingsnochkumman vo de Schpania und de Indianaweibal. Und de hom se söwa Mexikana gnennt. Da Jesuit Francisco Javier Clavijero (1731-1787) woa a intaressiada Mensch dea se um de Gschicht vo de Indiana kimmad hod. Und so hod a aa merana Sagn und Mythn keat. Darunta, vamuatli a de, das de Mexica uaschprüngli vo oan mythischn See und Oat Atzal ostauma soitn. Und do ea gmoand hod das faninftiga warad waun ma de Mexica itzt Aztekn nena dadat, damid mas ned oiwei mid de Mestizn fawextlt, de se jo Mexicanos gnennt hom.

Deswegn hod se ob da Höfte vom 18. Joahundat fia de Moastn indegenan Eihwohna vo Zentreumexics da Naum Aztekn eibiagat.

Acolhua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Mexica[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Tepanekn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Aztekn-Dreibund[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Oitog bei de Aztekn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Kriag und Kriaga bei de Aztekn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A Jaguarkriaga

De Gedda vo Zentreumexico[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Zentreumexico unta de Schpania[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Und Heid[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Hans j. Prem: Die Azteken. 5. Auflage 2011, C.H.Beck, Minga. ISBN 978-3-406-45835-4
  • Hanns.J.Prem. Geschichte Altamerikas, R. Oldenburg Verlag, Minga 2008. ISBN 978-3-486-53032-2
  • Rudolf Pförtner/Nigel Davids. Alte Kulturen der neuen Welt. Econ Verlag, Wean 1980.
  • Berthold Riese, Das Reich der Azteken- Geschichte und Kultur. C.H.Beck, Minga 2011. ISBN 978-3-406-61400-2
  • Nigel Davies: Die Azteken: Meister der Staatskunst – Schöpfer hoher Kultur. Econ, Düsseldorf 1979, ISBN 3-499-16950-9.
  • Serge Gruzinski: Die Azteken: kurze Blüte einer Hochkultur. Maier, Ravensburg 1992, ISBN 3-473-51028-9.
  • Peter Hassler: Menschenopfer bei den Azteken? – Eine quellen- und ideologiekritische Studie. Europäische Hochschulschriften; Reihe XIX Volkskunde/Ethnologie, Abt. B: Ethnologie, Vol. 30; Peter Lang AG, Europäischer Verlag der Wissenschaften, Bern 1992. ISBN 3-261-04587-6, 456 S.
  • Doris Heyden: Gartenkünstler in der neuen Welt. In: Spektrum der Wissenschaft, Oktober 2003, S. 70–75, ISSN 0170-2971 (Artikel über den Gartenbau der Azteken)
  • Felix Hinz: Hispanisierung“ in Neu-Spanien 1519–1568. Transformation kollektiver Identitäten von Mexica, Tlaxkalteken und Spaniern. 3 Bde, Kovač, Hamburg 2005, ISBN 3-8300-2070-8.
  • Ulrich Köhler (Hg.): Altamerikanistik. Eine Einführung in die Hochkulturen Mittel- und Südamerikas. Reimer, Berlin 1990. ISBN 3-496-00936-5
  • Tzvetan Todorov: Die Eroberung Amerikas. Das Problem des Anderen. 8. Aufl., Suhrkamp Edition, Frankfurt am Main 2002, ISBN 3-518-11213-9.
  • Jacques Soustelle: Das Leben der Azteken: Mexiko am Vorabend der spanischen Eroberung. Manesse-Verlag, Zürich 1993. ISBN 3-7175-8086-8.

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Gschicht vo de Aztekn – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Youtube[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]