Vorlog:Hauptseite Artikel

Aus Wikipedia

Aktuella Artikl vo da Woch (Kalendawoch 17)

Schmei
Schmei

Schmei (Schnupftabak) is a fein zribna Tabak, den wo ma si in d'Nosn aufe schiabt (schnupft). Da Schmei wead z'Bayern aa Bries, Schnupf, Schmeizla, Schmoizla, Dawak oda Nosnlega gnennd. S Schnupfa vo Medikamentn und Tabak woa bei vuin Väikan af dera Wäid bekannt, scho bevoa da Tabak in Eiropa eigfiat woan is.

Nach Eiropa is da Schmei vo Amerika kemma. Hoffähig gmocht hod es Schnupfn de franzesische Kenigin Katharina von Medici, de an Schmei gegn Schädlwäh und Migräne vawendt hod. Im 19. Jh. hod dann s'Raucha s'Schnupfa zruckdrängt. In Bayern hod si da Schmalzla oba stärka ghoidn ois in ibrign Deitschland. In letzta Zeit hods in Deitschland und Eiropa aa Wiedaauflebm vom Schnupftabak gem... weida lesn

Letzte Artikl vo da Woch[Am Gwëntext werkeln]

Kalendawoch 16[Am Gwëntext werkeln]

Laser
Laser

LASER is a englische Abkirzung fia Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation. S' bedeit Liachtvastärkung duach induzierte Emission. Laser han Liacht- bzw. Strahlungsquoin. Da Untaschied zua andane Liachtquelln wia z.B. na Gliahbirn is, daß de Strahlung durch de induzierte und ned durch de spontane Emission entsteht.

Fia vui Owendunga is entscheidend, daß as Liacht vo am Laser im Gengsatz zu andane Liachtquelln aus oana oanzign Farb bsteht und olle Photonen mitanand in Phase han und ano de säibe Polarisation hom. Des nend ma monochromatisch und kohärent... weida lesn


Kalendawoch 15[Am Gwëntext werkeln]

Ilias
Ilias

De Ilias (oijdgriachisch Ἰλιάς, heit Ιλιάδα) guijt Gmoai oijs as homerische Epos vom Trojanischn Kriag, oba da Kriag is do nua da voarausgsetzte Hintagrund fia de Ausanandasetzung zwischn am „Vöijkafiaschtn“ Agamemnon unn am stäakstn Mo vom griachischn Hea, Achilleus. Eanane menschlichan Voaziag, oba aa eanane Fehla wean in da Ilias dogsteijt. Zentraals Thema vo da Ilias is da vadeabliche Zoan vom Achilleus, dea aufgrund vo seina zeitweilign Woagarung, om Kompf deilznehma, stiamassi vui Achaier an Doud bringt. A zwoata Eazäijstrong innahoijb vo de Gsäng is da Kompf vo de Gedda parallel zua dem aufm Schlochtfeijd. Des Epos guijt oijs as äijtaste (eahoijtane) Weak vo da griachischn unn domit aa vo da omndländischn Litaradua... weida lesn


Kalendawoch 14[Am Gwëntext werkeln]

a schwoazza Kafää
a schwoazza Kafää

Da Kafää is a stimuliarands, schwoazzes Drangl aus grässdn und gmohlanan Kafääbaunln. Kafää ghead wödweid zu de beliabtastn Drangln. Es gibt sogoa eigane Lokale, de Kafäähaisa, wo bevuazugt Kafää drunga wiad. De Kafääbaunln kuma vo de Kafääpflaunzn, de wos in mea ois fuffzg Lända vau da Wöd aunbaut wean.

Da Kafää, a schwoazzes Goid gnennt, is wödweid - noch Eadö - as zwaatwichtigste Haundlsprodukt... weida lesn

Nechste Artikl vo da Woch[Am Gwëntext werkeln]

Kalendawoch 18[Am Gwëntext werkeln]

Maibaam
Maibaam

A Maibaam is a gschmickta Baam bzw. Stamm, wo im Fruahjoar, um an easchtn Mai, am Doaf-, Moarkt- oda Stodplotz afgstejt wead. De Tradition is voa oim in Estreich und Bayern zfindn.

