Amerigo Vespucci

Aus Wikipedia
Amerigo Vespucci (Michelangelo Anselmi)

Da Amerigo Vespucci, * 9. Meaz 1454 z Florenz; † 22. Feba 1512 z Sevilla, isa Kaufmo, Sääfohra, Navigator, Entdecka und Foascha gwen. Af seina Roas hoda an groussn Tei fo da Siidamerikanischn Ostkistn ausgmochd kod. Da Martin Waltzemüller, a deidscha Kosmograaf, hod in da Hylacomylus (oane fo seine easchdn Schrifdn), d Roas fom Amerigo Vespucci aafzoagd kod. 1507 hoda den Dobbekontinent Amerika nom Vespucci gnennd.

Lem[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Ognissanti Kappäin, Wappm fo de Vespuccis

Da gloa Amerigo isois dridda Ookämling, z Florenz,[1] in seina scho domois oogsengna Famäi, af d Wäid kumma gwen. Sei Voda da Nastagio Vespucci, isa Notar fiad Gäidwexla-Gildn gwen.[2] Residiad homs im District Santa Lucia d'Ognissanti, wo aa no weidare Vespuccis gwond hom domois. In da Ognissanti Kiach hods a Kappäin fiad Vespuccis gem und aa s Grangnheisl fo San Giovanni di Dio is scho 1380 fom Simone di Piero Vespucci dazoid woan.[2][3] D Vespuccis homd an guadn Drohd zan Lorenzo de' Medici kod und nom Doud fom Voda, hod da Amerigo fiad Medicis goawad. Iagandwann amoi, hodase fiad Gäografie indressiad und se a Koatn fom Katalanischn Kartograafn Gabriel de Vallseca kaffd.[4][5]

Af seina Roas hoda an groussn Tei fo da Ostkistn fo Siidamerika afdeggd und Nama fian Oat, wia Venezuela (gloa Venedig) eidrong, weis duad Pfoibautn gem hod. Odara Rio de Janeiro (Januar Fluss), weis duad am 1.Januar 1502 gwen hand. Nembei hoda d Pflanzn und d Viecha gnau und gschmeidig bschriim kod.

Sevilla[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Buidl fo Sevilla, 16.Jh, wiad Alonso Sánchez Coello zuagschriim

Fiad Medicis is da Amerigo uma 1488 af Sevilla, zan duatign Gschäfdsfira Tomasso Capponi gschiggd woan, weis mim Capponi ned zfrien gwen hand. Wos da Amerigo Vespucci duad aussagfundn hod woas ma ned, owa dano is da Tomasso Capponi hoam ganga und da Gianotto Berardi is da nei Gschäfdsfira gwen. Nem seina Oawat fiad Medicis is da Berardi im Afrikanischn Sklavnhandl und ois Schiffsausrissda guad im Gschäfd gwen.[4]

1492 hodse da Amerigo Vespucci scho z Sevilla niadaglossn kod, warumanimma zrugg af Florenz is, woas ma ned. Keirat hoda a schbanischs Madl,d Maria Cerezo. Fiad Medicis hoda scho no goawad, owa omoi mera hodase fian Gschäfdszwoag fom Gianotto Berardi indressiad kod, bsundas däm sei Untastizung fiad Roas fom Christoph Columbus. Fiad easchde Roas hod da Beradi a hoiwe Million Maravedis mid dreizoid und an Browisionsvadrog fiad zwoate Flottn kod. 1495 hoda an Vadrog mid da Kron oogschlossn, fia Zwäif Nochschuabschiffe aaf Hispaniola, owa im Dezemba isa dano gschdoam gwen, one dasda Vadrog duachgfiad woan is.[6][7]

Da Vespucci is ois Foischdregga fom Testament fom Gianotto Berardi zuaschdande gwen und hod zoid wos zan zoin is und eizong wos no zan eiziang gwen is. Ois Schiffsausrissda hoda dano weida do, owa de Roas fom Columbus hod so guad wia nix eibrochd und de Medicis homd andane Florentina no Sevilla gschiggd kod.[8][9]

