Pumuckl

Aus Wikipedia
Da Pumucklbrunna im Luitpoidpark z Minga, dea wo in unreglmäßige Abständ und Weitn spritzd (speibd).
Da Pumuckl ois Puppm

Pumuckl (vo Nepomuk), so nennd se a kloana Koboid in na boarischn Heaspui-, Feansäh- und Biachaserie fia Kinda: Der Meister Eder und sein Pumuckl (Moasta Eder und sei Pumuckl). Da Pumuckl is a kloans Mannschkal mid roude Hoar am Kopf, dea wo fia mehrane Genarationan zu de beliabtastn Figuan in da Kindauntahoitung zejhd.

Eafundn hodn "sei Muadda", wia s a oft gnennd wead, de Ellis Kaut, anno 1961 fian Boarischn Rundfunk ois Heaspuiserie. Spada san nacha seine Gschichtn auf Schoiplottn, Kassettn, Biacha und Feansehserien aussekema. Schliaßle homs no drei Kinofuim mid eam gmocht und a Musical.

De zwoate Hauptfigua newam Pumuckl is da Schreinamoasta Eder Franz, bei dem da Pumuckl lebt. Da Moasta Eder is a ejtana Jungsejj, dea wo in seina a weng vakruschtn Schreinaweakstod oide Mebe richt und restauriad. Da Pumuckl is fia olle Menschn unsichtbor, nur fian Eder ned, wei an dem sein vaschmiadn Leimtopf picka bliebm is. Wei fia an Koboid nix aussa de Gsetz vo de Klabautamona gejtn, und de grod voaseng, dass' bei dem Menschn bleim miassn, an dem seim Zeigl se festhenga, muass da Pumuckl auf äwig beim Moasta Eder bleim. Und dea ko ois oanziga in normal unsichtbarn Koboid aa seng, wenn koa andra Mensch in da Nachn is. Da Moasta Eder is noch da easchtn Skepsis boid froh, dass da Pumuckl bei eam is, wei dea sei sei Lebm wieda intressant mocht und eam grindle auf Trab hoit. Ea is fian Pumuckl wia a guada Groußvadda.

Im Pumuckl sei Charakta[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Pumuckl is moastns a kindischa, a weng unreifa Spitzbua, dem wo schnejj langweilig wead und dea gean Gedichtl macht und Schoklad isst. Am liabstn mog da Pumuckl ois Nachfahr vo de Klabautamenna, de ja Sääleid warn, ois wos mid Schiff oda Boot zsammahänd. Weis in Bayern hoid weniga Schiff gibt, suacht se da kloa Koboid des wos eam am nächstn vui Freid macht, a grouße Unordnung. Drum gfoid eam ja aa de Werkstod vom Eder so guad, wei do Brettl, Weakzeig, Krusch und Sagmejh und aussadem Howespän umadum lieng. Iwa sei Lem ois Klabauta voam Moasta Eder, is genauso weng gsogt, wia iwa sei Oita. Nua, dass a unsichtbar war, dass a nix hod essn miassn und dass a se ned vakejtn hod kenna.

Kinda, fia de wo ja de Gschichtn gschirem worn san, vastengan in Pumuckl ganz guad und kennan se auf da Stejj in seine Soang und Gedankn, iwa de wo s vialleicht grod sejm nochdenkt hom, neivasetzn. Da Moasta Eder siechtn Pumuckl ois sei Kind o, des wo a beschitzn und aa eaziang muass. Ea prowiad aa oft, im Pumuckl ebbs beizbringa, wia s Lesn oda Grundsätz vo da Moral, hod awa hejfig ned in Eafoig, wo a se winschd. Zum Beischpui gibta se Miah, im Pumuckl a s Stejjn obzgwohna. Awa wei des bei de Klabauta oborn is, kimmd da do nia weida.

Da Pumuckl is auf da oan Seitn manchmoi recht sejbstsichte und bringt se sejm und andane damid haife in Schwierigkeidn oda duad oam (moastns am Kind oda na alloastähadn Frau) deszweng a Unrecht o. Wanna awa meakt, dass des a Fähla wor, beisstn s Gwissn arg und ea duad ois um dea Peason zum Hejfa ums wieda guat zmacha. Eigantle hod da Pumuckl nämle s Heaz aufm rechtn Fleck.

Moasta Eder[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De wichtigste Figua aussam Pumuckl is in dera kloana Gschichtnwejd da Schreinamoasta Franz Eder. Da Moasta Eder is so gseng des genaue Gengtei vom Pumuckl. Ehrlich, ruhig, hoit se so guad wias gehd aus am jedn Streit oda Schwierigkein ausse, vasuacht oiwei a gitliche Lesung z findn. Aa wanns in seina Weakstod manchmoi recht vakruscht ausschaugd (an dem moast da Pumuckl dro schuid is), is a a recht oadntlicha Mensch, dea wo deszweng in seina Wohnung a Putzfrau (gspuit von da Erni Singerl) ogstejd hod, de s eam sauwa hoid.

