Ba da Koatnaufschlogarin

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
Da Eibaund vom Biachl, Studien aus dem oberösterreichischen Volksleben.

Ba da Koatnaufschlogarin, dt. Bei der Kartenaufschlägerin, is a Gschicht vom owaöstareichischn Mundoatdichta Josef Krempl (11. Feba 1862 bis 4. Aprü 1914). Es is Ane vo Mera ausm Biachl Studien aus dem oberösterreichischen Volksleben. Des Biachl is eascht noch seim Tod, 1921 beim Valog Pirngruber in Linz aussakema.

Inhoitsaugob.

Des Gschichtl[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Do de Gschicht beim Lesn a Wengl ghockt hod, san zweng da bessan Lesboakeit, maunche gschriebma Wuat gendat wuan.

  • Do jo da Mundoatdichta Josef Krempl scho 1914 vaschtuam is und des Biachl eascht 1922 aussakema is, kunz leicht gwest sei, das se a Lektor, zweng an bessan Vakafseafoig a Wengl an de Buachschtobn vagriffa hod. Da Dichta hed se jo neamma afregn kena.
  • Zweng dem, schtengan de Origineuseitn ausm Biachl vo 1921 af da Seitn vo da Gschicht. So kauns a Jeda söwa nochelesn.

Bei da Koatnaufschlogarin[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

1. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

D`Odlawiatin[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Außan Moakt schteht a kloans Haisal und doat is a Koatnafschlogarin in da Loschier. D´Zigeinaseff nennans de Leut. Se is owa koa Zigeinarin und hod em Naum netta wögn dem Kriagt, weuls a gaunz brauns Gsicht und Koihschwoaze Hoahr hod.

Scheen is nia gwön d`Seff und iazt mid iahre fufzg Joahr scho goar nimma. Göd hods a ned so vü ghobd, daß Oan ums Heiratn blaungt hed. Nau, und so is hoid zeidi drafkemma, daß Se se wohl iahr Lebtog söbm dahoidn muaß.
Mid da Nahrarei, des glearnd hod, hod Se se ned recht außigseghn fias Ölta. Den waun d`Augn amoi schlechta wearn, is de Gschicht in Bettlgeh glei.
2. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

Kimmt scho wida wer. Des is jo de Odlawiatin. Meinasöh. Guadn Obnd winsch i, sogts. De Seff geht iahr glei entgegn und frogt, mid wos den Deahna kau.

A Wengl Koatnafschlogn, sogt d`Wiatin frei hoamli, mia geht seit an Zeidl wos ned ei und do mecht i drafkemma.
Da Mau kau hoid a koa Auskunft gebn? Frogt d`Seff wida
Kina dat a scho, owa..... Mögn tuad a ned. Foid de Aundare drei. Na guad, mia wearns glei hobm. A Wengl Plotz nehma!
Wia de Koatn ofliegt, gehts wida au: Hmhmhm, mochts d`Seff und woglt midm Kopf, in engan Haus hods wos! Do schteht nebm Dein Mau a Weiwats.....
Ahan!
Und danebm schtehst Du, owa ea wendt si da Aundan zua,
Dea Mistlump!
D`Schuid hod owa si.
des Robnbradl!

So iazt heb oo, daß i wida aflegn kau. sogt de Seff. Oiso, Du, iazt hodsn scho gaunz im Bandl, owqa do zoagt a se schtaundhoft widawülli. Nu daweu hod a se net vagaunga.

  • God sei Daunk! Seifts de Wiatin. Es wiad zan driddn Moi afgschlogn. Sapralot! Moant d`Seff. Du deafst glei schaun, daß des Weibsbüd ausn Haisl kimmt.
  • O, Du mei God, jammad d`Wiatin und wü afschteh.
3. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

Bleib na sitzn. Es is nu ned aus. Do zoagt es si, das des Gaunze an Eibüdung is vo Dia, owa Du deafst Dein Mau ned lenga mid Deina Eifasucht plogn, sunst kinnts woahr wearn! So mir sans scho.

Und se hodn ned im Bandl?
Goa koa Red. Wos ma de Koatn sogt muaß woahr sei.
D`Wiatin legt volla Freid an Guidn hi und wias draußt is, locht se d`Seff wida ins Fäustl: Bei Eheleid muaß ois fridli ausgeh lossn, sogt se, zeascht a Wengl schröcka, nocha wos Guads draf, do mocht mas zfriedn und freigiwig und ma dahoit se de Kundschoft.

Da Dammwolferl[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Jo, iazt kimmt da Dammwolferl! A kloans oids Mandal, a Wengl audeppad, owa valiabt! Viazg Joah geht a scho zan Heiratn ummi und kau do ned dazuakemma.

