Hagia Sophia

Aus Wikipedia
Buidl da Moschä va a östlichn Perspektive.

De Hagia Sophia (af tiakisch: Ayasofya) is a Sehnswiadigkeit in Istanbul, da gräßten Stod in da Tiakei. Im Lauf ihra Gschicht wor's a Kiach, Moschä und Museum. Seit 2020 iss wieda a Moschä.

Ois a Kiach[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Hagia Sophia is 537 ois a orthodoxe Kiach im oströmischn Reich baut wurn. As werd zua de siebn Wöidwunda vom Middloita zejd. Noch da Deulung vo de christlichen Kiran wor's vo 1054 bis 1204 a griechisch-orthodoxe Kiach. Wia de Kreizritter Ostrom eignumma haum, haum's de Hagia Sophia zu oana katholischn Kiach gmocht. Owa scho 1261 is wieda griechisch-orthodox wurn. Bis das de Osmanen Konstantinowi erobert haum, fia guad 1000 Joa, wors de mid Obstand greaßte Kira auf da Wöd. As Hauptschiff hod eppaa de Flächn vo om Fuaßboi-Fejd, de Kuppl driwa is 56 Meta houch.

Ois a Moschä[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Mit da Eaobarung vo Istanbul 1453 duach de Osmanen is zua na Moschee umbaud worn. Scho am ersten Dog, wia de Osmanen Konstantinowi erobert haum, sant de Moslem in de Kira eini und haums fir eana Religion benutzt. Noch und noch sant de typisch christlichen Gegenständ, wia de Kiachglocken und da Oitoa weggrissen wurn. De christlichen Büda und Zeichnungen auf de Wänd sant zerstert oder iwamoin wurn. De Kreiz hodma nadirli gengan Hoibmond austauscht. Bis 1931 woa de Hagia Sophia oane da bedeitendsten Moschän in da Tiakei und da gaunzen islamischen Wöd.

Ois a Museum[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Auf Oregung vom Kemal Atatürk, am Stootsgrinda vo da moderna Tiakei, wor de Hagia Sophia vo 1934 bis 2020 a Museum, des wos neama religiäs gnutzt wurn is.

Wieda a Moschä[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Daß de Hagia Sophia a Museum wurn is, hod de Islamisten in da Tiakei nia daugt. Deswegn wor de Wiedaumwondlung in a Moschä a oida Wunsch vo de Islamisten seit de 30er Joah. Da derzeitige tiakische Stootspresident Recep Tayyip Erdogan hod ah in de leztn zehn Joah immer wieder amoi gseit, daßa de Hagia Sophia gern wieda zur Moschee mochad. Normalerweis hoda des immer vur oana Woi gseit, damida de Stimman vo de konservativen Wöhla griagt. Owa im Joa 2020 wor's daun so weit, und er hod wiakli de Hagia Sophia wieda zur Moschä gmocht.