Spanien

Aus Wikipedia
Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.
Reino de España
Königreich Spanien
Kinereich Spanien
Flagge Spaniens
Flagge Spaniens
Wappen Spaniens
Wappen Spaniens
Flagge Wappen
Woispruch: Plus Ultra
(lateinisch für Darüber hinaus)
Amtssprache Spanisch1
Hauptstadt Madrid
Staats- und Regierungsform parlamentarische Monarchie
Staatsoberhaupt König Felipe VI.
Regierungschef Regierungspräsident Pedro Sánchez
Fläche 505.970[1] km²
Einwohnerzahl 47,1 Millionen (30.) (2019; Schätzung)[2]
Bevölkerungsdichte 94 Einwohner pro km²
Bevölkerungs­entwicklung + 0,6 % (Schätzung für das Jahr 2019)[3]
Bruttoinlandsprodukt
  • Total (nominal)
  • Total (KKP)
  • BIP/Einw. (nom.)
  • BIP/Einw. (KKP)
2020[4]
  • 1,3 Billionen USD (8.)
  • 1,8 Billionen USD (15.)
  • 27.132 USD (32.)
  • 38.392 USD (34.)
Index der menschlichen Entwicklung 0,904 (25.) (2019)[5]
Währung Euro (EUR)
National­hymne Marcha Real
Zeitzone UTC+1 MEZ
UTC+2 MESZ (März bis Oktober)

Kanarische Inseln:
UTC±0
UTC+1 (März bis Oktober)
Kfz-Kennzeichen E
ISO 3166 ES, ESP, 724
Internet-TLD .es
Telefonvorwahl +34
1 Als regionale Amtssprachen auch Aragonesisch, Aranesisch, Asturisch, Baskisch, Galicisch und Katalanisch.
ÄgyptenTunesienLibyenAlgerienMarokkoMauretanienSenegalGambiaGuinea-BissauGuineaSierra LeoneLiberiaElfenbeinküsteGhanaTogoBeninNigeriaÄquatorialguineaKamerunGabunRepublik KongoAngolaDemokratische Republik KongoNamibiaSüdafrikaSwasilandMosambikTansaniaKeniaSomaliaDschibutiEritreaSudanRuandaUgandaBurundiSambiaMalawiSimbabweBotswanaÄthiopienSüdsudanZentralafrikanische RepublikTschadNigerMaliBurkina FasoJemenOmanVereinigte Arabische EmirateSaudi-ArabienIrakIranKuwaitKatarBahrainIsraelSyrienLibanonJordanienZypernTürkeiAfghanistanTurkmenistanPakistanGriechenlandItalienMaltaFrankreichPortugalSpanienMauritiusRéunionMayotteKomorenSeychellenMadagaskarSao Tome und PríncipeSri LankaIndienIndonesienBangladeschVolksrepublik ChinaNepalBhutanMyanmarKanadaDänemark (Grönland)IslandMongoleiNorwegenSchwedenFinnlandIrlandVereinigtes KönigreichNiederlandeBelgienDänemarkSchweizÖsterreichDeutschlandSlowenienKroatienTschechische RepublikSlowakeiUngarnPolenRusslandLitauenLettlandEstlandWeißrusslandMoldawienUkraineMazedonienAlbanienMontenegroBosnien und HerzegowinaSerbienBulgarienRumänienGeorgienAserbaidschanArmenienKasachstanUsbekistanTadschikistanKirgisistanRusslandVereinigte StaatenMaledivenJapanNordkoreaSüdkoreaRepublik China (Taiwan)SingapurMalaysiaPhilippinenThailandVietnamLaosKambodschaIndienVenezuelaGuyanaSurinameFrankreich (Französisch-Guayana)BrasilienKap VerdeSpanien (Kanaren)Dominikanische RepublikPuerto RicoDominkanische RepublikBahamasJamaikaKubaMexikoMexikoVenezuelaGuyanaSurinameFrankreich (Französisch-Guayana)BrasilienKap VerdeSpanien (Kanaren)Dominikanische RepublikPuerto RicoDominkanische RepublikBahamasJamaikaKubaMexikoMexikoDänemark (Färöer)

Spanien oda Schbanien (amtle: Königreich Spanien oda Kinereich Spanien, spanisch: Reino de España [ˈräino ð(e) esˈpaɲa]) is a Stoot im Sidwestn vo Eiropa af da Iberischn Hoibinsl. De Haptstod is Madrid.

Eadkunde[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Im Westen grenzt Spanien on Portugal, im Noadn on Frankreich und on an Zwergstoot Andorra und gonz im Sidn hängt no de britische Kolonie Gibraltar dro. Zu Spanien ghern a no de zwoa Städt Ceuta und Melilla, wo aufm afrikanischn Kontinent lieng und on Marokko grenzn, de Balearn im Middlmeea und außadem de kanarischn Insln, wo im Atlantik voa da marokkanischn Gstod lieng.

Am Festland hods zwoa grouße Gebiag: d'Sierra Nevada im Sidn und d'Pireneen on da Grenz noch Frankreich. Da hechste Beag is da Mulhacén mid 3482 Meta, owa af Teneriffa in de Kanaren hots mim Pico de Teide (3718 m) no an hechan Gipfe. De wichtigsten Fliss han da Duero, da Tejo und da Ebro.

In da Middn vo Spanien is im Summa recht hoaß und drockn, im Ostn hods a tippisch Middlmeeaklima. An da Atlantikgstod ko's a amoi a weng kejta wern und in de Beag schneits im Winta aa.

Alhambra (Granada)

Flora[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De Vegetation vo da Iberischn Hoibinsl teit si in dreiß Bereiche af:

  • Vegetation s feichtn Spanien: Oacha, Buacha
  • Vegetation vom drockanen Spanien: immagreane Oacha (Stoaoacha, Korkoacha), Pinien und Poimen
  • Vegetation vo de Gebiag je noch Hee: Stoaoacha, Korkoacha, Oacha, Edlkastanien, Wiesn, oipine Mogarasn

Intensiva Obau vo Kuituapflonzn eafordat Bewessarungstechnik.

Gresste Städt[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

De zehn gresstn Städt (Stond: 1. Jenna 2015)[6]

Stod Eihwohna
Madrid 3.141.991
Barcelona 1.604.555
Valencia 786.189
Sevilla 693.878
Saragossa 664.953
Málaga 569.130
Murcia 439.889
Palma 400.578
Las Palmas de Gran Canaria 379.766
Bilbao 345.141

Bevejkarung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Vo de guad 40 Milliona Eihwohna han katholisch, da Rest han ondare Christn, Moslems, Judn oda ham gor koa Religion. Fost oi redn spanisch, owa danem hods aa an Haffa ondare Sprochn: im Ostn katalanisch, im Basknland und in Navarra baskisch und im Noadwestn galizisch. Grad as katalanische is in letzta Zeid recht aufm Voamarsch und lest in Katalonien as spanische imma meah ois Vakeassproch aa.

De moastn Spanier lem heit in da Stod. De gresstn Städt san:

Bevejkarungsentwicklung[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Joar Tsd. Eihwohna Joar Tsd. Eihwohna Joar Tsd. Eihwohna Joar Tsd. Eihwohna Joar Tsd. Eihwohna
1998 39.852 2001 41.116 2004 43.197 2007 45.200 2010 46.951
1999 40.202 2002 41.837 2005 44.108 2008 46.063
2000 40.499 2003 42.717 2006 44.708 2009 46.661 2015 46.440

Sprochn[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

Sprochn z Spanien:
  • Galicisch
  • Asturleonesisch
  • Spanisch
  • Aragonesisch
  • Katalanisch
  • Occitanisch
  • Baskisch
  • Ausbroadung vo Sprochn af da iberischn Hoibinsl vom 13. bis zan 21. Joarhundat:
  • nur Kastilisch
  • Katalanisch
  • Aragonesisch
  • Baskisch
  • Asturleonesisch
  • Galicisch-Portugiesisch
  • Arabisch
  • In Spanien wead iwawiegnd Kastilisch (Spanisch), Katalanisch, Galicisch und Baskisch gredd. Kastilisch is im gsomtn Stootsgebiet Amtssproch. Katalanisch is in de Autonoman Gmoaschoftn Katalonien, Valencia (duatn ois Valencianischt) und af de Balearen, Baskisch im Basknland und Tein vo Navarra und Galicisch in Galicien nem Kastilisch emfois Amtssproch (lenguas co-oficiales). Im Val d’Aran hod Aranesisch, a Varietät vom Gascognischen, offiziejn Status.

    Danem existian oanige Sprochn, wo nua no vo oana gringan Ozoi vo Menschn gredd wead und ned an Status vo oana Amtssproch ham. Dazua ghean Asturleonesisch und Aragonesisch. Im Jálama-Toi (Provinz Cáceres) on da portugiesischn Grenz, wead A Fala, a iwakommena Dialekt vo da galicisch-portugiesischn Sproch, gredd. In Melilla redd de masirische Mindaheit aa Tamazight.

    Politik[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

    Spanien is seit 1978 (neie Vafossung) a parlamentarische Monarchie. Da Titl vom Kini wead vaeabt. Da etzige Kini is da Felipe VI. Damit is a Stootsowahapt und Owabefejshowa vo da Armee.

    De wichtigstn Partein in Spanien san de konservative Voikspartei (PP) und de Sozialistn (PSOE). Da Premierminista, wo vom Parlament gwejd werd, is etz da Mariano Rajoy vo da PP.

    Spanien is in 17 autonome Regionen eiteit, so ähnli wia in Deitschland und Östareich de Bundeslända. S bsundare is owa, doss de Regionen in Spanien iare autonomen Rechte untaschiadli handham. Za de 17 Regiona keman no de zwoa Städt Ceuta und Melilla afm afrikanischn Kontinent, wo za koana Region ghern. De Regiona han wiedarum in Provinzen eiteit.

    Noma vo da autonomen Region Haptstod Amtssprochn Provinzn Flächn
    (Otei)
    Eihwohna 2005
    (Otei)
    Andalusien
    (spanisch Andalucía)
    Sevilla Spanisch Almería, Cádiz, Córdoba, Granada, Huelva, Jaén, Málaga, Sevilla 87.268 km²
    (17,2%)
    7.849.799
    (17,8%)
    Aragonien
    (spanisch Aragón, katalanisch Aragó)
    Saragossa (span. Zaragoza) Spanisch Huesca, Teruel, Saragossa 47.719 km²
    (9,4%)
    1.269.027
    (2,9%)
    Asturien
    (asturisch Asturies, spanisch Asturias)
    Oviedo Spanisch Asturien 10.604 km²
    (2,1%)
    1.076.635
    (2,4%)
    Balearische Inseln
    (katalanisch Illes Balears, spanisch Islas Baleares)
    Palma de Mallorca Spanisch, Katalanisch Balearische Inseln 4.992 km²
    (1,0%)
    983.131
    (2,2%)
    Baskenland
    (baskisch Euskadi, spanisch País Vasco)
    Vitoria Spanisch, Baskisch Álava, Guipúzcoa, Vizcaya 7.234 km²
    (1,4%)
    2.124.846
    (4,8%)
    Extremadura Mérida Spanisch Badajoz, Cáceres 41.634 km²
    (8,2%)
    1.083.879
    (2,5%)
    Galicien
    (galicisch Galiza oda Galicia, spanisch Galicia)
    Santiago de Compostela Spanisch, Galizisch La Coruña, Lugo, Orense, Pontevedra 29.574 km²
    (5,8%)
    2.762.198
    (6,3%)
    Kanarische Inseln
    (spanisch Islas Canarias)
    Santa Cruz de Tenerife und Las Palmas de Gran Canaria Spanisch Santa Cruz de Tenerife, Las Palmas 7.447 km²
    (1,5%)
    1.968.280
    (4,5%)
    Kantabrien
    (spanisch Cantabria)
    Santander Spanisch Kantabrien 5.321 km²
    (1,0%)
    542.275
    (1,3%)
    Kastilien-La Mancha
    (spanisch Castilla-La Mancha)
    Toledo Spanisch Albacete, Ciudad Real, Cuenca, Guadalajara, Toledo 79.463 km²
    (15,7%)
    1.894.667
    (4,3%)
    Kastilien-León
    (spanisch Castilla y León)
    Valladolid Spanisch Ávila, Burgos, León, Palencia, Salamanca, Segovia, Soria, Valladolid, Zamora 94.223 km²
    (18,6%)
    2.510.849
    (5,7%)
    Katalonien
    (katalanisch Catalunya, spanisch Cataluña)
    Barcelona Spanisch, Katalanisch, Aranesisch Barcelona, Girona, Lleida, Tarragona 32.114 km²
    (6,3%)
    6.506.440
    (15,9%)
    La Rioja Logroño Spanisch La Rioja 5.045 km²
    (1,0%)
    301.084
    (0,7%)
    Madrid
    (spanisch Comunidad de Madrid)
    Madrid Spanisch Madrid 8.028 km²
    (1,6%)
    5.964.143
    (13,5%)
    Murcia
    (spanisch Región de Murcia)
    Murcia Spanisch Murcia 11.313 km²
    (2,2%)
    1.335.792
    (3,0%)
    Navarra
    (baskisch Nafarroa)
    Pamplona Spanisch, Baskisch Navarra 10.391 km²
    (2,1%)
    593.472
    (1,3%)
    Valencia
    (valencianisch Comunitat Valenciana, spanisch Comunidad Valenciana)
    Valencia Spanisch, Valencianisch (Katalanisch) Alicante, Castellón, Valencia 23.255 km²
    (4,6%)
    4.692.449
    (10,6%)
    Noma vo da autonomen Stod
    Ceuta Spanisch 18,5 km² 75.276
    (0,2%)
    Melilla Spanisch 20 km² 65.488
    (0,1%)

    Beleg[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

    1. Europäische Union (Eurostat): Spanien – Länderinfo, Stand 2014.
    2. Population, total. In: World Economic Outlook Database. World Bank, 2020, abgerufen am 10. April 2021 (englisch).
    3. Population growth (annual %). In: World Economic Outlook Database. World Bank, 2020, abgerufen am 10. April 2021 (englisch).
    4. World Economic Outlook Database April 2021. In: World Economic Outlook Database. Internationaler Währungsfonds, 2021, abgerufen am 27. Juni 2021 (englisch).
    5.  Table: Human Development Index and its components. In: Human Development Report 2020. United Nations Development Programme, New York, S. 343 (http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf#page=357).
    6. Statistische Auswertung. In: Instituto Nacional de Estadística. Archiviert vom Original [1] am 14. Juni 2015; abgerufen am 22. Januar 2015 (englisch).

    Literatua[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]

    • Walther L. Bernecker (Hrsg.): Spanien-Handbuch. Geschichte und Gegenwart. Francke, Tübingen 2006, ISBN 3-8252-2827-4 (UTB 2827).
    • Walther L. Bernecker (Hrsg.): Spanien heute. Politik - Wirtschaft - Kultur. 5. Auflage. Vervuert, Frankfurt am Main 2008, ISBN 3-86527-418-8.

    Im Netz[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]