Da Maibaam ead fast iwaroi am erschtn Mai aufgstäid, manchmoi aa scho am End vom Aprui. Zum Afstejn gheat a Blosmusi, Bia und Wiaschtl. Nacha gibts an Maidanz. A recht wichtige Sach bei dem Brauch is das olle zsammhäifn... weida lesn

Kalendawoch 19[Am Gwëntext werkeln]

Maibaam
Maibaam

A Maibaam is a gschmickta Baam bzw. Stamm, wo im Fruahjoar, um an easchtn Mai, am Doaf-, Moarkt- oda Stodplotz afgstejt wead. De Tradition is voa oim in Estreich und Bayern zfindn.

Da Maibaam ead fast iwaroi am erschtn Mai aufgstäid, manchmoi aa scho am End vom Aprui. Zum Afstejn gheat a Blosmusi, Bia und Wiaschtl. Nacha gibts an Maidanz. A recht wichtige Sach bei dem Brauch is das olle zsammhäifa... weida lesn

Kalendawoch 20[Am Gwëntext werkeln]

Berchtsgoan
Berchtsgoan

Berchtsgoan (amtli: Berchtesgaden) is a Moakt im Südn vom Berchtsgoana Land, gonz im südöstlichstn Zipfi vo Obabayern, Bayern unn Deitschlond drin, mittn im Hochgbiag unn glei in da Näh vom Keenigssää unn vom Watzmo.

In Berchtsgoan wohnan so ungfäa 8.000 Leit, des san de Moaktara unn seit 1972 aa de Soijzbeaga, de Gera unn de aus Oba- unn Untaau. De naxt gräijßane Stoodt is Reichahoi, de naxte Groaßstoodt unn regionalplanarischs Zentrum vo de Region is Soijzbuag, 15 km nördli davo auf da äistareichischn Seitn... weida lesn

Kalendawoch 21[Am Gwëntext werkeln]

Goidna Schnitt
Goidna Schnitt

Da Goidne Schnitt (lat. sectio aurea) is as Vahäidtnis zwischn zwoa Zoin vo grob 1:1,618. In da Kunst und da Architektua werd des oft aa oiß d´ideale Proportion vo zwoaraloa Längen zuaranand ogseng und guit oiß der Inbegriff vo Ästhetik und Harmonie.

Mehra no gibts des Vahäidnis vom goidnen Schnitt aa in da Natur, wora se durch mehrane interessante mathematische Eignschaftn auszeichnen duad. Gnennd werda aa stetige Teilung und geddliche Teilung (lat. proportio divina)... weida lesn

Kalendawoch 22[Am Gwëntext werkeln]

Kaisakron
Kaisakron

Ois östareichische Kaisakron is bei da Ausruafung vom Kaisadum in Östareich anno 1804 de Rudoifskron, de Privatkron vom Kaisa Rudolf II. festglegd woan. Se is bis 1918 de Kaisakron vom Kaisa vo Östareich bliem. Ob 1867 nua no fian cisleithanischn Reichsteu. Intressant is im Zammahang aa, warum ma de Kaisakron gmochd hod, wias dazua keman is und wems iazt wiakli keart.

Seidn Kaisa Konrad II san olle Kaisa mid da Reichskron krönt wuan (se is ausm 10. Joahundat). Obm 14. Joahundat is se mid de aundan Reichskloaodien in da Reichsstod Niamberg aufkom wuan. Und ma hods ned gern aussagrukt. Um bei bsundare Aunlos, wia zum Beispü an am Reichstog a respektirli aufztretn, hom se monche Kaisa a private Kron aufeadign lossn. Die Famüli vu de Habsburga hod aa a boa Kaisa vom „heiligen römischen Reiches deutscher Nation“ gstöd. Da Kaisa Rudolf II., dea wos in Prag residiad hod, woa ois grossa Kunstmäzen bekaunt. Er hod si aa midn Tycho Brahe gschrim und er hod aa in Johannes Keppler ois Hofmathematika und Astronom eigstöd. Aussadem hod ea mearare Kinstla ghobd, de wos fia ehm goabad hom. So aa in Buidlmola Giuseppe Arcimboldo, dea eahm des scheene Porträt gmoin hod. Ea hod aa ausgfoine Sochan und a fui Grafföweak zamkaft fia sei Wundakaumma (de Kunstkaumma).... weida lesn