Frikativ
| Der Artikl is im Dialekt westlichs Nordboarisch gschriem worn. |
A Frikativ (aa Raiblaut oder Engalaut) is a Konsonant in ara Lautgruppm nouch da Artikulationsoart: A Engpåss zwischa zwoa Artikulationsstölln wird büldt. Durch dean lout'ma nou ghejre a Luft strejma, dej dralt'se, durch des entstejt ejtz a Raiblaut. Frikative kinna stimmlous oder stimmhaft sa.
De druntere Tabölln zoigt, wos fir Lautt in Internationaln Phonetischn Alphabet (IPA) unterschin wern. D IPA-Zaichn kinnts åklicka, nou kummt's af d Listn vo de IPA-Zaichn:
| IPA | bschrim |
|---|---|
| ɸ | bilabial, Frikativ, stimmlous |
| β | bilabial, Frikativ, stimmhaft |
| f | labiodental, Frikativ, stimmlous |
| v | labiodental, Frikativ, stimmhaft |
| θ | dental, Frikativ, stimmlous |
| ð | dental, Frikativ, stimmhaft |
| s | alveolar, Frikativ, stimmlous |
| z | alveolar, Frikativ, stimmhaft |
| ʃ | postalveolar, Frikativ, stimmlous |
| ʒ | postalveolar, Frikativ, stimmhaft |
| ʂ | retroflex, Frikativ, stimmlous |
| ʐ | retroflex, Frikativ, stimmhaft |
| ç | palatal, Frikativ, stimmlous |
| ʝ | palatal, Frikativ, stimmhaft |
| x | velar, Frikativ, stimmlous |
| ɣ | velar, Frikativ, stimmhaft |
| χ | uvular, Frikativ, stimmlous |
| ʁ | uvular, Frikativ, stimmhaft |
| ħ | pharyngal, Frikativ, stimmlous |
| ʕ | pharyngal, Frikativ, stimmhaft |
| ʜ | epiglottal, Frikativ, stimmlous |
| ʡ | epiglottal, Frikativ, stimmhaft |
| h | glottal, Frikativ, stimmlous |
| ɦ | glottal, Frikativ, stimmhaft |
De boarische Sprouch kennt vo deane: [f s ʃ ç x h χ]
In de meastn mittlboarischn und nordboarischn Dialekte wern d Lenis-Vaschluslautt [f s z̥ ʃ ç x] und d Fortis-Vaschluslautt [fː sː ʃː çː xː] unterschin.
Es [χ] kå in westlinga Sid- und Sidmittlboarischn (Tirolisch u.å.) es Gechastick von velarn [x] und von palatalen [ç] sa, und da zwoate Tol von Affrikatn [kχ].
| Artikulationsoartn (an Iwersicht) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| pulmonal | niat-pulmonal | ||||||||||
| Nasal | Plosiv | Frikativ | Affrikat | Approximant | Vibrant | Tap | Flap | Lateral | Implosiv | Ejektiv | Klick |