Groasd oda ned Groasd[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A Hendvoi säiwa gschriimne Briaf hand ois wos an Vespucci sei Roas noweisn soi.[10] Oizam Hisdorika hand se ned eine gwen, ob ois wos in de Schriib drin schdäd, aa wiagle so gwen is.Zwoa Moi is da Vespucci af da Roas gwen, wos hisdorisch guad afzoagd gwen is, owa zwe weidare kantn aa fiadeischd gwen sa.[11]

Muadmasle fiadeischde Roas fo 1497[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Zweng däm dasa zeaschd, no foam Columbus, duad in da Nain Wäid a Fesdland gfundn hod und dano ois Endecka gfeiad wiad, soit da Vespucci iwa de Roas glong hom.

Im Schriib fian Piero Soderini, 1504 effadle gmochd, is de Roas afzoagd gwen. Am 10. Mai 1497 mechda z Spanien gfohn und Oktowa 1498 wida do gwen sa. A muadmasliga Kuas fo da Roas hod scho a bo Hisdorika oag aaf da Blodan druggd. Oogfangd hoda in da Nat fo Honduras, 870 Meiln noadwesdle aaf Mexiko zure, driwa ausse, in Pazifik nei.[12] Oi Hisdorika song, dasda Schriib goned fom Amerigo Vespucci säim gwen is.[13]

Roas fo 1499[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Anno 1499 hod da Vespucci zam mid andane, zwe fo fia Schiff zoid kod, de afd Roas ind Naie Wäid ganga hand.[14] Oogfiad fom Alonso de Ojeda ois Flottnkommandant undam Juan de la Cosa ois Navigator. Da Columbus hod af seina driddn Roas a Landmass gfundn kod und a feisde Perlnkwäi. Des woit ma se gnaua ooschaung. An Vespucci sei Roi af dera Roas is offa, in sein Schriib driwa, kant ma moana er häd a Fiarungsroi kod, wos owa ois ned woascheinle guit. Ääa isa ois Vadreta fiad Händla und d Inwestoan mid gfohn gwen.

Sei Bschriib iwa de Roas, ois Mundus Novus effadle gmochd, hod dazua beidrong, dasma mid Amerika ned grod a boo neie Insln ausgmochd, sundan a Naie Wäid, an Kontinent gfundn hod.

Florentinische Wäidkoatn, nom Bschriib fom Ptolemäus 2.Jh, im 15.Jh nei aafgsezd

Am 18. Mai 1499 hodma Segl gsezd kod, is zeaschd af de Kanarischn Insln und dano ind Nat fom heidign Surinam oda Franzesisch-Guyana gfohn gwen. Fo duat is da Alonso de Ojeda mid zwe Schiff af Venezuela zua gfohn, de andan homse siadle, mim Vespucci an Bord, umgschaud kod. Midgschriim iwa de Roas hod grod da Vespucci säim. Weis domois oognumma homd, dass an da Kistn fo Asien hand, homs gmoand dass, nom Bschriib fom griachischn Gäograafn Ptolemäus, iwas Kap fo Cattigara diaggad in Indischn Ozean kamadn.[15]

Se hand an zwe grousse Fliss (Amazonas, Para) kema gwen, de a siass Wossa ins Mea neigschaufed hom.[16] Wias no weidare 40 Meiln gfohn gwen hand, hans nimma weida kemma, weid Gengschdremung so schdoag gwen is.[17] Oiso homs umdrahd, hand neadle de siidamerikanisch Kistn naufgsegld, zan Goif fo Paria und no Venezuela.[18] Ko sei dasase mim Ojeda wida droffa hom, gwiisis neda. In da schbanischn Kolonie Hispaniola homs in Schbadsumma ooglegd kod und d Schiff wida aafgrissd. Iwad Bahamas, wos an gloan Sklavniwafoi gmochd und 232 Eiboane midgnumma hom, hans dano hoamgfohn gwen.[19][20]

Vodrog fo Spanien und Portugal

Roas fo 1501[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Kubfastiich fo Lissabon 16.Jh
Canibaln in da Nain Wäid, Kubfastiich fom Johann Froschauer, fiad Ausgob foda Mundus Novus (Vespucci), Augschbuag 1505

S Joo 1501, da Manuel I. fo Portugal hod a Roas in Aafdrog gem, a Expädizion weid wesdle im Atlantik, wo da Pedro Álvares Cabral a Landmass ausgmochd hod, af seina Roas iwa Afrika no Indien. Wira soweid wesdle kema is woas ma ned, owa wei des Land nom Vodrog fo Tordesillas fo 1494, in da portugiesischn Zona gleng is, hoda de Landmass fiad portugiesische Kron eignumma kod. Da Cabral hod glei dakennd das des a Kontinent is und oas fo seine 13 Schiff zan Manuel I. gschiggd. Dano isa wida esdle af sei Roas no Indien ganga gwen. Da Kontinent is Siidamerika gwen und s Land is schbada Brasilien gnennd woan.

Da Amerigo Vepucci hod do scho an Ruaf ois Endecka und Sääfohra kod und da Kini Manuel hodn ois Pilot fia de Roas eigschdäid. S Kommando hod da Gonçalo Coelho kod.[21]

Fo Lissabon, im Mai 1501, hans zeaschd mid 3 Schiff no Kap Verde gfohn gwen, wosase mid oim fasoagd hom, wos brauchd homd. Duad homs aran Cabral no droffa kod, dea scho am Hoamweg gwen is. Wias im Juni fo Kap Verde lousgfohn hand, is fo do wida grod an Vespucci sei Schriib iwa de Roas dahoitn. Am Broadngrod fo 6° Siid, hans am 17. August 1501 z Brasilien gland. Boid draaf hans fo wuide Eiboane iwafoin, oana fo da Expädizion is gfangd und afgessn woan. Weida siadle homs Eiboane droffa de koan Hunga af Portugiesn kod hom, mid dene homs gleanare Dauschgschefd gmochd. Am 1.Jenna 1502, 23° S, homs a Buchd gfundn, des Rio de Janeiro gnennd hom. Am 13.2.1502 homs d Kistn fo Brasilien falossn und hand zrugg af Portugal gfohn.[22]

Muadmasle fiadeischde Roas fo 1503[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Joo 1503 kant da Vespucci afa weidan Roas fiad Portugiesische Kron gwen sa.[23] Wida an da Ostkistn fo Brasilien. Za dera Zeid is da Gonçalo Coelho in de Gengad gfohn gwen, owa ob da Amerigo dabei gwen is, ko koana song. D Kwäin fia de Roas is da Soderini-Briaf, den fui ois Fäischung seng woin.

z Sevilla[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Oofang 1505 is da Amerigo Vespucci wida z Sevilla. Sei Ruaf ois Endecka und Navigator is weida gwoxn gwen. Sei Roas fia Portugal hod eam bam Kini Ferdinand ned gschod kod. Im Februar hodn da Kini eiglon kod, firan Schmaaz iwad Schiffoat. Dano isa fom Kini fia sein Deansd zoid und im Aprui per keniglicha Proklamazion zan Biaga fo Kastillien und León woan.[24][25] Bis za sein Doud 1512 is da Vespucci im Deansd da schbanischn Kron bliim. Sei Oawad ois Schiffsausrissda hoda weida do kod und hod Schiff ausgrissd de wo no Indien gfohn hand.

Im Meaz 1508 isa zan Piloto Mayor afgschding und fiad Casa de Contratación oda s Haus fom Handl zuaschdande gwen, des ois zentrois Handlshaus fia oisamd schbanische Bsizunga z Iwasää deand hod. Dafia hod da Amerigo 50000 Maravedis im Joo griagd und 25000 Maravedis fia Afwendunga. Ois Piloto Mayor oda aa Scheflotse, hoda a draaf afbassn miassn, das de Lotsn fo de Schiff guad ausbuid gwen hand, wens ind Naie Wäid fohn woitn, Da Vespucci hod a Modäikoatn gmochd, wou a jäda Lots no seina Roas eidrong hod miassn, wosa gseng und gleand hod.[26]

Doud[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Sei Testament hod da Amerigo Vespucci im Aprui 1511 gschriim kod. An groussn Tei fo seim Gäid und fimf Haussklavn hod sei Frau griagd. Sei Gwand, Biacha und Navigazionszeigl hod da Giovanni Vespucci, da Bua fo seim Bruada griagd. Midana ooglegdn Franziskanakuttn woita in da Gruft fo da Famäi fo seim Wei niadaglegd wean.[27] Am 22. Feba 1512 is da Amerigo Vespucci gschdoam gwen.

Sei Wittib hod a Rentn fo 10000 Marevedis im Joo griagd, de fom nofoigadn Piloto Mayor zoid wean hom miassn.[28] Da Giovanni Vespucci hod dano im Afdrog fom florentinischn Stoot ois Schbion in da Casa de Contratación goawad kod.[29]

Dano[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

seine Schriib[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Tei fo da Waltzemüller Koatn

D Mundus Novus fo 1503 isa Briaf gwen, fia sein Amigo und ämoiign Patron Lorenzo di Pierfrancesco de' Medici.[22] Uaschbringle af Ladein effadle gmochd, schreibda iwa sei Roas no Brasilien in de Joo 1501-1502 fia Portugal. Da Bschriib is z ganz Eiropa guad oognumma woan. Innahoi fom Joo hand zwäif Ausgom mid Iwasezunga ins Italienische, Franzesische, Deidsche, Niadalendische und no andane, druggd woan. Bis 1550 hand umara 50 Ausgom druggd gwen.[30]


Cosmographiae Introductio Da Tei fo da Seitn wo da Nam fia de Naie Wäid fiagschlong wiad

Da Soderini Briaf fo 1505 isa Schriib, muadmasle fian Piero di Tommaso Soderini,[31] Fira fo da Florentina Republik. Gschriim isa af italienisch und 1505 z Florenz effadle gmochd.[32] Da Bschriib is andasda, sensazionäia wia de andan Briaf und da oanzige, wo gsogd wiad dasda Vespucci fia Moi afda Roas gwen is. Dasda Briaf fom Vespucci säim gschriim is, glaum ned fui fo de Hisdorika. Owa agrad dea Briaf iss gwen, zweng däm da Nam Amerigo fian amerikanischn Kontinent heagnumma woan is.[33]


Oisamd andane Schriib hand zeaschd ned effadle gwen. 250 Joo nom Doud fom Vespucci hodmas gfundn kod, owa wida ned glaubd kod das fom Vespucci hand. 1924 hod da Alberto Magnaghi nogwiisn kod, das 3 foischdandige Schriib fom Amerigo hand.

Da Schriib fo Sevilla 1500, isa Bschriib iwa a Roas fia Schbanien 1499-1500. 1745 isa easchdmois fom Angelo Maria Bandini effadle gmochd woan.

Da Briaf fo Kap Verde 1501, is da Bschriib fom Oofang foa Roas, de 1501-1502 fia Portugal gmochd woan is. 1807 easchdmois fom Grafn Baldelli Boni effadle gmochd. Da Bschriib gäd iwa d Roas fo Lissabon no Kap Verde und iwad Roas fom Pedro Cabral no Indien, weise de zwe Flottn z Kap Verde droffa kod homd.

Da Schriib fo Lissabon 1502, isa Weidabschriib fom Kap Verde Briaf, bis zan End fo da Roas, fia Portugal. 1789 fom Francesco Bartolozzi effadle gmochd.

