Altepetl

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.
Laundkoatn vo em Stoot Tlaxcala mid de via Schtodschtootn: Tizatlan, Quiahuiztlan, Ocotelolco und Tepeticpac. De a Jeda aus mera Altepetl bschtaundn hom.

A Altepetl woa im präkolumbischn Zentralmexico de Bezoachnung fia a Schtod. Ois se de Schtodschtootn ausbüt haum, hod dea Nam a fia de goitn. Jo sogoa de Aztekn haum eahna Reich, des greßte Altepetl ghoaßn.


De Aufäng[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Wia de Schtäd in da Zeid vo Teotihuacan gnennt wuan san, des woaß ma heid neamma. Ob de Bezoachnung scho bei de Toltekn goitn hod is a ned sicha. Megligawoas hom na owa a de ins Toi vo Mexico eifolladn Chichimekn-Schtämm afbrocht? Dea Nam Altepetl kimmt aus em Nahuatl und bedeit â(tl) = Wossa und Tepe(tl) = Higl, Beag.

De Altepehme (mera Altepetl = a Schtodschtoot) vo Toltecatl

Zentreumexico woa scho oiweu a recht duachmischte Gegand. Duach Eaowarungan und da Famischung mid da Viabevökarung, hobm se neiche Vöka büt. Es haum se owa a Schtämm, jo sogoa Vöka, de ana aundan Schprochfamülie zuaghead hom, middn unta Aundare augsiedlt.

  • Und so woas a in de Altepetl. A Altepetl is jo aus mera Calpulli zaumgwoxn. Und do hobm middn in da Schtod Famülin glebd, de a Otomischproch gred hobm. Grod aso wia a Mixtekn oda Nahuatl redade. Se hobm hoid in eahnane eignan Schtodteu (Calpulli) glebd und goawad.
  • De Calpulli woan jo söbstschtendige Gmoawesn und waun mera vo ana Schproch, nebm de da Aundan, in an Altepetl gwohnt hobm, so hobms a an eignan Tlahtoani (Hearscha oda Fiascht) ghobd.
  • Zweng dem hods a in de nu söbstschtendign Altepetl a zwoa, drei, jo in Ana sogoa via Tlahtoani gebm.
  • De hobm in eanane Schtodteu gaunz söbstschtendi regiat. Waun wos de gaunze Schtod augaunga is, so hod ma des gmoasaum bschlossn.
  • Wem im Altepedl de moastn Calpulli und Eihwohna zuaghead hobm, wiad vamuitli a des lezte Wuat ghobd hom.
  • Es hods owa a gebm, das a Schtod, teud woa und de Höftn zwoa vaschidane Altepetl aughead hobm.

De Schtodschtootn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

in da Schtootsglyphm vo da Chalca-Konfödarazion san de via Altepehme mid de via raundlign Kroas afzoagt.

Des woan scho greßare Herrschoftn. So a Schtodschtoot hod a iwa aundare Schtäd (Altepetl), oda Schtodschtootn hearscha kena. Des woa so ehnli wia mas vo de Griechn aus da Antike kenan.

  • An soichan Schtodschtoot hod ma Altepehme ghoaßn.
  • De Chalca und a da Schtod Tlaxcalla is jeweus aus via Altepehme bschtaundn.

Da Schtodschtoot Tlaxcala is aus de via Altepheme bschtaundn: Tepeticpac, Ocotelulco, Quiahuixtlán und Tizatlán. Tlaxcala söwa woa ana vo de via Tlaxcaltecn-Schtootn, de se oft söwa ned grea woan. Owa se san nia vo de Aztekn nidagrunga woan

De Reich[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De umzingltn Tlaxaltecn-Schtootn.

Scho de Tepanekn und de Acolhua hobm eahnane Reich Altepetl gnennt. Und so hobm a de Mexica des Reich vo de Aztekn des greßte Altepetl ghoaßn.

  • Damid hod ma ned nua de eignan und tributpflichtign Altepetl vo de drei Bindnisschtootn gmoant. Sundan a de gaunzn tributpflichtign Gebiet vom Aztekn-Dreibund.
  • Eigendli woa damid de gaunze zuagherade Gsöschoft gmoant. Und das Olle, nebm eahnane eignan Schtodgedda, em Huitzilopochtli ois hechst God auzsegn hobm miaßn.

Schau aa[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Portal:Gschicht

Litaradua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Aztekn – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien