Stockholm

Aus Wikipedia
Stockholm
Wappen von Stockholm
Stockholm (59° 19′ 30″ N, 18° 3′ 0″O)
Stockholm
Lokalisierung von Stockholm in Schweden
Staat: Schweden
Provinz (län): Stockholms län
Historische Provinz (landskap): Uppland, Södermanland
Gmoa (kommun): Stockholm
Koordinaten: 59° 20′ N, 18° 3′ OKoordinaten: 59° 20′ N, 18° 3′ O
Einwohner: 911.989 (31. Dezemba 2014[1])
Fläche: 187 km²
Bevölkerungsdichte: 4877 Einwohner/km²
Höhe: 15 m ö.h.
Log vo da Stod in da Provinz Stockholm
Log vo de Stodbeziak vo Stockholm

Stockholm [stɔkːɔlm]?/i (Stock: Stock, Baamstomm; holm: kloane Insl) is de Haptstod vo Schwedn und de greaste Stod in Skandinavien.

De Stod is seit 1643 de Residenz vom Kini. Stockholm is da Sitz vom Parlament und aa vo da Regierung. De Universität und a poor Hochschuin san natiali aa do.

Eadkunde[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Es Landschoftsbuid vo Stockholm hod si im Laff vo da Gschicht vo da Stod zwegn da nocheiszeitlichn Landhebung stoark vaendat. Tei vo da Stod, wo heit zan Festland ghean, worn vor a poar hundat Joarn no Insln.

A Meabusn vo da Ostsee umschliaßt de Stod im Ostn. Rund 30 Prozent vo da Stodfläch is mit Wossa bedeckt. De Stod setzt si aus 14 Insln zsomm. 53 Bruckn brauchts desweng. In da Stod gibs an Haffa kloane Parks. A Groußtei vo da Stod is heit nu Woid.

In Stockholm gibts seitm 1. Jenna 2007 14 Stodbeziake.

Innastod Sidn Westn

Da weamste Monad is da Juli mit 17,8 Grad im Schnitt. Am kejtasdn is da Feba. Do hods um de -3,1 Grad.

Am moastn regna duads im August.

Gschicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Des Stodwoppn vo Stockholm zoagt in Kopf vom heilign Erik IX..

In historischn Dokumentn is vo Stockholm im Joar 1252 easchtmols di Red. Dort steht, dass da Grinda Stockholms, da Regent Birger Jarl, um des Joar 1250 a baun wollt, um de Mälarsee voa Piratenplünderungen zu schützn.

Im Lauf vo da Zeit is Stockholm a wichtige Handelsstod woan. Um 1500 hod de Stod rund 5500 Einwohna kop, de olle auf da Insl Stadsholmen (heit Gamla Stan) gwohnt hom.

Am 8. Novemba 1520 is es zu einer Massenhinrichtung (mehr als 80 Adlige sen bei Stortorget hingerichtet woan) kemmen. Man spricht vom Stockholmer Blutbad. Da junge Odlige Gustav Eriksson hod entkommen kennen. Er hod a Armee aufgstellt und hod Christian II. aus Schwedn vertriebn. Am 6. Juni 1523, dem heitigen schwedischen Nationalfeiertog, is er mit dem Nomen Gustav Vasa zum Kini gwäjht woan.

In da "Vasa-Zeit" (um 1600) is de Bevejkarung auf uma 10.000 Eihwohna gstieng.

Im 17. Jahrhundat is Schwedn a Groußmacht woan. In diesa Zeit san aa oanige grouße Bautn und Paläste entstondn.

In den Joaren 1713 bis 1714 hod die Pest Stockholm hoamgsuacht.

De Bevejkarung hod in da zwoatn Hejft vom 19. Joarhundad wieda stork zuagnummen. Es san Elendsviertl außahoib vo de Stódgrenzn entstondn.

1878 hod da Untaricht in da noin Universität ugfong.

Seit 1910 hod ma mit da Stroßnboh in Stockholm foan kennen. Des wor bärig, weil do Stod war ja nimma kloan. Heit gibt lei mea oa Straßenbahn in Stockholm mit da Numma 7. A U-Bohn gibs in Stochkolm scho ab 1936. De easchte Vabindung wor zwischen Slussen und Medborgarplatsen.

1965 it de Oidstod (Gamla Stan) unta Denkmoischutz gstejt worn.

1967 is Stockholm zua Vawoitungsprovinz Stockholms län dazua kemmen.

1998 wor Stockholm de Kuituahaptstod vo Eiropa.