Nau wos will den da Wolfal? Frogtn d`Seff.
Jo, hihi, a Weng Koatnafschlogn, hehe,. I mecht wissn, wos ma fia a Braut zuaschteht. Jo, hihi.
Nau, wearn ma hoid sehgn. Es geht au, Jo mei Liaba, wos i aus da Koatn kenn, Schpitzn jo a Häufti af Di.
Des glaub i eh, hehe, hob jo d`Feiatog a neichs Gwandl kriagt. Und - balbian (rasian) tua i mi iazt und oll Wocha. Jo, insane Mentscha sogns a, daß i olleweu sauwara wead, hihi.

Paß af! Eamahntn d`Seff. Am Nachstn schteht Dar a gödige Bauantochta, owa sechtzg Joahr is oid und zwoa Kröpf hods.

Na, do wa ma deart a Jingare liaba. I - i wia jo olleweu jinga, sogn de Leid. Wegn an Kropf tad i eh nix, owa Zwoa, do wean am jo d`Oarm zkuaz, beim Hoilsn,hehe!
4. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

Schlogn mas zwoatmoi af, sogt d`Seff. Nau do hod mas scho! Scheht schau a Jingare do, owa de hod nix, koa Göd nemli.

Des mocht nix. I moch eh amoi an Erbschoft vo oan meiniga Vettan, sein Bruadan sei Weib, wauns - wauns gschtuam is.
Nau oiso, do muaßt hoid schaun, daßd za Dera kimmst, de Dar ois Zwoate zuschteht.
Jo, wia muaß i den do toa?
Des wead se iazt ban driddnmoi zoagn. Kau dars scho sogn ah. Waunnst in Sunnda vo da Friahmeß hoamgehst, wiad Dar a Oane gegna mid an blauan Schal und an grean Kloadl, de redst au.
Wauns ma owa a Mäu umhengt?
Oft is es ned, oda se hod se intadessn aundas bsunna.
Ah, a so moanst. Und wos soid i den aftn mocha?
Nau daun kimmst wida hea. Mia wearn scho wida Oane findn, derast amoi zrecht kimmst.
Is ah recht, sogt da Wolferl und Zohln tua i nochand, waun de Gschicht amoi gwiß is.

Dea mochts Guad, moand de Seff, dreimoi is a mar eh schau schuidi. Jo i sogs jo, waun ma an Dodl foppn wü, is ma söbm da Depp.

5. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

A Oids Muaddal[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A oids Muaddal kimmt dahea. Nau wos wüst den Du do? Is da Seff iahr Frog.

Jo mia is heagrodn woan za Dir, weust so guad Koatnafschlogn kaunst, und do mecht i gean wissn--zwegn mein Suhn--gö jo, Du duast ma den Gfoin ? A so bitts Weiwal und dabei kimmt eahm s`Wossa vo de Eigal. Zohln kau i Di owa eascht, waun i mei Oarmangöd kriag.
6. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

Is eh recht, is eh recht. Sitz Di nua schee her za mia. Is hoid Trauri, gö, waun ma si so oamsöli duri Wöd windn muaß, wia Du? Glaub das eh. Nua wea woaß, wos nu wiad.

Kau nemma vü wean, sogts Weiwal trauri, mei Heaz hod scho zvü Load gspiat und s`Oita mocht triabe Hoffnungan. Netta mein Suhn mecht i hoid nu oamoi sehgn kinna.
Wiad nu wean, bschwichtigts de Seff und legt Koatn af. Hoit do siagt ma wos! A Briaf is afn Weg, dea bringt da guade Botschoft, owa iwa wos, des kau i da ned sogn. Aha s`Glick mocht se za Dir zuwi und a junga Herr schteht danebm.
Mei God, soi den des mei Franzl sei? Sogts Muaddal und seine zittrign Händ schteckan de Glosaugn af. Sehgn mechts na.
Kaust scho recht hobm, moand de Seff und legd zan zwoatn Moi af. Jo Du eahr geht af Roasn.
Jessas, waun a kam.
Ea hod owa a junge Frau bei eahm, a noblige.
Nochand is as ned, sogts Weiwal trauri. Wia kam den a oama Schlossagsöll za oana noblign Frauw.
Ois is megli, trests de Seff, und er is aa, weu a gaunz bei Dir zuschteht. Nu des dridde Moi iazt wiad es se woasn. De Seff tupft ghoamnisvoi vaschidane Koatn au und sogt: I kau Dar sogn, daß Dar a große Freud bevuaschteht, owa Du muaßt nu a Zeidl woatn draf. Kema tuads--miaßad scho wos dazwischn kema.
God vahiats, säuft`s Muaddal und wischt si vo da Waung a Tröpfal, des eahm vom Gmiadsbrunn draftröpfid is.

Wiad scho recht wean, sogt de Seff und schteht af. S`Weiwal bedaunkt se tausandmoi und humpöd aft mid seina Hoffnung ba da Tüar außi.

