Nutza:Luki/Chimalpopoca

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
Chimalpopoca
Chimalpopoca
De Herrschaglyphn vom Chimalpopoca.
Herrschadatn
Titl 4.Tlahtoani vo Tenochtitlan
Herrscha da Mexi`ca vo Tenochtitlan
Herrschofd 1415/1418? - 1426
Reich Mexi`ca Tenochtitlan
Vuagänga Huitzilihhuitl
Nochfoiga Itzcoatl
Lemsdatn
Glebt vo 1380 od. 1397?-1426
Gebuan in Tenochtitlán
Eheweib A Tepaneknprinzessin

und mera Eheweiwal

Vota Huitzilihuitl
Muada Prinzessin aus Azcapotzalco?

(Ayauhcihuatl Tepaneknprinzessin)?


Da Chimalpopoca woa da viate Tlahtoani vo de Tenochtitlan-Mexica. Owa ea woa a aa Enkal vom Tezozomoc, em mechtign Tlahtoani vo de Tepanekn aus Azcapotzalco. Gebuan is a entweda 1380 oda 1397 und gschtuam 1426. Sei Naum bedeit Raukanda Schüd. Vo chimal = Schüd und poca = Rauck.


Ungwiße Datn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Obwoi da Chimalpopoca da easchte Tlahtoani aus da Heaschafamülie woa, dea a richti Ausbüdung ghobd und duachgmocht hod, bis zan hechstn Amt, san seine Lebmsdatn so außagwenli schlecht zan nochfuign. Ea is a richti vo seine Nochfuiga gächt gwest das sogoa seine Nochkumman vo olle Ämta ausgschloßn woan. Und so hod mas woahscheinli ned fia nodwendi ghoidn, das ma seine peasenlign Lebmsdatn fia de Nochwöd festhoit. Zweng dem san die boa Datn seina Gschicht aus Nidaschriftn vo Nochboaschtäd außagsuacht wuan. Und de widaschprechn se owa a.

Sei Jugand[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Das em Chimalpopoca sei Vota da Huitzilihhuitl woa, des is gwis. Owa iwa de Peason seina Muadda und iwa sei Gebuatsjoah gibts widasprichlige Aussogn. Ois sei Muadda wean via vaschidane weiwaleid augem mid de Nam: Tetzihuatl, Miyahuaxochitl, Tzihuacxochitl und de am bessan paßad de Ayauhcihuatl.

A sei Gebuatsjoah is ned gsichat. Es geht um mera Jahrln in de Iwalifarungan ausanaunda.

Af jedn foi hod a a guade Ausbüdung gnossn.

  • Ea is vo seim Votan ois Stodhoita in da, fia de Mexica domois recht wichtign Schtod Culhuacan eigsezt wuan.
  • Draf hod a in zweitwichtigstn Postn in da Mexicahiararchie kriagd. Damid woa scho vuazoachnt das a da Nochfuiga vo seim Vota ois Tlahtoani wead.

Ois Hearscha[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Ea is 1404 zan Tlacateccatl eanaunnt wuan. Des woa da mülitarische Owabeföhshowa bei Tlatelolco-Mexica.

Genealogie vo da Heaschafamiüli vo Tenochtitlan (ogrunda Rauhman = Weiwal). Rosa: Tlathoque, violett: Cihuacoatl, gelb: kolonialzeitlige Tlathoque aus da Heaschafamüli. Vawaundtschoftsbzoachnungan zu aundane Oat: AZ = Azcapotzalco, TE = Tetzcoco, TL = Tlatelolco

Ois sei Vota da Huitzilihhuitl vaschtuam is, hod man 1450 oda noch am Interregnum 1418, ois Tlahtoani introhnisiat.

  • Ea woa zwoa vom Tezozomoc, em Tepanekn-Kaisa a Enkal. Owa trozdem woan de Mexica untagebane vo de Tepanekn und san a in deran Kriag gean eigsezt wuan. Owa da Tepaneknheascha woa scho recht oid und seine Suhn, de a ois Tlahtoani in mera Schodschtootn eigsezt hod, hobm scho eahna eignas Suppal kocht. Grod da Maxtla hod ned eigsegn, das de Mexica vua de aundan Tributpflichtign, a Wengl bevuazugt bhaundlt wuan san und ea hod dahea mid seine Auhenga am Hof da Tepanekn, bei sein Vota gegn de Mexica gschtichlt.

A de Schtootnbund vo de Chalca haum an Grund gegn de Mexica gsuacht. Und so haums eahna a boa Schinakln vasengt und de Fischa draf umbrocht. De Mexica untam Chimalpopoca san daun za eahna za ana Schtrofexpedizion afbrocha. driwa is owa ned gnua zan Lesn, oiso wead des fia de Mexica ned bsundas guad ausgaunga sei. Da Kriag gegn de Chalca hod daun nu laung mea oda weniga weidaköchlt. Eascht noch eppa 40 Joah hobm de Mexica de Chalca untaweaffa kena.

