Madagaskar

Madagaskar, malagasy: Madagasikara, amtle franz. République de Madagascar, malagasy: Repoblikan'i Madagasikara [republiˈkʲan madaɡasˈkʲarə̥], is a Inslstoot in n Indischn Ozean, umma 400 Killameda von n Gstod vo Oustafrika. Mid 592 800 km² is Madagaskar nou Indonesja da zwoatgrejsste Inslstoot.^[1] D Nazion umfasst d Haptinsl vo Madagaskar, wou af Plotz veja vo de grejsst-flechatstn Insln is, un a Villzohl vo kleannanan Insln, wou drum umma ling. Nou en vurgschichtlinga, prehistorischn Weggabrechn von n vuazeitlinga Grousskontinent Gondwana hod se Madagaskar vur umma 88 milliona Jouana von n indischn Subkontinental ogspaltn ghobt, wos d Pflonzna u d Vejcha recht lang a stoak isoliata Antwicklung vagunnt houd. Vo deastweng is Madagaskar a Mittlpunkt vo Artnvillfalt u Biodiwersitet; mejra wej 90% von n durtatn Wildlem findt se nejḡads ondasts af da Eaḏn. Dea diwersnan Ekosystemm vo da Insl u s Wildlem, wou se nea blouß durtn findt, han 'gastt' u badrout duach s Einagreiffn vo da gach wachsatn Bvelkaring u dej Gfeadunga fia d Umwelt.

D archeologischn Ewidenzna von n ejaschtn Manschn, da wou se af Madagaskar ummagfrett houd, genga omed bis af vur 10 000 Jouana zrugga.^[2] D Insl i s zejascht duach autronesische Velkln bsidlt woan, dej wou af Asleḡa-Kannu vo de heinting indonesischn Insln kumma han, wou da sellmolinga sozjala u relleḡjesa Kontext nemma dea eihoimischn indonesischn Kultua schou en Hinduismus u Buddhismus midumfasst ghobt houd.^[3] Zou dene han ebba um s 9. Jh. dej Bantu vo Oustafrika iwa dej Strouss vo Mosambik dazou gstoussn.^[4] Weitane Gruppn, wou in n Indischn Ozean Schiffal gfohrn han, hom iwa d Zeid af Madagaskar gsidlt u dauahaft beitrong za malagasischn Kultua. D malagasische Vulksgruppn wiad eftas aftoalt af niad wejnga wej 18 klejnnane Velkln, vo dej wou mid iwa 5 milliona dej bvelkaringsstiakstn de Merina in n zentroln Houchland han.

Bis i s spada 18. Jh. is d Insl Madagaskar bherscht woan von an zasplittatn Zammagwirffl vo wechslhaftnan soziopolitischnan Allianzn. In n Õfang von n 19. Jh. is nou durch a Reiha vo Nowlleitn vo de Merina d ganza Insl zen Kinereich Madagaskar vaoint woan. D Monarchi is 1897 untaganga, wej s Land i s Franzesischa Kolonjalreich eineglidat woan is, vo den wou d Insl 1960 wira d Unobhangekait daglengt houd. Da autonoma Stoot Madagaskar hod dasida vejar vaschiḏnana Vafassingsperiodn ghobt, d wou aa Repablikn gnennt wean. Seit 1992 is s Land offezjell a konstituzionella Demokrati mid da Haptstod Antananarivo. Jenfalls, is in n Vulksafstond vo 2009, da President Marc Ravalomanana zrugg tretn woan u n es Amt is in n Miarz 2009 af n Andry Rajoelina iwatrong woan. D konstituzionelle Herrschaft is in n Jenna 2014 widahergstellt woan, wej da Hery Rajaonarimampianina nou da intanazionol transparentn u fer bfunnanen Wohl vo 2013 zen Presidentn danennt woan is. Bei da Wohl vo 2018 is da Andry Rajoelina in es Amt zrugg kert. Madagaskar is a Mitglid vo de Vaointn Naziona, da Afrikanischn Union (AU), da Entwicklingsgmoischaft von n Sidlinga Afrika (SADC) u da Francophonie.

Madagaskar ghejat nou dej Vaointn Naziona za dea oghenktn Lenda, wou niad aso goud entwicklt han.^[5] Amtssprouchn han Malagasy u Franzesisch. D Iwazohl vo de Eiwõhna fulng an tradizionelln Glam, en Kristntum oda a Gmisch davõ. Ekotourismus u Landwiatschaft zamst Investiziona i Asbilding, Gsundat u Priwatuntanemma han Schlisslelement vo da Entwicklingstrategi vo Madagaskar. Unta n Presedentn Ravalomanana hom dej Investiziona a substanzjells wiatschaftles Wachstum dabracht, owa niad ajeda hod profatiat, wos gwissa Sponninga zwengs de gstingan Lemsholtingskostn un en gfallnan Lemstandard i d untanan Bvelkaringsschichtna virabracht houd.