Ea hoit se aus Iwazeigung an Gsetz und Ordnung und is alloa scho deszweng iwahapt ned midm Pumuckl seine Streiche, wias dea nennd, einvastandn, voa oijm wenn dea ebbs stejn tuat. Grod wei da Moasta Eder so rechtschaffan is, is eam de Log oft recht peinlich in de eam da Pumuckl bringt, wei a des ja midm Kobold ned eaklean ko, ohne dass eam oana fia varuckt hoid. Letztans is awa grod oft des wos eam nacha doch bassiad: Dass d Leid moana, ea hod, wei a ois Jungsejj so alloa is, a weng an Sparrn weg.

Da Moasta Eder hod no a Schwesta, de kimmd awa sejm ned oft voa, wen nacha nua am Telefon und ea hod no a Nichtn, in de si da Pumuckl amoi a bissl valiabd hod. Aussadem hod a no an Neffen (von dem is aba nua da Nennonkel), dea wo moi zum prowian beim Eder s schreinan lerna duad und prompte midm Pumuckl zsammruckd. Sunst is nix iwa seine familiärn Vahejtnis bekannd.

Da Eder is scheints ned recht am gsejschaftlichn Lem in da Stod intressiad, wei a se sovui in seina Weakstod oda midm Pumuckl bschäftigd. Soi awa ned hoassn, dassa deszweng ungsellig warad. Ea triffd se reglmassi im Wirtshaus am Stammdisch mid seine Handweakakollegn auf a Hoiwe Bia.

Weidare Figurn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Frau Eichinger: De Putzfrau vom Moasta Eder. Se is recht abaglaibisch und vasuacht in Moasta Eder vo ian Siachtweisn z ibazeign.
  • Herr Bernbacher: Da Bernbacher Schorsch is a Schlossa und oana vo de Stammtischbriada vom Moasta Eda. Ea vaspott in Eder zwegn seina Pumuckl-Spinnarei, glaubt oba ob und zua do, dass in Pumuckl echt gibt. In Nama vom Pumuckl ko a si oft ned miaka und sogt nacha: Schmutzbuckl, Pudackl, Brummbuckl usw.
  • Frau Bernbacher: De Ehefrau vom Bernbacher, de wo a Peruckn trogt und mit iam Mo imma wieda streidt.
  • Herr Schmitt: Da Schmitt Toni is aa a Stammtischbruada vom Eder. Eam gheat a Autoweakstott.
  • Da oide Mo in da Wiatschaft: A Dauabrenna-Witz (denglisch: 'Running Gag') is da oide Mo in da Wiatschaft. Ea is imma am eischloffa und muass vo da Bedeanung imma wieda aufgwecht wean, de sogt nocha: „Opa, aufwachen, dei Suppn werd koid“. Drauf stesst da Oide imma sein Nachborn o und sogt: „Des is mei Platz hia“ und losst eam zua Seitn rutschn. In Spruch bringt a aa, wenn da Plotz nebm eam laar is.
  • Frau Hartl: De Hartl is de launische und neigiarige Nachborin vom Eder. Sie is imma gneavt und schreit nacha imma wieda ausm Fensta: „I ziag aus, aus dem Haus!“. De Frau Eichinger is ia zwida.
  • Herr und Frau Stürtzlinger: Des Hoasmoastaeheboar vom Haus, wo da Eder sei Wohnung und sei Weakstott hod. Da Eder wohnt ois oanziga im Hintahaus olle andan im Vordahaus. A kloana Wink mitn Zaunpfoi, wei s z Minga hoasst, dass de "Hintahaisla" olle a weng varruckt warn.
  • Herr Wimmer: Er kummt in de Foigen nia vor, oba er werd mermois erwähnt. Er hod a Antiquitäteng'schäft.

Da Pumuckl ois boarischa Kuituaträga[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Pumucklgschichtn spuin fast ausschließle in Minga, in am Hintahof vo da Stod. In de Fuim homs de Szenen vo da Weakstod im Lähchl, in am Hintahof vo da Wiedenmayerstrass 2 drahd. Olle Oat de wo in da Serie voakemma, san in irgndna Weis a tippisch fia Minga. De Schaupuia, de wo des Umfejd vom Pumuckl spuin oda synchronisiad hom, san oiddiande Voiksschauspuia de wo aa an Dialekt aa so ren, wia s n in Minga in da Effntlichkeid ren dan, wens wissn, dass eana aa Leid zuahean, de ned aus Minga stamma. In de Gschichtn san oft aa Charakter zoagt, de wo ois "tippisch" boarisch ogseng san.