Stockholm hod am 1. Jenna 2004 rund 761.000 Eihwohna ghobt; de Metropolregion 1.729.274 Eihwohna (Stond 31. Meaz 2006).

Straß in da Stockholma Oidstod

Kuitua und Buidung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Sergels torg mit Kulturhuset

Theata[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

In Stockholm gibts de Königliche Opa (Kungliga Operan), es Kenigliche Dramatische Theata (Dramaten) und es Stockholma Stodheata (Stadsteatern). Danebn gibs a Privattheata. De Voiksopa (Folkoperan) und es Moderne Tanztheata (Moderna dansteatern) kean zan Beispui dazua. Es Orion Theata is es gresste Avantgardetheata vo da Stod (gibts seit 1983).

Museum[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Z Stockholm gibts an Haffa Museen, beispueisweis es Architekturmuseum, wo im Moderna Museum ogliedat is. Nacha no es Biologische Museum, es Ethnografische Museum, es Historische Museum, es Marinehistorische Museum (Sjöhistoriska museet), es Museum fia Moderne Kunst (Moderna museet), es Nationalmuseum, es Naturhistorische Reichsmuseum, es Technische Museum, es Vasamuseum und no mearane andane.

Hötorget, da Heimarkt
Schiff Vasa

Auf der Insl Djurgårdsvägen gibs des Vasamuseum, des Nordische Museum, Thielska galleriet und Liljevalchs Kunsthalle und an Vergnügungspark. In da Nochnd vom Hasselbacken is da Haupteingang zum Skansen. Des is a Freiluftmeseum. Do wean alte Heisa (zB a Schual, a alte Kirch, usw.) zoag. Viecha homms a. An Elch zum Beispil.

Im sidlichn Doal Södermalms is des Szeneviatl SoFo (South of Folkungagatan). Bam Kungsträdgården treffn sich die jungen Leit gern. Im Summa san oft Konzerte und im Winta ku man Eislaffn gea.

Schuin[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

In Stockholm gibs 16 Hochschuin und Universitätn. Danebn gibt nu:

Königliche Technische Hochschule
Der Fachbereich Mathematik, Universität Stockholm

Wirtschafd und Vakeah[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Za de groußn Firmen kannt ma Ericsson, IBM Svenska AB und Electrolux zälln. Da Tablettenherstella AstraZeneca is a nu groß.

Schwedische Bankn warn de Swedbank, de Handelsbanken oder de Skandinaviska Enskilda Banken.

In de letschtn Joar is da Fremdnvakeah hibsch wichtig woan.

In Stockholm lafft da gonze Zugvakeah zsamma. Da wichtigste Flughofn hoasst Flughafen. Der liegg 40 km im Noadn.

Fährschiff foan vo Stockholm af Helsinki, Mariehamn, Sankt Petersburg, Turku und Tallinn.

Die U-Boh hoasst in Stockholm Tunnelbana. Daneben gips nu Pendeltåg. Des is wia a Schnellzug. Mitn Buss kimmt ma a guad weida. A Strossnboh homs in Stockholm nu. De foat noch Djurgården.

Sport[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Es Stockholma Olympiastadion und de Globen Arena san wichtige Ausdrogungsstettn vo vui Sportoartn. Danebm wean de Gebaide aa fia Konzerte heagnumma.

Jeds Joar im Juni is da Stockholm-Marathon. Des is da gresste Marathon vo Skandinavien.

De Eishockeyobteilung vo Djurgordens IF is 16-moi schwedischa Eishockey-Moasta worn, Hammarby IF 8-moi und AIK Ishockey 7-moi.

Berihmtheidn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Da Musika und es ABBA-Mitglied Benny Andersson
  • Da Dichda Carl Michael Bellman
  • Da Feldmarschall Erik Jonsson Dahlberg
  • De Schauspuiarin Greta Garbo
  • De Kinderbuachautorin Barbro Lindgren
  • Da Chemika und Erfinda Alfred Nobel
  • De Dichdarin H. C. Nordenflycht
  • Da zweimolige schwedische Premierminista Olof Palme
  • Da Autorennfoara Keke Rosberg
  • Da Komponist, Klavierspuia und Dirigent Wilhelm Stenhammar

Stodpartnaschoftn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • SerbienSerbien Belgrad
  • TiakeiTiakei Istanbul
  • Bosnien-HerzegowinaBosnien-Herzegowina Sarajevo
  • OibanienOibanien Tirana
  • TunesienTunesien Tunis

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Stockholm – Oibum mit Buidl, Videos und Audiodateien

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  1. Utrednings- och statistikkontoret - Befolkningsöversikt, Seite 5