Prean am Cheamsee

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.


Woppn Deitschlandkoatn
Woppn vom Moakt Prean am Cheamsee Koordinatn fehjn
Huif zu Koatn
p1
Basisdotn
Bundesland: Bayern
Regiarungsbeziak: Obabayern
Landkroas: Landkroas RousnamVorlage:Infobox Gemeinde in Deutschland/Wartung/Landkreis existiert nicht
Hechn: 533 m ü. NHN
Flächn: 20,7 km2
Eihwohna: 10.725 (31. Dez. 2015)Vorlage:Infobox Verwaltungseinheit in Deutschland/Wartung/Noch nicht auf Metavorlage umgestellt
Bevökarungsdichtn: 518 Einwohner je km2
Postleitzoi: 83209
Voawoi: 08051
Autokennzeichn: RO, AIB, WS
Gmoaschlissl: 09 1 87 162
Address vo da
Moaktvawoitung:
Rathausplatz 1
83209 Prien a. Chiemsee
Webseitn: www.prien.de
Buagamoasta: Jürgen Seifert (Parteilos)

Prean am Cheamsee (amtli: Prien a.Chiemsee) is a Moakt in Obabayern. Ea ghead zum boarischn Sprochraam und is Tei vom Landkroas Rousnam. Da Luftkurort und Kneippkurort liegt direkt am Cheamsee. Da Nam Prean leit si vo da kejtischen Bezeichnung fian Fluß Prean (Brigenna – „Kimmt aus de Berg“) ab.

Ortsgliadaung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Rahmen vo da boarischn Gmoareform san verschiedene Orte in da Umgebung noch Prean am Cheamsee eigmeindt worn, heit besteht de Marktgmoa aus mehrare Gmoa- und Ortsteile, dazua ghern:

  • Dickertmuih
  • Egerndorf
  • Ernsdorf
  • Bachham
  • Atzing
  • Siggenham
  • Gaishacken

Gschicht[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Prean is in da Mittn vom 12. Joarhundert (um 1158), ois Vawoitungsort vo de Grafn vo Foikastoa grind worn. Prean am Cheamsee is mid de Vawoitungsreforma in Bayern 1818 a einge politische Gmoa worn. Mit da Ereffnung vo da Bohstreck Minga-Soizburg im Joar 1860 und da oigmoane Effnung vom Kineschloß Herrnchiemsee 1886 is aa as Zeitoita vom Fremdnvakea eiglait worn. De Cheamsee-Schifffahrt, vo der da Haupthafn Prean is, is ausbaut worn, Hotels und Fremdnpensionen san entstandn, und vui Stodara ham si eanane Summavillen rund um Prean baut, des wos 1897 zum Markt erhoom worn is. An Bahnhof und an Hofa, der wo z Stock is, vabindt no heit d Cheamsee-Boh, de wo 1887 baut worn is und bis heit mit Dampf foart.

Woppn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Markt Prean am Cheamsee hod 1967 as Woppn vo 1903 mit ara neia ersetzt, des iatz de Regeln vo da Heraldik entspricht. Es wead aso beschriem: „In Blau a eingeschwoafte goidne Spitzn, da drin a hoiwads zabrochans blaus Radl; vorn a links gwendta, rot bewehrta goidna Foika, hintn zwoa wachsade, schräg greizte goidne Abtstaab.“ As zerbrochane Radl weist auf de heilige Katharina vo Alexandrien hi, de seit iwa 100 Joar ois Moarktheilige varehrt wead und im oidn Woppn de Schuidhoiterin gwen is. Da Foika erinnert an de weltliche Herrschaft vo de Foikastoana Grafn iwa Prean und de Abtstaab af de kirchliche Obrigkeit vom Augustiner-Chorherrnstift Herrnchiemsee. De Pröpst vo Herrnchiemsee ois Archidiakone vo Cheamsee und Soizburg fiarn ois oanzige Prälatn in Bayern zwoa Abtstaab im Woppn.

Städtepartnerschaftn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Prean am Cheamsee untahoit Partnaschaftn mit Graulhet (Frankreich, seit 1971), mit Valdagno (Italien, seit 1987) und mit Kisvárda (Ungarn).