Aussahoib vo Bayern wundan se vui Leid, warum se da Pumuckl oft mid Sachan beschäftigd, de wo ma aussahoib vo Bayern ned oft so im Umgang mid Kinda siechd. Zum Beispui raucha de Eawachsna in de Gschichtn haifig oda dringan a Bia, es fejhn in de Fuim a ned de diaffn Einblick ind Diandlausschnitt oda da geile Großvadda.[1].

Des muassma freile im Zsammahang nacha mid da boarischn Wiatshauskuitua seng, de wo zmindest in de Sechzgerjohr no a grässane Roin gschpuid hod ois wia heid no. Biadringa, Raucha und Beinandhocka am Stammdisch guit fia vui a heid no ois da Inbegriff vom Griawign. Aa, dass da Pumuckl gean a Bia dringt is vo da tippisch boarischn Gwohnheid obgschaugt, grässane Kinda moi von da Hoiwe vom Vatta a Schlickal dringa zlossn im Wirtshaus.

Weidas kimmd fia manche aussahoib vo Bayern de a bissl deabe Sproch a weng fremd, so sogt da Moasta Eder scho moi "scheißfreindle", oda dass de Leid in de Gschichtn fluacha. De Sproch, wo da Eder und de moastn redn, stejd de gwehnliche, im gmäßigtn Dialekt a weng vastendlicha ausgsprochane, Mingana Umgangssproch dar. Dabei wead aa deitlich, dass in Minga no vui andane Dialekt gredt wern, wia dea vo de Schwobm oda Niedabayern usw. Zu dera Umgangssprach ghean a obgmuidate Fliach wia Kreiz, Bianbaam Hollastaudn, oda ebm Scheißglump vareckts und wead a ned ois vuigea ogseng.

Gschicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • 1962: Heaspui: De Figua vom Pumuckl is 1961 von da Ellis Kaut fia a Heaspuiserie beim Boarischn Rundfunk erfunden worn. Insgsamt gibts 90 Foign. De easchte „Spuk in der Werkstatt“ is am 21. Feba 1962 ausgstroit worn, de letzte Foige „Pumuckl geht aufs Meer zurück“ am 30. Dezemba 1973. De Heaspui endn so, dass da Pumuckl an andan Klaubauta kennaleant und mit eam ins Reich vo de Klabauta zruckgähd. Des End hod zu massivn Protestn vo Kindan und Ejtan gfihrt, de wo gmoant hom des ned sei ko, dass da Pumuckl in Moasta Eder valosst. De letzte Foign is deswegn nia mea gsendt worn.[2]
  • 1965: Biacha: Vo 1965 bis 1991 san 11 Bände mit insgsamt 66 Gschichtn easchiena.
  • 1969: Schoiplottn: Auf da Grundlog vo de Radioheaspui san aa Schoiplottn aufgnumma worn. Aloa mitn Gustl Bayrhammer ois Moasta Eder gibts 86 Foign. Im Untaschied zum Radioheaspui gähd da Pumuckl ned aufs Mea zruck, sondan bleibd am End beim Moasta Eder.
  • 1982: Spuifuim „Meister Eder und sein Pumuckl“: Vo 1979 und 1982 is da easchte Pumuckl-Kinofuin entstandn. An Moasta Eder spuit da Gustl Bayrhammer, da Pumuckl is ois Zoachntrickfigur einblendt (so wia aa in de spadan Fuim). Da Fuim is a Zammaschnitt vo vier Episodn aus da gleichzeiti produziatn Fernsähserie: „Spuk in der Werkstatt“, „Das verkaufte Bett“, „Das Schlossgespenst“ und „Das Spanferkelessen“.
  • 1982–1989: Fernsähserie „Meister Eder und sein Pumuckl: Vo 1982 bis 1989 is de Serie Meister Eder und sein Pumuckl gmocht worn, mitn Gustl Bayrhammer ois Moasta Eder und mitn Hans Clarin ois Stimm vom Pumuckl. De Serie hod 52 Foigen in zwoa Staffen.
  • 1994: Spuifuim „Pumuckl und der blaue Klabauter“
  • 1995–2007: Fernsähsendung „Pumuckl TV“: In dera Sendung san in da ARD oide Pumuckl-Foign und andane Serien zoagt worn.
  • 2000: Musical „Meister Eder und sein Pumuckl“: Des Musical is zeascht z Minga aufgfiat worn und is nacha auf Tournee ganga. Es is vo insgsamt mea wia 250.000 Leidln gsegn worn.
  • 2003: Spuifuim „Pumuckl und sein Zirkusabenteuer“

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Pumuckl – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  1. dargstejd vom Ludwig Schmid-Wildy in oana von seine letztn Roijn
  2. „Bücher allein können nicht erziehen“. Pumuckl-Mutter Ellis Kaut und Urmel-Vater Max Kruse über Schreiben, Erziehung, Alter und das Leben (Süddeutsche Zeitung vom 4./5. Septemba 2004)
Des is a beriga Artike.
Dea Artike is ois zimfti in de Hall of Fame (Ruhmeshoin) aufgnumma worn.