De Regiarungszeid vom Chimalpopoca, ausm Kodex Mendoza.

Af de Tenochtitlaninsln hods oiweu am frischn Trinkwossa ghappad. Dahea hod da Chimalpopoca in Azcapotzalco augfrogt ob de Mexica ned do a Viadukt vo de Tepaneknbeag za Insl legn deaffan. Owa em Taxtla sei Eifluß woa scho am Hof so groß, daß sei Vota da Tezotomoc des untasogt hod.

Schmähung und Tod[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da oide Tepaneknhearscha woit das eahm sei Suhn, da Quetzalayatl afm Trohn nochfuigt. Des warad a de Mexica liaba gwest, ois da Mexica-Hoaßa Maxtla. Oiso hod em Quetzalayatl da Chimalpopoca den Rot gebm, das a sein Bruda em Maxtla, liaba fria söwa umbringa lossn soit.

  • Des hod owa a da Maxtla midkriagt und ois 1426 da oide Hearsch gschtuam is, hod da Maxtla sein Bruada umbrocht und ea hod nu an greßan Pick af de Mexica ghobd.
  • Da Maxtla is ois neicha Tepanekn-Kaisa eigsezt wuan und soid de Weiwal vom Chimalpopoca noch Azcapotzalco eiglodn hobm. Und do soid a oille söwa vagewoitigt hobm und so gschend wida noch Tenochtitlan zruckgschickt hobm (auam Kodex Xolotl - Acolhua).
  • Daun hod a em Chimalpopoca Post gschickt, das dea za eahm kemma soid. Und dea soid mid seim Suhn Teutlehuac noch Azcapotzalco groast sei.
  • Duat hod ma de Zwoa sufuat festgnumma und in an Hoizkowi eigspiad hobm.
  • Weu da Chimalpopoca glaubt hod daß mas vahungan loßt und ned eahnvoi opfad soid a seim Suhn en Söbstmuad bfoin hobm. Und ea hod se daun a söwa umbrocht. Des woa ois im Joah 1426.

Nochwiakungan[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Weu de Mexica den Söbstmoad vom Chimalpopoca ois Feig und uneahrnhoft gfundn hobm, san seine Kinda und Enkal vaocht wuan. Sei Nochfuiga da Itzcoatl hod daun de gaunzen Nochkumman vom Chimalpopoca vo olle Amtl ausgschloßn und so is dea vuahea so gochte Zweig vo da Heaschafamüli in da Bedeitungslosigkeit vaschwundn.

Aus de Annalen vo Quauhtitlan: "Koa Oanziga vo seine Kinda, Neffn und Enkal soid a Auszeichnung gschegn. Kana soid Hearscha Wean, ewig sidns nua za de Untatanan zöhn. Und so is gschegn. Vo seine Enkaln is Koana, obwoihs recht tichtige Kriaga woan und a im Kaumpf recht tüchti opfa woan, san Heascha woan."

Zweng dem hod ma vamuatli af de Datn vom Chimalpopoca schpoda ned recht vü Weat glegd. Und so is a za de widaschprüchlign Augom iwa sei Muadda und sei Gebuatsjoah kema.

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Litaradua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Hans j. Prem: Die Azteken. 5. Auflage 2011, C.H.Beck, Minga. ISBN 978-3-406-45835-4
  • Hanns.J.Prem: Geschichte Altamerikas, R. Oldenburg Verlag, Minga 2008. ISBN 978-3-486-53032-2
  • Rudolf Pförtner/Nigel Davids: Alte Kulturen der neuen Welt. Econ Verlag, Wean 1980.
  • Berthold Riese, Das Reich der Azteken- Geschichte und Kultur. C.H.Beck, Minga, 2011.ISBN 978-3-406-61400-2
  • Nigel Davies: Die Azteken: Meister der Staatskunst – Schöpfer hoher Kultur. Econ, Düsseldorf 1979, ISBN 3-499-16950-9.
  • Serge Gruzinski: Die Azteken: kurze Blüte einer Hochkultur. Maier, Ravensburg 1992, ISBN 3-473-51028-9.
  • Ross Hassig: Aztec Warfare. Imperial Expansion and Political Control. University of Oklahoma Press, Norman 1988. ISBN 0-8061-2121-1.
  • Fernando Alvarado, Tezozómoc, Crónica mexicana. 1891.

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]


Kategorie:Amerikanische Geschichte Kategorie:Mittelamerika Kategorie:Indianische Kultur Kategorie:Aztekische Heascha Kategorie:Tlahtoani Tenochtitlan Mexica