Dreißgjaariga Kriag

Aus Wikipedia
Da Goignbaam – Kriagsgreie

Da Dreißgjaarige Kriag (dt.: Dreißigjähriger Krieg) vo 1618 bis 1648 wor a Konflikt um de Vorherrschoft in Deitschland und Eiropa. Auf da oan Seitn hom Habsburga Lenda mit Östareich und Spanien gstandn und af da andan Seitn Frankreich, Holland, Denemark und Schweden. Es wor oba aa a Religionskriag zwischn Katholikn und Protestantn.

Da Auslesa fian Kriag wor da Afstand vo de behmischn Stende und da Praga Fenstastuaz vom 23. Mai 1618. Da Kriag losst sie zeitli in via Konflikte bzw. Phasen aftein: Da Behmisch-Pfoizische, da Denisch-Niadasaxische, da Schwedische und da Schwedisch-Franzesische Kriag. Zwoamoi is vasuacht worn an Friedn z vaeinborn: 1629 da Friede vo Lübeck 1629 und da Friede vo Prag 1635, san do dro gscheitat, dass de Interessn ned vo oin Konfliktpartnan bericksichtigt worn san. Eascht im Westfelischn Friedn is dees nacha dazuit worn, de Vahandlunga dazua hom vo 1641 bis 1648 dauert. Am 24. Oktober 1648 wor da Kriag mitm Westfälischen Frieden z End.

Da Kriagshandlunga hom unvorstejbors Leid fia de Bevökarung in Deitschland vauasocht: Hunga, Seichn und Dodschlog. In Siiddeitschland hod nua eppa a Drittl vo da Bevökarung ibalebt. A poa Regiona in Deitschland hom eppa a Joahundat braucht bis sa si vo de Kriagsfoign wieda dahoit hom.

Gedicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

D'Schweden san kumma,

ham alles mitgnumma,

ham d'Fenster eingschlagn,

und's Blei davon tragn,

ham Kugeln draus gossn

und alle derschossn.

Litaradua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Dietmar Pieper/Johannes Salzwedel Herausgeber; 21 Artikel von diversen Autoren: Der dreißigjährige Krieg; Europa im Kampf um Glaube und Macht, 1618 - 1648. Verlag Spiegel/Goldmann Verlag Minga, 2013, ISBN 978-3-442-15786-0
  • Golo Mann; Wallenstein; S.Fischer Vrlag, Frankfurt

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Dreißigjähriger Krieg – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]