Dö darwoat a Iahr Freud neamma, sogd de Koatnlegarin.

Wia de Seff zan Koatnafschlogn kema is[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Do kimmt amoi a oide Zigeinarin und sogt Ihr woahr mid de Koatn. Dös Ding hod da Seff a so gfoin, daß se vo dera Hex valaungt hod, se soi ihr`s leana.

Nau se san se haundlsoas woan und wias de Nahrarin kina hod, hods da Zigeinarin zwoa Guldn gebm. Und de Söwe hod se extra nu zan Audenga a seidane Bortn und a boa neiche Schniaschuah midgnumma.
Leahrgöd muaß ma iwaroi zoihn. So hod se de Seff ah denkt, wias drafkema is und in oana Beziehung hod se sogoa gfreid. Den de Oide hod ihr prophezeid, daß ihr in kiazara Zeid de Augn afgeh wean iwa wos, des iazt nu ned woaß. Des hods darodn.

Oiso, seid dem hod se d`Seff afs Koatnafschlogn valegd und heid is weid und broad bekaunnt, weus hoid olls so akurat darodn kau.

Schaun ma a Wengl in ihr Schtübal eini. Ban Fensta schteht a Tischal, do liegn Koatn draf. D`Seff sizt af an Poistawsessl und schtreumid a schwoaze Kotz, des af da Schoß hod. Drei so Viechal schpringan nu im Schtübal ummanaund. Es is ned zaumgramt. S`Bett is ned zuadeckt, owa a ned Afbett und af de Fenstascheibm schpüd de Schmia olle Foabm. Und goa waun de Sunn draf scheint.

De Holmbocha Resl[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

7. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

Iazt klopft wea! D`Holmbocha Resl is. Gaunz schüchti kimmts eina bei da Tüar, weus Ihr zwida wa, wauns a Bekaunnta sehad.

Oh, `s Resl! Sogt de Seff, gö bist hoid do ah scho neigiari, wos Dei jungs Lebm fia a Aussicht hod.
  • Jo, sogts Diandl draf gaunz kloalaud, de Koatn mecht i mar afschlogn lossn, owa i han scho glei a Weng a Aungst draf.
  • Geh Tschopal, Dir muaß jo do eh hiundhi da Hümmi offn Schteh. Sitz Di nida. So do hebst drei moi ob und nochand paß af. D`Seff legt de Koatn reihwoas afn Tisch. Oiso, sogts bedechti, Du host an Vadruß ghobd wegn an Buam.

Jo, weu i in unschuidign Kindltog zan Fuadan zlaung ned hoamkema bi. Des is owa schau glei drei Wocha aus.

  • Des mocht nix. Los af! Dea Bua kau Di ned heiratn.
  • So...wiaso den ned? frogts Menschal gaunz vazogt.
  • Weu eahm a Unglick bevuahschteht....
  • Jessas Maria!
  • Sei na Schtad! Es kau eascht nu Recht wean, waun a se vo de Weibsbüda do ned faunga loßt.
  • Vo wos fia an Weibsbüd? Is in Diandl sei hostige Frog und dabei schauds eifasüchti af d`Koatn hi.
  • Woat nua! So heb zan zwoatnmoi oo! Wida af drei Heiffal! Schee. Oans, zwoa, drei, viare---is scho wieda do, de Hex.Owa es schtehd da Tod nebn ihr. `S Glick tritts mid de Füassn. Du und er sads in ana großn Freid und vo a boa drei Seitn hobts a Göd zan dawoatn.
  • Und da Hans bleibt ma treu?
  • Des wearn ma glei seghn. Heb oo, zan leztn Moi. Oas, zwoa---Resl, gfrei Di, ös Zwoa kimmts zaum, Du und da Hauns, s`Göd kau Enk ah ned aus, owa---sapra, im Eheschtaund hobds midm Viechabschtaund an Unglick!
  • Des mocht ma nix, waun ma nua da Hauns bleibt, sogts Mentschal.
8. Seitn; Bei da Koatnafschlogarung.

Dea bleib da Dei Lebtog, is da Seff ihr lezte Red und aft schiabts d`Koatn zaum. S`Diandl löst in Knopf af, dens in sei Tiachl gmocht hod und bringd a Kron zan Vuaschei. Do legts ois Zöhlung nida und nochand gehts.

Hahaha, locht de Koatnaflegarin, de Zwoa hob i scho wieda zaumkitt. In Diandl hob i de Eifasucht afgweckt und in Buam wiar is grod a so mocha. Dabei vaschprich i eah owa, daß gwiß zaumkemman und so lost Oans des Aunda neamma aus, tan mein Wülln und sogn af d`Lezt nochand: Owa gaunz hods es darotn, d`Seff. Hahaha...

Aundane Gschichtln ausm Biachl[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Litaradua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]