Spruner`s histor. Atlas. Ausser Europa

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
Spruner`s historischa Atlas; Außa Eiropa. Ausgob vo 1855.
Des Deckbladl vom Haundatlas, Außa - Eiropa, vo 1855

Da Historische Atlas. Ausser Europa zweite Auflage, vom Dr. Karl von Spruner, is 1855 in Gotha, im Valog Justus Perthes aussakema. Ea deaffad af ana frian Ausgob vo umma 1846/1847 afbaun?

  • Sei Eibaund is Marineblau, mid Zierpregungan und de Bschreiwung is tiafa pregt und mid goidfabiga Schrift ausgfiad. Des Gaunze gibt a schtimmigs Büdl und hod an scheen Kontrast.
De Außnmoß san: In da Tiafn: 0,9 cm, in da Broadn: 45,5 cm und in da Hechn sans 38 Zantimeta. Da Atlas hod a Gwicht vo 1,2 Kg.
  • De Koatnbschreiwungan, de scho vua da easchtn Koatn eigfügt san, hobm a Greß vo 23,3 x 37,6 Zantimeta.
  • Da historische Atlas hod 18 Koatn. Davo san Zehne vo Asien, Drei vo Afrika, Viare vo Amerika und Ane vo Australien und Polynesien.
De Koatn hobm a Maßn vo 45 x 37,6 Zantimeta und san gfaböd (coloriat).

Koatnbschreiwungan[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Inhoidsaugob vom historischn Atlas; Außa-Eiropa, vo 1855

Im easchtn Bladl bschreibt da Dr. von Spruner, de Schriftoat und wia a de foawign Schtrich unte de Vökanaum zuadeut hod. Genau aso das mas scho am foabign Schtrich kent za wöchana Schprochfamülie oda wöcham Reich das zuaghean.

  • In de aundan Bladln bschreibt a de oanzalnan Koatn. Waun a se af de Owadn vo aundare Fuascha schtizt, gibt a deran Naum und Oawad au.
  • Natiali san de heidign Koatn genaua. Ma hod jo a weid mera Growungsfund, de C 14 Methodn, de Genvagleich und ned zan vagessn, a de wissnschoftlign Schprochvagleich.
  • Owa fia des, das de vialigandn Koatn scho eppa 160 Jahrl am Bugl hobm, sans akkurat goawad und a Heid nu guad zan Auschaun.

Koatn vo Asien[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Asien zan Aufaung vom zwoatn Joahundat v.Kr. Zeid vo de Seleukidn und vom Tiakn-Reich vo de Hiong-nu in Hoch-Asien.

I. Koatn:

Auf da easchtn Koatn is des Reich vo de Xiongnu und des Han-Reich vo de Kinesn z`sehgn. Owa a des vo de Partha und fian Subkontinent Indien gibts a Zuasotzbüdl.

II. Koatn:

Auf da Zwoatn Koatn siagt ma de Sassanidn und de Hunnen-Reich.

III. Koatn:

De dritte Koatn zoagt des Song Reich in Kina, des Ostremische Reich in Anatolien und des indische Reich vo de Ghuridn.

IV. Koatn:

De viate Koatn zoagt de greßte estlige Ausbroatung vom arabischn Kalifat. De Schtootnbüdungan in Sidostasien und in Kina des Tang-Reich.

V. Koatn: Auf da fimfmtn Koatn siagt ma des Reich vo de Kitan und bei de Kinesn des Song Reich.

VI. Koatn: In dera Koatn is des Reich vom Ermanarich (Ostgotn) eizeichnt. A da asiatische Teu vom byzantinischn Reich. Bei de Kinesn siagt ma de Reich vo de Wei und de Song.

VII. Koatn: Bei de Kinesn is des Reich vo de Tang und bei de Araba de Ausbroatung vom Kalifat zsegn.

VIII. Koatn:

Bei de Japana siagt ma, das eahna Kaisareich a scho af de Insl Hokaido ausgreift. Und bei de Mohamedana hobm de Fatimidn de heilign Schtädt unta da Kontroi. Und in Indien teud ses Laund oweu mera in Raja-Schtootn af.

IX. Koatn:

In Kina is des Song-Reich und in Sidwestasien des Reich vo de estlign Seldschukn zsehng. Und a de Vöka owahoib Kinas, am Viaobnd vom Mongolnreich.

X. Koatn:

Do siagt ma schee de Nochfoigareich da Mongoln. De Goadane Horde, Reich Tschagatei, de Ilkhane owa bei de Kinesn is scho des Nochfuigareich vo de Ming drau.

Koatn vo Afrika[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

XII. Koatn:

Africa seit em VIII bis zan XIV Joahundat. Noch am arabischn Geographn und bis za Aukunft vo de Portugisn.

De Koatn is noch de Aungobm vo arabische Geographn zoachnt woan. Se zoagt ned nua de arabischen Schtootn sundan a sidli vo da Sahara de eiheimischn Schtootn, Reich und Vöka.

XI. und XIII. Koatn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • In da XI.n Koatn san de arabischn Earowarungan vo Nuad-Afrika afzoagt.
  • Und in da XIII.n Koatn san scho de Kolonisazionsschtitzpunk, de Mearesgschtodn entlaung zan Seghn.

Koatn vo Amerika[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

XVII. Koatn:

Datei:XXII Koatn. America seid 1776.JPG
XVII Koatn: America seit 1776

Af dera Koatn san scho fost olle Gebiet vo de Colonisatoan bsezt. Intaressant owa is das za dera Zeid Alaska nu zan russischn Kaisareich ghead hod. Ecuador, Peru, Bolivien san nu greßa, dafia san Brasilien und Chile nu a Wengl kloana. Weus nu ned Kriag gegnanaunda gfiat hobm.

XIV., XV. und XVI. Koatn:

In de Koatn kau ma auschaulig seghn wia de Eaowarungan vo de Eiwaundara aus da Oidn-Wöd oiweu weida eini in de Gebiet vo de indigenan Vöka viadrunga san.

Koatn vo Australien und Polynesien[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

XVIII. Koatn:

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]