S Ridolfi Fragment 1502, isa Tei foam Briaf, wo bschriim is dasda Vespucci 3 Moi, zwoamoi fia Schbanien, oamoi fia Portugal afda Roas gwen is. 1937 easchdmois fom Roberto Ridolfi effadle gmochd.

bosthum[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

A Seglschuischiff fo da italienischn Marin is nom Amerigo Vespucci gnennd. Dabaud 1930 und am 22.2. 1931 fom Stabe glaffa gwen. Da Hoamadhafn is La Spezia.

Da Flughofm Florenz, af Italienisch Aeroporto di Firenze-Peretola Amerigo Vespucci, oda aa Amerigo Vespucci Airport, drogd seit 1990 sein Nam.

(31319) Vespucci isa Astroid im Haubdgiatl.

A de Pflanzngattung Vespuccia, aus da Famäi fo de Schwanableame is nom Vespucci gnennd.

Litaradua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  • Norbert Ankenbauer: „Das ich mochte meer newer dyng erfaren“. Die Versprachlichung des Neuen in den Paesi novamente retrovati (Vicenza, 1507) und in ihrer deutschen Übersetzung (Nürnberg, 1508). Frank & Timme, Berlin 2010, ISBN 978-3-86596-310-9.
  • Germán Arciniegas: América, 500 años de un nombre – Vida y época de Amerigo Vespucci. Villegas Editores tercera edición, Bogotá 2002.
  • Urs Bitterli: Die Entdeckung Amerikas. Von Kolumbus bis Alexander von Humboldt. Beck, München 1999, ISBN 3-406-42122-9.
  • Rudolf Eger: Amerigo Vespucci. Das Abenteuer eines Entdeckers. Melchert, Hamburg 1986, ISBN 3-87152-207-4.
  • Felipe Fernández-Armesto: Amerigo. The man who gave his name to America. Weidenfeld & Nicolson, London 2006, ISBN 0-297-84802-X
  • Camargo Gabriel Pérez: Colombia 1497, primer arribo español a tierra firme. Instituto Colombiano de Cultura Hispánica, Bogotá 1985.
  • Timothy Sodmann: Nachwort zu „Mundus novus“. Borken/Winterswijk 1991.
  • Luigi Ugolini: Er gab Amerika den Namen. Leben und Zeit des Amerigo Vespucci. Styria, Graz 1974, ISBN 3-222-10691-6.

Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

 Commons: Amerigo Vespucci – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

  1.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 4.
  2. 2,0 2,1  Formisano, Luciano: Letters from a New World: Amerigo Vespucci's Discovery of America. New York 1992, ISBN 0-941419-62-2, S. 19-26.
  3.  Angelo-Maria Bandini: Americus Vespucci, eines florenzischen Edelmannes Leben und nachgelassene Briefe. In: Google Books. bey Georg Christian Grund und in Leipzig bey Adam Heinrich Holle, Hamburg 1748, S. 8 (Americus Vespucci).
  4. 4,0 4,1  Arciniegas, Germán: Amerigo and the New World: The Life and Times of Amerigo Vespucci. Translated by de Onís, Harriet. New York 1955, ISBN 0-374-90280-1.
  5. Pohl, Frederick J. Amerigo Vespucci: Pilot Major. New York: Columbia University Press 1944
  6.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 47-57.
  7. Brinkbaumer, Hoges The Voyage of the Vizcaina, S. 105-109, Harcourt 2004, ISBN 9780151011865
  8.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 56-58.
  9. Markham, Clements R. The Letters of Amerigo Vespucci, and Other Documents Illustrative of His Career. London: Hakluyt Society 1894, ISBN 978-1-108-01286-7
  10. Diffie, Winius Foundations of the Portuguese Empire 1415-1580, S. 456–457, University of Minnesota Press 1977
  11. Diffie, Winius Foundations of the Portuguese Empire 1415-1580, S. 458–459, University of Minnesota Press 1977
  12. Morison, Samuel Eliot The European Discovery of America: The Southern Voyages, 1492, S. 276–312, New York: Oxford University Press 1974
  13.  Formisano, Luciano: Letters from a New World: Amerigo Vespucci's Discovery of America. New York 1992, ISBN 0-941419-62-2, S. 123-130.
  14. Vigneras, Louis-André The Discovery of South America and the Andalusian Voyages, S. 47-63, Chicago: University of Chicago Press 1976
  15. Pohl, Frederick J. Amerigo Vespucci: Pilot Major, S. 104, New York: Columbia University Press 1944
  16.  Angelo-Maria Bandini: Americus Vespucci, eines florenzischen Edelmannes Leben und nachgelassene Briefe. In: Google Books. bey Georg Christian Grund und in Leipzig bey Adam Heinrich Holle, Hamburg 1748, S. 81-82 (Americus Vespucci).
  17.  Angelo-Maria Bandini: Americus Vespucci, eines florenzischen Edelmannes Leben und nachgelassene Briefe. In: Google Books. bey Georg Christian Grund und in Leipzig bey Adam Heinrich Holle, Hamburg 1748, S. 82 (Americus Vespucci).
  18. Vigneras, Louis-André The Discovery of South America and the Andalusian Voyages, S. 47-52, Chicago: University of Chicago Press 1976
  19. Lester, Toby The Fourth Part of the World, S. 314-316, New York: Free Press 2009, ISBN 9781416535317
  20.  Angelo-Maria Bandini: Americus Vespucci, eines florenzischen Edelmannes Leben und nachgelassene Briefe. In: Google Books. bey Georg Christian Grund und in Leipzig bey Adam Heinrich Holle, Hamburg 1748, S. 83 (Americus Vespucci).
  21. Morison, Samuel Eliot The European Discovery of America: The Southern Voyages, 1492-1616, S. 280, New York: Oxford University Press 1974
  22. 22,0 22,1 Ilaria Luzzana Caraci, Amerigo Vespucci, Neue kolumbianische Sammlung (Memento vom 9. Mai 2006 im Internet Archive)
  23.  Angelo-Maria Bandini: Americus Vespucci, eines florenzischen Edelmannes Leben und nachgelassene Briefe. In: Google Books. bey Georg Christian Grund und in Leipzig bey Adam Heinrich Holle, Hamburg 1748, S. 89-90 (Americus Vespucci).
  24.  Formisano, Luciano: Letters from a New World: Amerigo Vespucci's Discovery of America. New York 1992, ISBN 0-941419-62-2, S. 103-105.
  25.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 169.
  26.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 169,175-177.
  27.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 178-180.
  28.  Arciniegas, Germán: Amerigo and the New World: The Life and Times of Amerigo Vespucci. Translated by de Onís, Harriet. New York 1955, ISBN 0-374-90280-1, S. 283-284.
  29.  Fernández-Armesto, Felipe: Amerigo: The Man Who Gave His Name to America. New York 2007, S. 179.
  30. Gyula Pápay: Amerigo Vespucci's Contribution to the Modernization of Cartographic Representation. In: Springer Link. 17. Dezember 2020, abgerufen am 30. Dezember 2020.
  31.  Angelo-Maria Bandini: Americus Vespucci, eines florenzischen Edelmannes Leben und nachgelassene Briefe. In: Google Books. bey Georg Christian Grund und in Leipzig bey Adam Heinrich Holle, Hamburg 1748, S. 93-100 (Americus Vespucci).
  32.  Formisano, Luciano: Letters from a New World: Amerigo Vespucci's Discovery of America. New York 1992, ISBN 0-941419-62-2, S. 22.
  33. Lester, Toby The Fourth Part of the World, S. 346-349, New York: Free Press 2009, ISBN 9781416535317