Portugiesische Sproch

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.
Portugiesische Sproch
Gredd in Schaug unta „Offizieja Status“, weidas in Namibia, Indien, Sidafrika, Spanien, Luxemburg
Gredd vo eppa 240 Millionen
eppa 210 Millionen (Muaddasprochla)
eppa 30 Millionen (Zwoatsprochla)
Klassifikation
Offizieja Status
Amtssproch Äquatorialguinea, Angola, Brasilien, Kap Verde, Osttimor, Guinea-Bissau, Mosambik, Portugal, São Tomé und Príncipe, Macao (VR China), Afrikanische Union, EU, Mercosul, UNASUR, Organisation Amerikanischer Staaten (OAS), Gmoaschoft vo de Portugiesischsprochign Lenda, Lateinische Union
Sprochcode
ISO 639-1 pt
ISO 639-2 por
ISO 639-3 por
Sprochraum
Gmoaschoft vo de Portugiesischsprochign Lenda
Gmoaschoft vo de Portugiesischsprochign Lenda
Gmoaschoft vo de Portugiesischsprochign Lenda

De portugiesische Sproch (portugiesisch: português) is a Sproch ausm romanischn Zweig vo de Indogermanische Sprochn und buidd mitn Spanischn, Katalanischn und weidan Sprochn vo da iberischn Hoibinsl de Iberoromanische Sprochgruppm. Zamma mitn Galicischn in Nordwest-Spanien gehts af gmoasame Ursprungssproch zruck, dees Galicisch-Portugiesische, wo si zwischn Spodantikn und Friamiddloita entwicklt hod. Noch da Herausbuidung vo da Stootlichkeit vo Portugal ham si daraus de boadn heitign Sprochn entwicklt. Heit guit Portugiesisch ois Wejdsproch.

S wead vo iwa 210 Milliona Muaddasprochlan gredd; inklusive vo de Zwoatsprochla liegt de Zoi ba eppa 240 Milliona.

De portugiesische Sproch hod si wejdweit im 15. und 16. Joarhundat vabroadd, wia Portugal sei Kolonialreich afbaut hod, wo zan gresstn Tei bis ins Joar 1975 iwadauat hod und Brasilien, Tei vo Afrika und Macau (bis 1999) in Kina umfosst hod. Do draus hod si eagem, dass Portugiesisch heit de Amtssproch vo mearan unobhengign Stootn is und dazu in vuin ois Zwoatsproch gleant und gredd wead. Neman eigentlichn Portugiesischn gibts aa no eppa zwanzg Kreolsprochn af iwawiegend portugiesischa Basis. Duach de Auswandarung aus Portugal in de letztn Joarzehnt is Portugiesisch in mearan Stootn vo Westeiropa und in Nordamerika zu oana wichtign Mindaheitnsproch worn.


Verbroadung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]


De portugiesischsprochige Wejd

Portugiesisch is alloanige Amtssprache in Angola, Brasilien, Mosambik, Portugal und São Tomé und Príncipe. Zamma mit ondan Sprochn is Portugiesisch Amtssproch in Osttimor (mit Tetum), Macau (zamma mit Kinesisch). Af Kap Verde und in Guinea-Bissau is s zwor Amtssprache, owa ned de wichtigste Sproche. A wichtige Sproch, owa koa Amtssproch, is Portugiesisch in Andorra, Luxnbuag (aufgrund vo da Zuawanderung vn portugiesischn Orwadskreftn vo eppa zehn Prozent vo da Bevejkarung gredd), Namibia und Sidafrika.

Offizieja Status[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Gmoaschoft vo de Portugiesischsprochign Lenda (CPLP) is a internationale Organisation vo ocht unobhengign Stootn, vo dena de Amtssproch Portugiesisch is. Portugiesisch is aa a offizieje Sproch vo da Europejischen Union, vom Mercosul, vo da Afrikanischn Union und vo a boa ondan Organisationen.