Wirtschaft[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Prean is a Luftkurort und da oanzige obaboarische Kneippkurort. S is heid bsundas vom Fremdnvakea prägt. Aussadem san in Prien a Reihe vo Gesundheitseinrichtunga und Klinikn ansässig.

Vakea[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Da Preana Bohhof deant ois Knotnpunkt zwischn de Streckn:

Buidungseinrichtungen[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Franziska-Hager-Grundschui
  • Franziska-Hager-Hauptschui
  • Freie Woidorfschui Cheamgau
  • Ludwig-Thoma-Gymnasium
  • Musischui Prean
  • Realschui Prean
  • Sprochn-Institut vo Rothkirch e.K.
  • Sundapädagogisch' Färdazentrum
  • Voikshochschui Cheamsee e. V.

Freizeit- und Sportologn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Cheamsee-Golf-Club Prien
  • Eichentoi (Trimm-dich-Pfad), Wandaweg, Minigoif, Tennis, Schiassn)
  • Prienavera-Erlebnisbad
  • Sportplatz (Fuaßboi, Basketboi, Leichtathletik, Trendsportoartn)

Kuitur und Sengswiadigkeitn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • As bedeitendste historische Baudenkmoi is de Kira St. Jakobus z Urschalling mit Fresken ausm 14. Jh.
  • de Kath. Pfarrkira Mariä Himmefahrt, 1735-1738 barockisiat, Stuck und Decknbuidl (Seeschlacht vo Lepanto) vom Zimmermann Johann Baptist, dazua d Armeseelenkabei
  • Cheamseeboh - Seit 1887 vakeart z Prean zwischn am heitign Bohhof und am Hofa z Stock auf ara Strecknläng vo 1,8 km de Cheamseeboh. Da Betrieb vo dera Schmoispurboh lafft bis heid mit Originalwang und mit da Lok vo 1887 und is denkmoigschitzt.
  • Hofa Cheamseeschifffahrt - Da Hofa z Stock is da Hapthofa am Cheamsee. Er is duach d Cheamseeboh midn Bohhof vo Prean vabundn. As bekannteste Schiff vo da Ludwig-Fessler-Cheamsee-Schifffoart is da Schauferoddampfa Ludwig Feßler vo 1926, der ollawei no im Einsotz is.
  • Skulpturen - In da Fuaßgängerzone steht a Bronzefigur "der neie Adam" vo Prof. Heinrich Kirchner (12. Mai 1902 - 3. März. 1984)

Musäen[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Cheamseeboh-Musäum
  • Galerie im Oidn Rothaus
  • Hoamatmuseum Prean

Regelmassige Vaostoitunga[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Kunstausstellunga in da Galerie im Oidn Rothaus
  • Kursoi (Kongresse, Theata, musikalische Vaostoitunga)
  • Moarktfest in da Fuaßgängazone
  • Seefest im Strandbod

Berihmdheitn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Ehrnbiarga[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Franz Seebauer (Oid-Buagamoasta, Mola)

Buam und Dechta vo da Stod[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Andreas Birnbacher (* 1981; Biathlet)
  • Wolfgang Gropper (Generalintendant vom Staatstheata Braunschweig)
  • Johann Michael Hackl (* 1943; 250 Publikationen ois Autor, Medizina)
  • Pit-Jan Lößer (* 1975; Schauspuia, Theata)
  • Maximilian Nicu (* 1982) deitscha Fuaßboispuia
  • Gert Riel (* 1941; Buidhaua)

Berihmdheitn, de wo vor Ort gwirkt ham[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Vereine[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Alpnvereinssektion Prien, betreibt de Preaner Hüttn
  • Cheamsee-Goifclub Prean
  • Cheamsee-Yacht-Club, 1913 gründet und ejdester Segelverein am See
  • Gebirgsschützenkompanie
  • Keniglich privilegiade Feiaschützengesellschaft 1617 (da ejdaste Varein vo Prean) www.fsg-prien.de
  • Kolpingsfamilie Prean
  • Priener Windsurfing-Club
  • Radfahrvarein
  • Regatta-Surfclub Chiemsee, vaanstoidd an Cheamsee-Marathon
  • Ruadavarein
  • Schiclub
  • Segelclub Prien Chiemsee
  • Trachtnvarein
  • TUS Prien

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Prien am Chiemsee – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien