Zum Inhalt springen

Vorlog:Hauptseite Artikel der Woche

Aus Wikipedia

Aktuella Artikl vo da Woch (Kalendawoch 23)

Bligg vô da Burg auf d' Stådt

Laiboch (slowenisch: Ljubljana?/i [ljuˈbljʌna], daitsch: Laibach, italienisch: Lubiana) is d' Hauptstod und mid 257.338 Eihwohna (2002) gleichzeidig d' gresste Stod vo Slowenien. D' Stod liegt an de Flüsse Save und Ljubljanica (Laiboch) im Laibocha Beggn. De Stod is 's politische, wirtschoftliche und kuituröie Zentrum vo Slowenien und Sitz vo an römisch-katholischen Erzbischof. Seid 'm Joahr 1919 gibt 's de Universität Ljubljana. De Stod is berühmt fir d' vo Jože Plečnik plantn Architekturdenkmäla sowia fir d' guad dahoidane Innenstod. Sehngswürdigkeitn san d' Burg, d' Oidstod, 's Rothaus, d' Frånziskanakirchn am Prešernov trg, da Dom, 's erzbischäfliche Palais, de Drei Bruggn u. v. å Sochn. Laiboch wirkt auf da aanen Seitn wiara östareichische Stod, hod owa durch sei Oidstod, de vüin Cafés am Fluss und 's gmässigte Klima aa a mediterrans Flair. Artike waida lesn ...


Letzte Artikl vo da Woch[Am Gwëntext werkeln]

Kalendawoch 22[Am Gwëntext werkeln]

Da Jimmy Donal Wales, Gründa fu Wikipedia

Da Jimmy Donal Wales, Schbiznãm Jimbo (geboan im August 1966 in Huntsville in Alabama/USA), is a amearikanischa Intanet-Gscheftsmã, dea foa oim déswéng berümt woan is, wai a s Wikipedia grünt håd und gros gmåcht håd und a haid nu måsgéblich an deara Gschicht betailigt is. Ea is a bai ãndane Wiki-Projekde dabai, unta ãndam a bai da unkomeazieln Wikimedia Foundation und bai da profit-oarientiatn Fiama Wikia Inc. Artüke waida lésn ...


Kalendawoch 21[Am Gwëntext werkeln]

Da Watzmo vum Caspar David Friedrich gmojt

Da sagenumwobene Watzmo (hoachdeitsch:Watzmann) is des zentrale Bergmassiv in de Berchtsgoana Alpn. Er liegt im Südostn vo Obabayern im Nationalpark Berchtsgoan in de Gmoana Ramsau und Schönau am Kenigssee. Des bekannte Massiv håt sein Kulminationspunkt in da Watzmo-Mittelspitzn, de mit ihre 2713 m Hechn aa hechsta Punkt vom Landkreis Berchtesgoana Land ist. Auf da bekannten Ansicht vo Berchtesgoan aus, mit'm „Groaßen Watzmo“ rechts und dem „Kloana Watzmo“ (Watzmoweibi) zur Linken, dazwischn de Watzmo-Kinda, beruht de Watzmosagn. De Watzmo-Ostwand guilt ois hechste Wand vo de Ostalpn. Artikl weida lesn ...

Kalendawoch 20[Am Gwëntext werkeln]

"A klõana Kukuk und a Hortensie", a Haiga fum Yosa Buson
"A klõana Kukuk und a Hortensie", a Haiga fum Yosa Buson

A Haiku (japanisch: 俳句) is a åide dradizionele Oat fu Gedichtl aus Japan. A so a Haiku muas schdreng nåch am bsondan Konzept gschrim wean und de Dradizion håd a iare Wuazln im religiesn Wödbüd fum Budismus. Dé Haiku-Gedichtl in eanara haiding Foam han im 19tn Joahundat entschdãndn und baun auf ãndare Foamen fu budisdische Gedichtl auf, dés a in ãndane asiatische Lenda gém håd. Haid is's åwa aso, das Haikus néd neta in Japan gean gschrim und glésn wean, sondan a in ãndane Lenda und ãndane Schbråchn gibt´s haid Haikus, sogoa auf Boarisch. Haiku wean auf Japanisch oiwai in õana senkrechtn Zailn gschrim. In Schbråchn dé d'lådainischn Bugschdåm hea neman, bschded a Haiku oiwai aus 3 Zailn, wo de easchde 5 Süm, de zwoate 7 Süm und de drite a wida 5 Süm håd (5-7-5). De Fabindung fu am Haiku-Gedichtl mid Målarai und Kaligrafi hoast Haiga, de Haiku-Dichda nend ma Haidschin. Artike weida lesn

Nechste Artikl vo da Woch[Am Gwëntext werkeln]

Kalendawoch 24[Am Gwëntext werkeln]

Bruno Kreisky, 1980

Da Bruno Kreisky (* 22da Jena 1911 in Wean; † 29dn Juli 1990 a doat) woar a ésdaraichische Bolitika fu da SPÖ und fu 1970 bis 1983 Bundeskãnzla fu da Republik Ésdaraich. 1970 is s da SPÖ glunga de Absolute fu da ÖVP zan brecha und söwa a relatife Meahaid zan griang. Auf dés aufi büt da Bruno Kreisky a Mindahaidsregiarung; õa Joa drauf håd de SPÖ sogoa de absolute Meahaid griagt. Nåchdem de SPÖ im 1983ga Joa bai de Nazionalrådswåin d'absolute Meahaid faloan håd, is da Bruno Kreisky déswéng ois Kãnzla zruk dredn und håd a in Fuasiz fu da Boatai zruk glégt. Dafoa håd a åwa nu duachgsézt, das auf sain Foaschlåg hî da Sinowatz Fredl sâi Nåchfoiga wiad. Im 1989ga Joa is a dãn a ois Vize-Bresident fu da Sozialisdischn Intanazionaln zruk dredn, a Ãmt wås a said 1976 ghåbt håd. weida lesn

Kalendawoch 25[Am Gwëntext werkeln]

A Leit- und Zugspindel-Drahbank

S' Drahn is a spanendes Fertigungsvafahrn zum Hearstelln vo runde Teile aus Metall und Kunststoff. A vawandts Vafahrn is as Draxln, des macht ma mit Hoiz. Zum Drahn braacht ma a Drahbank. Im Gengsatz zum Bohrn und Fräsn weard a Werkzeig vawendt, des se säiba ned draht, dafia draht se as Werkstück. S' Werkzeug nend ma Drehmeißl oda a Drehstahl. S' werd auf a Vorrichtung montiert, mit dera ma s' iaba Kurbln längs vo da Werkstück-Achsn oda a quer dazua beweng ko. De Kurbln keana a vo am Motor otriebn werdn, dann hod ma a Leit- und Zugspindl-Drahmaschin. Wenn de Motorn vo am Rechna gsteiad wern, nennd ma des CNC-Drahn. Gibt a Maschina, de as Werkzeig säiba aus am Magazin eiwechsln kenna. weida lesn

Kalendawoch 26[Am Gwëntext werkeln]

Nix ois wia s'Efangelium, fadraibt uns ins Exilium, Falåss ma a as Fåtalãnd, so hama do im Heagod saina Hãnd