Portugiesisch is Amtssproch in:

Land Muaddasprochla Gsamtvabroadung Bevejkarung Omerkung
(inkl. Zwoatsprochla) (Juli 2003)
Afrika
Angola 60 % k. A. 10.766.471 lt. Voikszejung 1983
Kap Verde k. A. 80 % 412.137
Guinea-Bissau k. A. 14 % 1.360.827
Mosambik 9 % 40 % 17.479.266 lt. Voikszejung 1997
São Tomé und Príncipe 50 % 95 % 175.883
koa Amtssproch:
Namibia unta 1 % unta 1 % 1.927.447
Sidafrika 1 % 1 % 42.768.678
Asien
Osttimor k. A. 18,6 % 947.400
Macau (Kina) 2 % k. A. 469.903
ned Amtssproch:
Daman (Indien) 10 % 10 % 114.000
Goa (Indien) 3–5 % 5 % 1.453.000
Eiropa
Portugal 99 % 100 % 10.102.022
koa Amtssproch:
Andorra 11 % 11 % 69.150
Luxnbuag 14 % 14 % 454.157
Südamerika
Brasilien 98–99 % 100 % 182.032.604

Vawanddschoft mit ondan Sprochn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Portugiesisch is zwor mit da spanischn Sproch eng vawandt, in da Aussproch gibts owa grosse Untaschiede. Mit a weng Übung is s am Portugiesn owa meglich, Spanisch z vasteh. Wenn ma en foigendn Sotz betrochdt:

Ela fecha sempre a janela antes de jantar. (Portugiesisch)
Ela pecha sempre a fiestra antes de cear. (Galicisch)
Ella cierra siempre la ventana antes de cenar. (Spanisch)

Fost olle Weata vo da oan Sproch ham sea ähnlich lautende Vawandde in da jeweis ondan Sproch, de wo owa unta Umständn sea sejtn vawendd wean.

Ela encerra sempre a janela antes de cear. (Portugiesisch mit oana sejtn gebreichlichn Wortwoi)

(Da Satz bedeidd 'Sie mocht imma des Fensta vorm Omdessen zua.')

Es gibt owa aa a Ozoi vo Weatan, ba dene a Vawandtschoft zwischn de Sprochn ned z eakenna is und de Lait im jeweis ondan Land vor Probleme stejt. Beispui:

boarisch spanisch portugiesisch portugiesisch (Brasilien)
roa Schinkn jamón (serrano) presunto presunto (cru)
Kochschinkn jamón dulce (York) fiambre presunto
Autoweakstott taller oficina oficina
Biro oficina escritório escritório
Boh tren comboio trem

Muaddasprochla vom Portugiesischen kena in da Regel Spanisch lesn und umgekeat, aa wanns de gsprochane Sproch vom jeweis ondan ned vastenga.

Vom Portugiesischn obgloadde Sprochn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Wia im Middloida Portugal sei Kolonialreich afbaut hod, is de portugiesische Sproch mit lokaln Sprochn vo de eaobatn Gebiete in Kontakt kema und es san Mischsprochn entstondn, de wo bis zan 18. Joarhundat in Asien und Afrika ois Vakeassprochn vawendd worn san. De Mischsprochn san za Umgangssprochn worn und existian in de foigendn Gebiete heit no:

Kap Verde:

  • Kapverdisches Kreol (Barlavento [Criol])
  • Kapverdisches Kreol (Crioulo Sotavento [Kriolu])

Äquatorial-Guinea:

  • Fá d'Ambô

Guinea-Bissau und Senegal:

  • Crioulo / Kriol

Indien:

  • Kreolsprache vo Diu
  • Kreolsprache vo Vaipim
  • Kristi
  • Língua da Casa

Macau:

  • Patuá (Macaista)

Malaysia, Singapur:

  • Cristão/Papiá Kristang

Holländische Antilln und Aruba:

São Tomé und Príncipe:

  • Angolar
  • Forro
  • Lunguyê

Sri Lanka:

  • Burgher

Suriname:

  • Saramaccaans

A boa Hybriddialekte existian duatn, wo Spanisch und Portugiesisch afeinanda troffn san:

Phonetik[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De portugiesische Sproch hod a sea komplexe phonetische Struktur, wos fia Sprochwissenschoftla bsondas interessant mocht. De Sproch hod mea wia 9 Vokale, 5 nasale Vokale (de manche Linguistn ois Allophone vo Vokale betrochtn), 10 Diphthonge, 5 nasale Diphthonge und 25 Konsonantn.[1]

Vokale[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Monophthonge vom Portugiesischn (vo Lissabon)

Konsonantn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Konsonantische Phoneme vom Portugiesischn
Bilabial Labiodental Dental Alveolar Postalveolar Palatal Velar Uvular
Plosive p b k g
Nasale m n ɲ
Frikative f v s z ʃ ʒ ʁ
Laterale l ʎ
Flaps ɾ

Orthografie und Aussproch[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Alphabet[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Dees Portugiesische Alphabet vawendd 23 Buachstobm vom lateinischen Alphabet – A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, X, Z – und mocht aussahoib vo Nama koan Gebrauch vo K, W, und Y. 2009 is in Brasilien a neie Rechtschreibung eigfiat worn, de wo aa de Buachstobm wieda enthoidn duat.[2]

Zuasetzli wean foigende Buachstobm mit Diakritika vawendd: Á, Â, Ã, À, Ç, É, Ê, Í, Ó, Ô, Õ, Ú

Aussproch vom eirobhejschn Portugiesisch[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A boa Hiweis zua Aussprååch vom eirobhejschn Portugiesisch, wias eppa z Lissabon gredd wead:

Buachstob Position Aussproch Beispui Aussproch Iwasetzung
a unbetont [ɐ] da manhã [dɐ mɐ̃'jã] in da Friah
e unbetont ["dö"] (ähnlich wiah franz., fast vaschluggt) de frente [d(ö) 'fren.t(ö)] vo vorn
s, z am Ende [sch] três [treisch] drei
s vor Konsonantn [sch] festa [fäschtɐ] Fesdhl
ç immer [ß] caçador [kɐssɐ'dor] Jàga
o am Ende [u] quatro [kwatru] fíare (4)
l am Ende [hartes l] Pastel [Pɐsch'täl] Kuacha
r am Anfang [chr] rio [chriu] Fluss
r am End [r] (õafach grojt) pagar [pɐ'gar] zåjn
rr immer [chr] carro [cachro] Audto
j immer [sch]stimmh. jogar [schu'gar] spuin
ch immer [sch] chocolate [schukuladt(ö)] Schogglad
ei immer [e-i] meia lua [me-ia lua] Hoibmond
um, un immer [ung] um [ung] õans
lh immer [lj] filho [filju] Sohn
nh immer [Nasalvokal + nasal ng] tenho [tẽnju] i håb
g vor e und i [sch]stimmh. genial [schenial] genial
h immer [-] hora ['o.rɐ] Stund
qu vor e und i [k] quem [keng] wer
qu vor a [kw] quando [kwandu] wenn
z Wortanfang/-Mitte [s]stimmh. beleza [b(ö)lesɐ] Scheeheit
ão immer [aung] alemão [alemaung] Deitsch/Deitscha
õe immer [oing] limões [limoingsch] Limonen
ãe immer [aing] pães [paingsch] Brote

Diakritika:

Werdta mit Schdrích oda Dàchal drauf wern åjweij betont:

Buachstob Aussproch Beispui Aussproch Iwasetzung
â [ɐ] diâmetro [diɐm(ö)tru] Durchmesser
ê [ee] você [wu'ssee] Sie (Heflikeitsform)
é [ä] é [ä] (s') is
ó [eher å åjs wiah o: ɔ] [sɔ:] bloß
ô [o] estômago [(ö)scht'o.mɐgu] Måång

Aussproch vom brasilianischn Portugiesisch[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A boa Hiweis zua Aussproch vom brasilianischn Portugiesisch, wias eppa z Rio de Janeiro gredd wead[3]:

Buachstob Position Aussproch Beispui Aussproch Iwasetzung
s, z am Ende [sch] três [treisch] drei
o am Ende [u] quatro [quatru] via
de,te am Ende [dschi] de frente [dschi frentschi] vo vorn
l am Ende [u] Brasil [brasiu] Brasilien
r am Anfang [h] rio [hiu] Fluss
rr immer [h] carro [caho] Auto
j immer [sch]stimmh. jogar [schugá] spuin
ch immer [sch] chocolate [schokoladschi] Schokolad
e am Ende [i] ele [eli] er
ei immer [e-i] meia lua [me-ia lua] Hoibmond
um, un immer [ung] um [ung] oans
lh immer [lj] filho [filju] Sohn
nh immer [nj] tenho [tenju] i hob
g vor e und i [sch]stimmh. genial [scheniau] genial
h immer [-] hora [ora] Stund
qu vor e und i [k] quem [keng] wer
qu vor a [kw] quando [kwandu] wenn
z Wortanfang/-Mitte [s]stimmh. beleza [belesa] Scheeheit
ão immer [aung] alemão [alemaung] Deitsch/Deitscha
õe immer [oing] limões [limoingsch] Limonen
ãe immer [aing] pães [paingsch] Brote

Portugiesische Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

In da friaran portugiesischn Literatua hod de Poesie de hexte Bedeitung ghobt. Oana vo de berihmdastn Dichda vo Portugal is da Luís de Camões (* 1524; † 1580), wo mitm Epos De Lusiaden oans vo de wichtigstn Weake gschoffn hod. Sei Bedeitung wead ned zletzt doduach illustriat, dass de portugiesische Entsprechung zan deitschn Goethe-Institut Instituto Camões hoasst und da Nationalfeiadog vo Portugal („Dia de Portugal“ – Dog vo Portugal) afn 10. Juni, en Dodesdog vom Nationaldichda glegt worn is.

Ondare wichtige Autorn san da Romancier Eça de Queirós (18451900), da Dichda Fernando Pessoa (18881935), dar brasilianische Dichda und Romancier Machado de Assis (18391908), da brasilianische Romancier Jorge Amado (19122001), und da Literatuanobelpreisdrega José Saramago (19222010).

Sprochreguliarung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Portugiesische Sproch wead reguliat duach

  • dees Internationale Portugiesische Sprachinstitut
  • de Gmoaschoft vo de Portugiesischsprochign Lenda (CPLP)

Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Aurélio Buarque de Holanda Ferreira: Novo Dicionário Aurélio da Língua Portuguesa. Positivo, Curitiba 2004, ISBN 85-7472-414-9
  • Emma Eberlein O. F. Lima, Lutz Rohrmann, Tokiko Ishihara: Avenida Brasil. EPU, São Paulo 1992, ISBN 85-12-54700-6
  • Emma Eberlein O. F. Lima, Samira A. Iunes, Marina R. Leite: Diálogo Brasil. EPU, São Paulo 2002, ISBN 85-12-54220-9 (Intensivkurs)
  • A. Endruschat, J. Schmidt-Radefeldt: Einführung in die portugiesische Sprachwissenschaft. 2. Auflage. Narr, Tübingen 2008, ISBN 978-3-8233-6177-0.
  • Erhard Engler: Lehrbuch des brasilianischen Portugiesisch. 6. Auflage. Langenscheidt, Leipzig 2002, ISBN 3-324-00516-7
  • Celso Ferreira da Cunha, Luís F. Lindley Cintra: Nova gramática do português contemporâneo. 18. Auflog. Edições João Sá da Costa, Lisboa 2005, ISBN 972-9230-00-5
  • Günter Holtus, Michael Metzeltin, Christian Schmitt (edd.): Lexikon der Romanistischen Linguistik (LRL), Tübingen, Niemeyer, 1988-2005 (12 Bände); Band VI,2: Galegisch/Portugiesisch, 1994.
  • António Houaiss: Dicionário Houaiss da Língua Portuguesa. Temas & Debates, Lissabon 2003, ISBN 972-759-664-9
  • Maria Teresa Hundertmark-Santos Martins: Portugiesische Grammatik. Niemeyer, Tübingen 1998, ISBN 3-484-50183-9
  • Joaquim Peito: Está bem! Intensivkurs Portugiesisch. Schmetterling, Stuttgart 2006
  • Vera Cristina Rodrigues: Dicionário Houaiss da Língua Portuguesa. Objetiva, Rio de Janeiro 2003, ISBN 85-7302-488-7
  • Helmut Rostock: Lehrbuch der portugiesischen Sprache. 5. Auflage. Buske, Hamburg 2007, ISBN 978-3-87548-436-6

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  1. Handbook of the International Phonetic Association pg. 126-130; the reference applies to the entire section
  2. Brasiliens Alphabet nun komplett. 2. Jenna 2009. Abgerufen am 5. Septemba 2009.
  3. Archivierte Kopie. Archiviert vom Original [1] am 7. Feba 2005; abgerufen am 28. November 2010. Kapoeira: Aussprache

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Wikibooks: Portugiesisch – eppas zum Lerna und Lehra.
 Commons: Portugiesische Sproch – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien
 Commons: Portugiesische Aussproch – Oibum mit Buidl, Videos und Audiodateien