Såizbuaga Exulantn woan efangelische Laid dé im 17dn und frian 18dn Joahundat aus'n Eazbisdum Såizbuag in mearane Wön fadrim und aus'n Lãnd gjågt woan san. Bedrofn woan foa oim protestantische Laid aus da Schdåd Såizbuag söwa, Beaglaid aus Dianbeag bai Hallein und Beachtsgådara, åwa a Bauan ausn Defereggendåi und ausn Zilladåi und klêanen Grupn aus Rådschdåd und Gastain. Dés Woat Exulant kimd aus'n Lådainischn fum Partizip Presens fu exulare (aigentli exsulare) und hoast so fü wia Ausgjågta, Fadriwana. Dés Woat lait si söwa wida fu ex (aus) und solum (Grund und Bon) å. Des modeane Woat Exil lait si a fu deara Wuazl å. In da haiding Gschichtsfoaschung fawent ma as Woat Exulant hauptsechli fia de Zaid fum 16dn bis zan 18dn Joahundat und ma mõand damid de efangelischn Laid, dé zwéngam Glaum aus eanara Hõamad dafã miassn hãm. In dém Sin is a Exulant wea gwén, dea fu da Obrigkaid aus'n Lãnd fajågt woan is. Im Untaschiad dazua håd's a Laid gém, dé néd ausn Heaschåftsberaich fu eanam Hean fadrim sondan in dém sain Lãnd in a ãndane Region umgsidlt woan san. Dé håd ma dåmåis Transmigrantn gnend. weida lesn

Kalendawoch 27[Am Gwëntext werkeln]

 

Da Jura Soyfer (* 8da Dezemba 1912 in Charkof (ukrainisch Харків), Ukraine; † 16dn Februa 1939 im KZ Buachnwåid) woa õana fu de wichdigsdn bolidischn Schriftschdöla in Ésdaraich in de 1930ga Joa. Ea håd fia mearane Zaidschriftn gschrim und mearane Deataschdikl fafåsst. Duach sain frian Dod im KZ han åwa fü fu saine Såchan faloan gãnga und neta saine Artikl, 5 Deataschdikl, 3 Szenen und as Fragment fu saim Roman "So starb eine Partei" han iwalifat. Saine Såchan han in am recht ésdaraichischn Hochdaidsch gschrim und in iwa 30 Schbråchn iwasézt woan. Da Soyfer Jura (ausgschbrocha wiad's "Schoifa") is am 8dn Dezemba 1912 in da Ostukraine in Charkof auf d'Wöd kema. Saine Ötan woan da jidische Fabrikant Wladimir Soyfer und dén sâi Frau de Ljubow Soyfer. 1920 is de Familie foa de Bolschewistn dafã und aus da Ukraine wégga, zeascht nåch Ischdambul und dãn nåch Ésdaraich. Doat hãm si si in Bådn ãgsidlt und han schbéda nåch Wean zong. In Wean is da Jura a in d'Schui gãnga, nemli ins Realgimnasium Hagenmüllergasse in Eadbeag, wo a schbéda a sâi Matuara gmåcht håd. Mid fuchzen is da Jura Soyfer zu de Sozialisdischn Mitlschila dazua gãnga. weida lesn

Kalendawoch 28[Am Gwëntext werkeln]

Led Zeppelin is a englische Rockband vo de 60er und 70er Joah. Se guitn ois Pioniere vom Hard Rock und Heavy Metal. De spuin aba a no a weng Blues und Folkrock. De Band hot vo 1968 bis zua Aflösung 1980 immer mit de gleichn Leid gspüd: mitm Robert Plant (Gsang), Jimmy Page (Gitarr, Mandolina), John Paul Jones (Bass, Keyboard, Orgel, Mellotron) und 'm Schlogzeiger und Percussionspieler John Bonham. Letztara is im Septemba 1980 verstorbn. Am 10. Dezemba 2007 woa a Re-Union Konzert unta ehrnam oidn Nama Led Zeppelin, am Schlogzeig war am John Bonham sei Bua, da Jason g'hockt. Oiso de Ofäng kenna af de britische Rockband The Yardbirds bezong werdn. Da Jimmy Page hat do ab '66 Bass und späda E-Gitarr gspui. Nachdem da Jeff Beck und späda a da Keith Relf und da Jim McCarty wegganga san, hot da Jimmy Page und da übrige Bassist Chris Dreja de Band umbaut.

weida lesn